CYKL MIESIĄCZKOWY.

CYKL MIESIĄCZKOWY.

ZAPŁODNIENIE.

ZAPŁODNIENIE.

Iwona Szymusik

Iwona Szymusik

CYKL MIESIĄCZKOWY

CYKL MIESIĄCZKOWY



Wszystkie cykliczne zmiany w jajnikach, endometrium i

Wszystkie cykliczne zmiany w jajnikach, endometrium i

układzie hormonalnym, mające na celu:

układzie hormonalnym, mające na celu:

- uzyskanie zdolnej do zapłodnienia komórki jajowej

- uzyskanie zdolnej do zapłodnienia komórki jajowej

- przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka

- przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka

- prawidłowy rozwój jaja płodowego

- prawidłowy rozwój jaja płodowego



Można go podzielić na cykl jajnikowy i endometrialny

Można go podzielić na cykl jajnikowy i endometrialny



Średni czas trwania: około 28 dni

Średni czas trwania: około 28 dni

CYKL MIESIĄCZKOWY - ENDOKRYNOLOGIA

CYKL MIESIĄCZKOWY - ENDOKRYNOLOGIA



Podwzgórze

Podwzgórze

: pulsacyjne wydzielanie neurohormonu -

: pulsacyjne wydzielanie neurohormonu -

gonadoliberyny (GnRH) – najważniejszy ośrodek

gonadoliberyny (GnRH) – najważniejszy ośrodek

integrujący funkcje rozrodcze

integrujący funkcje rozrodcze



Przysadka mózgowa

Przysadka mózgowa

(przedni płat) – gonadotropiny

(przedni płat) – gonadotropiny

(regulacja podwzgórzowa i obwodowa):

(regulacja podwzgórzowa i obwodowa):

- foli(kulo)tropina (FSH): komórki ziarniste jajnika, proliferacja

- foli(kulo)tropina (FSH): komórki ziarniste jajnika, proliferacja

- lutropina (LH): komórki osłonki pęcherzyka, synteza

- lutropina (LH): komórki osłonki pęcherzyka, synteza

androgenów

androgenów



Jajnik

Jajnik

: podstawowe źródło hormonów sterydowych u

: podstawowe źródło hormonów sterydowych u

kobiety

kobiety

-

-

Estrogeny

Estrogeny

(głównie estradiol): w małych dawkach

(głównie estradiol): w małych dawkach

pobudzają podwzgórze; pobudzają lub hamują wydzielanie

pobudzają podwzgórze; pobudzają lub hamują wydzielanie

FSH/LH;

FSH/LH;

I faza cyklu

I faza cyklu

-

Gestageny

Gestageny

(progesteron): w dużych dawkach hamuje

(progesteron): w dużych dawkach hamuje

podwzgórze;

podwzgórze;

II faza cyklu

II faza cyklu

-

Androgeny (androstendion, tesrosteron – komórki otoczki)

Androgeny (androstendion, tesrosteron – komórki otoczki)

PRZYSADKA MÓZGOWA – PRZEDNI PŁAT

PRZYSADKA MÓZGOWA – PRZEDNI PŁAT

CYKL MIESIĄCZKOWY - ESTROGENY

CYKL MIESIĄCZKOWY - ESTROGENY



E1 – estron (tkanka tłuszczowa)

E1 – estron (tkanka tłuszczowa)



E3 – estriol (główny hormon ciążowy)

E3 – estriol (główny hormon ciążowy)



E2 – estradiol (główny estrogen kobiety w

E2 – estradiol (główny estrogen kobiety w

wieku rozrodczym, z komórek ziarnistych

wieku rozrodczym, z komórek ziarnistych

jajnika)

jajnika)

