Cykl miesiączkowy

Cykl miesiączkowy

Prawidłowy cykl miesiączkowy

Prawidłowy cykl miesiączkowy



Długość 24-32 dni , przeciętnie 28 dni

Długość 24-32 dni , przeciętnie 28 dni



Miesiączka jest efektem złożonych przemian

Miesiączka jest efektem złożonych przemian

w błonie śluzowej macicy zachodzących pod

w błonie śluzowej macicy zachodzących pod

wpływem hormonów

wpływem hormonów



Obecność krwawienia miesięcznego świadczy

Obecność krwawienia miesięcznego świadczy

o braku zagnieżdżenia zapłodnionej komórki

o braku zagnieżdżenia zapłodnionej komórki

jajowej / braku zapłodnienia.

jajowej / braku zapłodnienia.



Regularne miesiączki są wynikiem

Regularne miesiączki są wynikiem

prawidłowej funkcji podwzgórza, przysadki,

prawidłowej funkcji podwzgórza, przysadki,

jajników i macicy.

jajników i macicy.



Cykl miesiączkowy: 1 dzień krwawienia - 1

Cykl miesiączkowy: 1 dzień krwawienia - 1

dzień cyklu.

dzień cyklu.

Jajnik ( ovarium )

Jajnik ( ovarium )



Parzysty narząd położony w jamie

Parzysty narząd położony w jamie

brzusznej po obu stronach macicy .

brzusznej po obu stronach macicy .



Budowa:

Budowa:



wymiary 4x2x1 cm.

wymiary 4x2x1 cm.



Nabłonek płciowy/błona biaława

Nabłonek płciowy/błona biaława





zrąb

zrąb

jajnika.

jajnika.



Kora jajnika (pęcherzyki jajnikowe)

Kora jajnika (pęcherzyki jajnikowe)



Rdzen jajnika ( n. krwionośne i chłonne)

Rdzen jajnika ( n. krwionośne i chłonne)



Funkcja:

Funkcja:



Cykliczne uwalnianie gamet ( owocyty II

Cykliczne uwalnianie gamet ( owocyty II

rz.)

rz.)



Cykliczne wytwarzanie hormonów

Cykliczne wytwarzanie hormonów

płciowych – estradiol (E2) i progesteron (P).

płciowych – estradiol (E2) i progesteron (P).

Cykl jajnikowy

Cykl jajnikowy



Od uzyskania dojrzałości płciowej

Od uzyskania dojrzałości płciowej

(pokwitanie) do menopauzy.

(pokwitanie) do menopauzy.



Składa się z 2 faz

Składa się z 2 faz



I faza folikularna zakończona owulacją

I faza folikularna zakończona owulacją

(pęknięciem pęcherzyka dominującego i

(pęknięciem pęcherzyka dominującego i

uwolnienie kom. jajowej) – trwa 14 dni

uwolnienie kom. jajowej) – trwa 14 dni



II faza lutealna – przekształcenie

II faza lutealna – przekształcenie

pękniętego pęcherzyka w ciałko żółte,

pękniętego pęcherzyka w ciałko żółte,

które następnie zanika – przy braku

które następnie zanika – przy braku

zapłodnienia. Trwa 14 dni.

zapłodnienia. Trwa 14 dni.

Follikulogeneza

Follikulogeneza



7 mc. Życia płodowego

7 mc. Życia płodowego





powstaje ok. 6 mln

powstaje ok. 6 mln

pęcherzyków

pęcherzyków





2 mln przy narodzinach

2 mln przy narodzinach





pokwitanie ok. 400 000 pęcherzyków

pokwitanie ok. 400 000 pęcherzyków

pierwotnych w obu jajnikach.

pierwotnych w obu jajnikach.



Pęcherzyki pierwotne

Pęcherzyki pierwotne





Pęcherzyki wtórne

Pęcherzyki wtórne



wzrost (namnożenie kom. ziarnistych )

wzrost (namnożenie kom. ziarnistych )





pęcherzyki

pęcherzyki

wtórne

wtórne

(wiele warstw kom. Ziarnistych).

(wiele warstw kom. Ziarnistych).



Osłonka zewnętrzna pęcherzyka

Osłonka zewnętrzna pęcherzyka

, której część

, której część

wewnętrzną stanowią

wewnętrzną stanowią

komórki tekalne – warstwa

komórki tekalne – warstwa

tekalna.

tekalna.