FAZA PROLIFERACYJNA = FOLIKULARNA =

FAZA PROLIFERACYJNA = FOLIKULARNA =

WZROSTOWA = I faza cyklu

WZROSTOWA = I faza cyklu

ESTROGENY - DZIAŁANIE

ESTROGENY - DZIAŁANIE



W obrębie narządu rodnego

W obrębie narządu rodnego

-

Warunkowanie II- i III-rzędowych

Warunkowanie II- i III-rzędowych

cech płciowych

cech płciowych

-

Zmiany wzrostowe w

Zmiany wzrostowe w

endometrium

endometrium

-

Przyrost masy mięśniowej i

Przyrost masy mięśniowej i

pobudliwości skurczowej macicy

pobudliwości skurczowej macicy

-

Zmiany w śluzie szyjkowym

Zmiany w śluzie szyjkowym

umożliwiające penetrację

umożliwiające penetrację

plemników

plemników

-

Pobudzanie kurczliwości i

Pobudzanie kurczliwości i

ruchliwości jajowodów

ruchliwości jajowodów

-

Wzrost, dojrzewanie i

Wzrost, dojrzewanie i

złuszczanie komórek nabłonka

złuszczanie komórek nabłonka

pochwy

pochwy

-

Wzrost kanalików i pęcherzyków

Wzrost kanalików i pęcherzyków

gruczołowych w gruczołach

gruczołowych w gruczołach

sutkowych

sutkowych



Ogólnoustrojowe

Ogólnoustrojowe

-

Wpływ na biosyntezę

Wpływ na biosyntezę

tłuszczów i białka

tłuszczów i białka

-

Działanie kościotwórcze

Działanie kościotwórcze

-

Korzystny wpływ na układ

Korzystny wpływ na układ

sercowo-naczyniowy

sercowo-naczyniowy

-

Wzrost krzepliwości krwi

Wzrost krzepliwości krwi

-

Kształtowanie sylwetki

Kształtowanie sylwetki

kobiecej (rozmieszczenie

kobiecej (rozmieszczenie

tkanki tłuszczowej i miękkość

tkanki tłuszczowej i miękkość

skóry)

skóry)

-

Wzrost uwodnienia tkanek

Wzrost uwodnienia tkanek

-

Wpływ na psychikę, emocje,

Wpływ na psychikę, emocje,

reakcje seksualne

reakcje seksualne

-

Korzystny wpływ na funkcje

Korzystny wpływ na funkcje

poznacze

poznacze



Poza ciążą jedynym źródłem jest jajnik

Poza ciążą jedynym źródłem jest jajnik



Syntetyzowany pod wpływem LH w komórkach otoczki

Syntetyzowany pod wpływem LH w komórkach otoczki

FAZA LUTEALNA = WYDZIELNICZA = SEKRECYJNA

FAZA LUTEALNA = WYDZIELNICZA = SEKRECYJNA

II faza cyklu

II faza cyklu

CYKL MIESIĄCZKOWY – GESTAGENY

CYKL MIESIĄCZKOWY – GESTAGENY

(PROGESTERON)

(PROGESTERON)

PROGESTERON - DZIAŁANIE

PROGESTERON - DZIAŁANIE



W obrębie narządu rodnego

W obrębie narządu rodnego

-

Przemiany wydzielnicze i

Przemiany wydzielnicze i

doczesnowe w endometrium

doczesnowe w endometrium

przygotowanym przez E2

przygotowanym przez E2

-

Umożliwienie implantacji

Umożliwienie implantacji

zapłodnionego jaja

zapłodnionego jaja

-

Przekrwienie, rozpulchnienie

Przekrwienie, rozpulchnienie

i relaksacja macicy

i relaksacja macicy

-

Zmiany w śluzie szyjkowym

Zmiany w śluzie szyjkowym

(gęsty, nierozciągliwy,

(gęsty, nierozciągliwy,

nieprzenikliwy dla

nieprzenikliwy dla

plemników)

plemników)

-

Zwiększenie czynności

Zwiększenie czynności

wydzielniczej nabłonka

wydzielniczej nabłonka

jajowodów i hamowanie

jajowodów i hamowanie

kurczliwości

kurczliwości

-

W gruczołach sutkowych

W gruczołach sutkowych

razem z E pobudza

razem z E pobudza

pęcherzyki gruczołowe

pęcherzyki gruczołowe



Ogólnoustrojowe

Ogólnoustrojowe

-

Podwyższenie podstawowej

Podwyższenie podstawowej

temperatury ciała (o około

temperatury ciała (o około

0,5

0,5

°

°

C)

C)

-

Wzrost diurezy

Wzrost diurezy

-

Obniżenie napięcia mięśni

Obniżenie napięcia mięśni

gładkich

gładkich

-

Zwiększenie wydalania

Zwiększenie wydalania

wapnia i fosoforu

wapnia i fosoforu

-

Obniżenie nastroju

Obniżenie nastroju

-

Pobudzenie oddychania

Pobudzenie oddychania

-

Pobudzenie katabolizmu

Pobudzenie katabolizmu

białek, zwiększenie

białek, zwiększenie

stężenia glikogenu w

stężenia glikogenu w

tkankach

tkankach

ANDROGENY - DZIAŁANIE

ANDROGENY - DZIAŁANIE



W obrębie narządu

W obrębie narządu

rodnego

rodnego

-

Prekursory estrogenów

Prekursory estrogenów

-

Promowanie atrezji

Promowanie atrezji

pęcherzyka

pęcherzyka

jajnikowego

jajnikowego



Ogólnoustrojowe

Ogólnoustrojowe

-

Działanie anaboliczne

Działanie anaboliczne

-

Wzrost libido

Wzrost libido

-

Wpływ na przydatki

Wpływ na przydatki

skóry (gruczoły, włosy)

skóry (gruczoły, włosy)

CYKL JAJNIKOWY

CYKL JAJNIKOWY



Wzrost pęcherzyka jajnikowego:

Wzrost pęcherzyka jajnikowego:

-

-

pęcherzyki pierwotne

pęcherzyki pierwotne

(wzrost

(wzrost

komórki jajowej = oocytu do 7x,

komórki jajowej = oocytu do 7x,

proliferacja komórek ziarnistych)

proliferacja komórek ziarnistych)

-

-

pęcherzyki II-rzędowe

pęcherzyki II-rzędowe

(dalsza

(dalsza

proliferacja komórek ziarnistych,

proliferacja komórek ziarnistych,

powstawanie jamki

powstawanie jamki

pęcherzykowej

pęcherzykowej

i wzgórka jajonośnego)

i wzgórka jajonośnego)

-

-

pęcherzyk III-rzędowy

pęcherzyk III-rzędowy

(przedowulacyjny, zakończenie

(przedowulacyjny, zakończenie

podziałów mejotycznych, tworzy

podziałów mejotycznych, tworzy

się wieniec promienisty,

się wieniec promienisty,

przesunięcie pod powierzchnię

przesunięcie pod powierzchnię

jajnika) – wielkość do 2,5cm

jajnika) – wielkość do 2,5cm

CYKL JAJNIKOWY

CYKL JAJNIKOWY



Luteinizacja pęcherzyka (wpływ

Luteinizacja pęcherzyka (wpływ

LH) – zapadnięty pęcherzyk staje

LH) – zapadnięty pęcherzyk staje

się

się

ciałkiem żółtym

ciałkiem żółtym

– produkuje

– produkuje

progesteron i estrogeny

progesteron i estrogeny



Komórki ziarniste hipertroficzne,

Komórki ziarniste hipertroficzne,

pofałdowane = zluteinizowane,

pofałdowane = zluteinizowane,

przerastanie tkanką łączną

przerastanie tkanką łączną

(zmiany trwają 8-10 dni)

(zmiany trwają 8-10 dni)



Implantacja zarodka = ciąża –

Implantacja zarodka = ciąża –

ciałko żółte staje się ciałkiem

ciałko żółte staje się ciałkiem

żółtym ciążowym i powiększa się

żółtym ciążowym i powiększa się



Brak ciąży: zmniejsza się i staje

Brak ciąży: zmniejsza się i staje

się

się

ciałkiem białawym

ciałkiem białawym

CYKL JAJNIKOWY

CYKL JAJNIKOWY



JAJECZKOWANIE = OWULACJA

JAJECZKOWANIE = OWULACJA

(środek cyklu – około 14 dnia)

(środek cyklu – około 14 dnia)



Poprzedzone wzrostem E2, FSH i bezpośrednio

Poprzedzone wzrostem E2, FSH i bezpośrednio

pikiem LH

pikiem LH

(10xwzrost)

(10xwzrost)



Jedynym pewnym potwierdzeniem owulacji jest ciąża

Jedynym pewnym potwierdzeniem owulacji jest ciąża

(także

(także

uwidocznienie wolnej komórki np. w laparoskopii), wszystkie

uwidocznienie wolnej komórki np. w laparoskopii), wszystkie

inne metody są pośrednie (temperatura, ból, plamienie, śluz,

inne metody są pośrednie (temperatura, ból, plamienie, śluz,

usg)!!!

usg)!!!