Pewna ilość pęcherzyków pierwotnych i wtórnych

Pewna ilość pęcherzyków pierwotnych i wtórnych

wchodzi codziennie w fazę dalszego wzrostu

wchodzi codziennie w fazę dalszego wzrostu





wytworzenie jamki (antrum)

wytworzenie jamki (antrum)





Pęcherzyki

Pęcherzyki

Antralne

Antralne



Powyższe przemiany są zależne od miejscowych

Powyższe przemiany są zależne od miejscowych

czynników wzrostu i różnicowania się.

czynników wzrostu i różnicowania się.

Follikulogeneza cd.

Follikulogeneza cd.



Duże pęcherzyki antralne zawierają jamkę

Duże pęcherzyki antralne zawierają jamkę

wypełnioną płynem pęcherzykowym (kom.

wypełnioną płynem pęcherzykowym (kom.

ziarnste),

ziarnste),

wrażliwość na gonadotropiny

wrażliwość na gonadotropiny

.

.



Są one wrażliwe na FSH

Są one wrażliwe na FSH





dalszy rozwój

dalszy rozwój

(

(

Rekrutacja

Rekrutacja

- faza lutealna poprzedniego cyklu)

- faza lutealna poprzedniego cyklu)



Pęcherzyk antralny najbardziej wrażliwy na FSH

Pęcherzyk antralny najbardziej wrażliwy na FSH





pęcherzyk dominujący (selekcja),

pęcherzyk dominujący (selekcja),

dzieje się to

dzieje się to

tuż przed miesiączką (↑↑↑ FSH)

tuż przed miesiączką (↑↑↑ FSH)



Kom. Ziarniste pęcherzyka dominującego wytwarzają

Kom. Ziarniste pęcherzyka dominującego wytwarzają

białko regulacji pęcherzykowej FRP

białko regulacji pęcherzykowej FRP





FSH

FSH

!!!

!!!



FRP

FRP





hamuje syntezę estrogenów w pozostałych

hamuje syntezę estrogenów w pozostałych

pęcherzykach

pęcherzykach





zanik pęcherzyków.

zanik pęcherzyków.



Powstanie pęcherzyka dominującego powoduje zanik

Powstanie pęcherzyka dominującego powoduje zanik

innych pęcherzyków

innych pęcherzyków

(atrezja).

(atrezja).

Follikulogeneza cd.

Follikulogeneza cd.



Pęcherzyk dominujący

Pęcherzyk dominujący





pęcherzyk

pęcherzyk

wzrastający (pojawia sięw okresie krwawienia

wzrastający (pojawia sięw okresie krwawienia

miesięcznego)

miesięcznego)



Pęcherzyk wzrastający

Pęcherzyk wzrastający





Pęcherzyk Graafa

Pęcherzyk Graafa

(pęcherzyk przedowulacjny o śr < 20mm.)

(pęcherzyk przedowulacjny o śr < 20mm.)



W p.d i p. Graafa nastepuje intensywny

W p.d i p. Graafa nastepuje intensywny

wzrost kom ziarnistych oraz rozrost kom

wzrost kom ziarnistych oraz rozrost kom

tekalnych

tekalnych



Kom tekalne wytwarzają estrogeny (E2)

Kom tekalne wytwarzają estrogeny (E2)





inicjowanie zmian fizjologicznych w układzie

inicjowanie zmian fizjologicznych w układzie

rozrodczym oraz ↑ GnRH

rozrodczym oraz ↑ GnRH





pik LH

pik LH

Owulacja

Owulacja

Na skutek gwałtownego ↑ LH ( peak)

Na skutek gwałtownego ↑ LH ( peak)

następuje pękniecie pęcherzyka Graafa i

następuje pękniecie pęcherzyka Graafa i

wydostanie się komórki jajowej( otoczonej

wydostanie się komórki jajowej( otoczonej

resztką komórek ziarnistych – wieniec

resztką komórek ziarnistych – wieniec

promienisty) wraz z płynem

promienisty) wraz z płynem

pęcherzykowym, w procesie tym biorą

pęcherzykowym, w procesie tym biorą

również udział prostaglandyny.

również udział prostaglandyny.