Owulacja

Owulacja

CYKL ENDOMETRIALNY

CYKL ENDOMETRIALNY



FAZY CYKLU W ENDOMETRIUM (cykl 28 dniowy):

FAZY CYKLU W ENDOMETRIUM (cykl 28 dniowy):



1. Miesiączkowa: 1 - 5 dc

1. Miesiączkowa: 1 - 5 dc



2. Folikularna

2. Folikularna

(wzrostowa, I faza, proliferacyjna) – głównie E2:

(wzrostowa, I faza, proliferacyjna) – głównie E2:

6 - 13 dc

6 - 13 dc



3. Owulacyjna: 14 dc

3. Owulacyjna: 14 dc



4. Lutealna

4. Lutealna

(wydzielnicza, sekrecyjna, II faza) – głównie P:

(wydzielnicza, sekrecyjna, II faza) – głównie P:

15 – 28 dc

15 – 28 dc

ZAPŁODNIENIE

ZAPŁODNIENIE



Połączenie gamety żeńskiej (dojrzałego oocytu) i gamety

Połączenie gamety żeńskiej (dojrzałego oocytu) i gamety

męskiej (plemnika), w wyniku czego tworzy się

męskiej (plemnika), w wyniku czego tworzy się

zygota

zygota

–

–

komórka potomna z materiałem genetycznym obojga rodziców

komórka potomna z materiałem genetycznym obojga rodziców



Oocyt

Oocyt

zdolny do zapłodnienia około

zdolny do zapłodnienia około

12h

12h

po owulacji (jest jedna)

po owulacji (jest jedna)



Plemniki

Plemniki

żyją do

żyją do

72h (jest ich wiele milionów/ml)

72h (jest ich wiele milionów/ml)



Plemnik musi pokonać: środowisko pochwy, śluz szyjkowy, jamę

Plemnik musi pokonać: środowisko pochwy, śluz szyjkowy, jamę

macicy, jajowód, komórki wieńca promienistego i błony oocytu

macicy, jajowód, komórki wieńca promienistego i błony oocytu



Kapacytacja

Kapacytacja

: proces zachodzący w jajowodzie,

: proces zachodzący w jajowodzie,

dzięki któremu plemniki uzyskują pełną

dzięki któremu plemniki uzyskują pełną

dojrzałość do zapłodnienia

dojrzałość do zapłodnienia



Reakcja akrosomalna

Reakcja akrosomalna

: uwolnienie enzymów,

: uwolnienie enzymów,

które pozwolą penetrować komórkę jajową

które pozwolą penetrować komórkę jajową



Miejsce zapłodnienia:

Miejsce zapłodnienia:

BAŃKA JAJOWODU

BAŃKA JAJOWODU

1 PLEMNIK ZAPŁADNIA 1 KOMÓRKĘ JAJOWĄ

1 PLEMNIK ZAPŁADNIA 1 KOMÓRKĘ JAJOWĄ

ZAPŁODNIENIE

ZAPŁODNIENIE



Zaplemnienie

Zaplemnienie

= przejście plemnika ukośnie przez błonę

= przejście plemnika ukośnie przez błonę

przezroczystą oocytu (4-22 min)

przezroczystą oocytu (4-22 min)



Zapłodnienie

Zapłodnienie

= wniknięcie plemnika do cytoplazmy komórki

= wniknięcie plemnika do cytoplazmy komórki

jajowej i powstanie

jajowej i powstanie

przedjądrzy

przedjądrzy

z jąder gamet (następny

z jąder gamet (następny

dzień) – powstaje diplioidalna

dzień) – powstaje diplioidalna

ZYGOTA

ZYGOTA

ZAPŁODNIENIE – bańka jajowodu !

ZAPŁODNIENIE – bańka jajowodu !