Ciałko żółte

Ciałko żółte



Ciałko żółte powstaje po owulacji z warstwy

Ciałko żółte powstaje po owulacji z warstwy

komórek ziarnistych pękniętego pęcherzyka

komórek ziarnistych pękniętego pęcherzyka

Graafa. W procesie luteinizacji komórek

Graafa. W procesie luteinizacji komórek

warstwy ziarnistej.

warstwy ziarnistej.



Ciałko żółte wytwarza progesteron (P) i

Ciałko żółte wytwarza progesteron (P) i

estradiol (E2).

estradiol (E2).



Ciałko żółte menstruacyjne –zanika po 12-15

Ciałko żółte menstruacyjne –zanika po 12-15

dniach od powstania

dniach od powstania



Ciałko żółte ciażowe utrzymujące się przez

Ciałko żółte ciażowe utrzymujące się przez

pierwsze 3 mce ciąży, jego obecność jest

pierwsze 3 mce ciąży, jego obecność jest

podtrzymywana poprzez hCG ( gonadotropina

podtrzymywana poprzez hCG ( gonadotropina

kosmówkowa) wytwarzana przez łożysko.

kosmówkowa) wytwarzana przez łożysko.



Steżenie P jest największe około 8 dnia po

Steżenie P jest największe około 8 dnia po

owulacji.

owulacji.

1 - Menstruacja (miesiączka)
2 - Rosnące pęcherzyki
3 - Dojrzały pęcherzyk z komórką
jajową
4 - Owulacja (jajeczkowanie)
5 - Ciałko żółte
6 - Zanik ciałka żółtego

Gametogeneza

Gametogeneza



Tuż przed owulacją

Tuż przed owulacją





zakonczenie

zakonczenie

pierwszego podziału redukcyjnego

pierwszego podziału redukcyjnego





owocyt II rzędu

owocyt II rzędu



Drugi podział redukcyjny owocytu

Drugi podział redukcyjny owocytu

odbywa się po owulacji w jajowodzie

odbywa się po owulacji w jajowodzie

prowadzi do powstania 2 w pełni

prowadzi do powstania 2 w pełni

dojrzałych gamet , jedna z nich zanika

dojrzałych gamet , jedna z nich zanika

i tworzy tzw ciałko kierunkowe.

i tworzy tzw ciałko kierunkowe.

Podwzgórze-Przysadka-

Podwzgórze-Przysadka-

Gonada

Gonada



Podwzgórze ,wyniosłość przyśrodkowa

Podwzgórze ,wyniosłość przyśrodkowa





pulsacyjnie gonadoliberyna GnRH

pulsacyjnie gonadoliberyna GnRH





poprzez

poprzez

układ naczyń wrotnych dociera do przysadki.

układ naczyń wrotnych dociera do przysadki.



Przysadka

Przysadka





wytwarzanie

wytwarzanie



FSH (follicle stimulating hormone) folitropina

FSH (follicle stimulating hormone) folitropina



LH (luteinizing Hormone) lutropina

LH (luteinizing Hormone) lutropina



FSH odpowiedziana za namnażanie i

FSH odpowiedziana za namnażanie i

dojrzewanie kom. ziarnistych pęcherzyka.

dojrzewanie kom. ziarnistych pęcherzyka.

Dojrzałe kom. ziarniste ulegają luteinizacji i

Dojrzałe kom. ziarniste ulegają luteinizacji i

przekształceniu w kom ciałka żółtego(synteza

przekształceniu w kom ciałka żółtego(synteza

rec. LH)

rec. LH)



LH pobudza kom. tekalne i kom ciałka żółtego.

LH pobudza kom. tekalne i kom ciałka żółtego.

Hormony jajnika

Hormony jajnika

Czynność dokrewna jajnika zmienia się w

Czynność dokrewna jajnika zmienia się w

trakcie cyklu.

trakcie cyklu.



Pęcherzyk jajnikowy

Pęcherzyk jajnikowy





Estrogeny, gł estradiol

Estrogeny, gł estradiol

E2

E2



Ciałko żółte

Ciałko żółte





progesteron P

progesteron P



Pęcherzyk jajnikowy

Pęcherzyk jajnikowy





Aktywina i Inhibina

Aktywina i Inhibina



Aktywina dokrewnie pobudza wydzielanie FSH

Aktywina dokrewnie pobudza wydzielanie FSH



Inhibina dokrewnie hamuje wydzielanie FSH

Inhibina dokrewnie hamuje wydzielanie FSH



A i I działają przeciwstawnie i regulują

A i I działają przeciwstawnie i regulują

steroidogenezę jajnika.

steroidogenezę jajnika.

Hormony jajnika

Hormony jajnika

LH

↓

Warstwa Tekalna

↓

Testosteron T i Androstendion A

T
↓ Aromataza
E2

T A

↓aromataza↓

E2 E1

A
↓ aromataza
E1

Błona podstawna pęcherzyka.

Komórki ziarniste  FSH

Hormony jajnika

Hormony jajnika



Estrogeny: estradiol, estron, estriol. W osoczu w

Estrogeny: estradiol, estron, estriol. W osoczu w

70% powiązane z –SHBG.

70% powiązane z –SHBG.



Główne przeznaczenie to wywołanie wzrostu

Główne przeznaczenie to wywołanie wzrostu

endometrium w fazie folikularnej.

endometrium w fazie folikularnej.



Niezbędne do utrzymania czynności macicy , pochwy,

Niezbędne do utrzymania czynności macicy , pochwy,

jajowodów, gruczołów sutkowych.

jajowodów, gruczołów sutkowych.



Szyjka macicy

Szyjka macicy





rozrost krypt szyjkowych i wzrost

rozrost krypt szyjkowych i wzrost

wydzielania śluzu przenikliwego dla plemników.

wydzielania śluzu przenikliwego dla plemników.



Regeneracja nabłonka pochwy.

Regeneracja nabłonka pochwy.



Powstawanie i utrzymanie popędu płciowego u kobiety.

Powstawanie i utrzymanie popędu płciowego u kobiety.



Wpływ na układ krzepnięcia- ↑krzepliwości(↑st.

Wpływ na układ krzepnięcia- ↑krzepliwości(↑st.

protrombiny, ↑ adhezji płytek, ↓ aktywności

protrombiny, ↑ adhezji płytek, ↓ aktywności

antytrombinyIII)

antytrombinyIII)



Układ kostny

Układ kostny





hamowanie osteolizy i pobudzenie

hamowanie osteolizy i pobudzenie

osteoblastów

osteoblastów

Hormony jajnika

Hormony jajnika



Progesteron (P)

Progesteron (P)



Zmiany w endometrium pozwalające na

Zmiany w endometrium pozwalające na

zagnieżdzenie się zygoty ( zmiany

zagnieżdzenie się zygoty ( zmiany

wydzielnicze i doczesnowe)

wydzielnicze i doczesnowe)



Wytwarzanie śluzu nieprzenikliwego dla

Wytwarzanie śluzu nieprzenikliwego dla

plemników

plemników



Działanie antyestrogenne – hamowanie

Działanie antyestrogenne – hamowanie

syntezy receptorów estrogenowych

syntezy receptorów estrogenowych



Rozrost przewodów mlecznych sutka

Rozrost przewodów mlecznych sutka



Podwyższenie temperatury ciała i

Podwyższenie temperatury ciała i

metabolizmu

metabolizmu



Antyandrogen.

Antyandrogen.

Cykl jajnikowy

Cykl jajnikowy



1 dzień cyklu-1 dzień miesiączki

1 dzień cyklu-1 dzień miesiączki



1 Dzień cyklu jest to początek fazy

1 Dzień cyklu jest to początek fazy

folikularnej, w jajniku jest już względnie

folikularnej, w jajniku jest już względnie

duży pęcherzyk dominujący,

duży pęcherzyk dominujący,

rola FSH

rola FSH

.

.



Owulacja – 14 dc.

Owulacja – 14 dc.

Kilkudziesięciogodzinny

Kilkudziesięciogodzinny

okołoowulacyjny wzrost stężenia LH ( >

okołoowulacyjny wzrost stężenia LH ( >

5X st. podstawowe – Peak LH)

5X st. podstawowe – Peak LH)



Od owulacji rozpoczyna się II faza cyklu

Od owulacji rozpoczyna się II faza cyklu

Cykl jajnikowy

Cykl jajnikowy

Peak LH.

Peak LH.



Wywołany jest wzrostem stężenia estrogenów

Wywołany jest wzrostem stężenia estrogenów

w surowicy krwi (>250pg/ml)

w surowicy krwi (>250pg/ml)



↑

↑

krytyczny E2 powoduje ↑ częstości pulsów

krytyczny E2 powoduje ↑ częstości pulsów

GnRH

GnRH





pobudzenie syntezy i

pobudzenie syntezy i

uwalniania LH

uwalniania LH

z

z

przysadki.

przysadki.



↑

↑

okołoowulacyjny LH odpowiada za:

okołoowulacyjny LH odpowiada za:



Zmiany zapalnopodobne w jajnikach (przekrwienie,

Zmiany zapalnopodobne w jajnikach (przekrwienie,

obrzęki, uwolnienie PG)

obrzęki, uwolnienie PG)





wzrost ciśnienia

wzrost ciśnienia

sródnarządowego co ułatwia pęknięcie pęcherzyka.

sródnarządowego co ułatwia pęknięcie pęcherzyka.



Pęknięcie pęcherzyka i owulację w okresie 24-36 h

Pęknięcie pęcherzyka i owulację w okresie 24-36 h

od wystąpienia wzrostu LH.

od wystąpienia wzrostu LH.



Luteinizacja komórek ziarnistych w pęcherzyku

Luteinizacja komórek ziarnistych w pęcherzyku

Graafa

Graafa

Macica a cykl jajnikowy

Macica a cykl jajnikowy



Faza złuszczania (miesiączka) – poczatek fazy folikularnej , ↓

Faza złuszczania (miesiączka) – poczatek fazy folikularnej , ↓

E2 i P, co powoduje skurcz tętniczek unaczyniających

E2 i P, co powoduje skurcz tętniczek unaczyniających

endometrium

endometrium





martwicę miejscową, wylewy krwawe, ↑

martwicę miejscową, wylewy krwawe, ↑

wydzielania PGF2

wydzielania PGF2





skurcz naczyń. Efekt końcowy to

skurcz naczyń. Efekt końcowy to

złuszczanie nabłonka macicy aż do zrębu (0,3-0,5 mm w 4

złuszczanie nabłonka macicy aż do zrębu (0,3-0,5 mm w 4

dc)

dc)



Faza regeneracji 5-8 dc. Estrogeny. Odnowa nabłonka i

Faza regeneracji 5-8 dc. Estrogeny. Odnowa nabłonka i

powstanie receptorów dla estrogenów i progesteronu.

powstanie receptorów dla estrogenów i progesteronu.



Faza wzrostu 9-14 dc , rozrost warstwy czynnościowej,

Faza wzrostu 9-14 dc , rozrost warstwy czynnościowej,

spiralizacja gruczołów macicznych i naczyń krwionośnych.

spiralizacja gruczołów macicznych i naczyń krwionośnych.



Faza przekształceń gruczołów macicznych. Od momentu

Faza przekształceń gruczołów macicznych. Od momentu

pojawienia się P w krążeniu, pod wpływem P i E2 zachodzi

pojawienia się P w krążeniu, pod wpływem P i E2 zachodzi

jeszcze większa spiralizacja gruczołów

jeszcze większa spiralizacja gruczołów





wytwarzanie

wytwarzanie

glikogenu przez komórki gruczołowe. Ok 22 dc dochodzi do

glikogenu przez komórki gruczołowe. Ok 22 dc dochodzi do

obrzęku śluzówki i jest to najlepszy moment na

obrzęku śluzówki i jest to najlepszy moment na

zagnieżdżenie jaja płodowego.

zagnieżdżenie jaja płodowego.



Faza wydzielnicza od 22 dc. Gruczoły maja krety przebieg,

Faza wydzielnicza od 22 dc. Gruczoły maja krety przebieg,

zespolenia tetniczo-żylne. Jeżeli zapłodnienie to hCG

zespolenia tetniczo-żylne. Jeżeli zapłodnienie to hCG

podtrzyma czynność ciałka żółtego i podtrzyma wydzielanie

podtrzyma czynność ciałka żółtego i podtrzyma wydzielanie

E2 I P.Jeżeli nie ma zapłodnienia to E2 i P ↓ i nastąpi

E2 I P.Jeżeli nie ma zapłodnienia to E2 i P ↓ i nastąpi

miesiączka.

miesiączka.