Dziecko

maltretowane

Zespół dziecka bitego
Zespół Caffey’a
Zespół Silvermanna
Zespół Tardieu
Urazy nieprzypadkowe

definicja

Krzywdzenie lub maltretowanie

dziecka to wszystkie formy fizycznego
i/lub emocjonalnego złego traktowania,
zaniedbania, wykorzystania seksualnego
lub komercyjnego, doznane od osoby
odpowiedzialnej za dziecko, której ono ufa
lub która ma władzę nad nim, skutkujące
faktyczną lub potencjalną krzywdą
dziecka dla jego zdrowia, możliwości
przetrwania, rozwoju albo godności

WHO 1999

podział



krzywdzenie fizyczne



krzywdzenie psychiczne
(emocjonalne)



wykorzystywanie seksualne



zaniedbanie



inne

podział %

krzywdzenie

fizyczne



każdorazowy atak opiekuna na ciało
dziecka w jakikolwiek sposób (bicie,
topienie, potrząsanie, przewracanie)



celowy atak na dziecko



mimowolne wyrządzenie krzywdy

krzywdzenie

psychiczne



krzywdzenie werbalne: poniżanie

słowami, krzyczenie na dziecko,

wyśmiewanie, ironizowanie,

porównywanie, ośmieszanie



krzywdzenie społeczne: izolacja

dziecka, szantaż



emocjonalne odrzucenie: unikanie

bliskości, przytulania, miłości

akceptującej, brak czasu,

nieadekwatne do wieku oczekiwania



porzucenie: śmierć rodzica, rozwód,

internat

krzywdzenie

seksualne



każde zachowanie osoby dorosłej

(starszej, silniejszej), prowadzące

do seksualnego zaspokojenia

kosztem dziecka



ekshibicjonizm, uwodzenie, gwałt



pieszczoty, dotykanie



czynienie z dziecka świadka aktu

seksualnego



zachęcanie do rozbierania



zachęcanie do oglądania pornografii



ukryte nadużycia seksualne: nagość

rodziców, lekceważenie

seksualnych granic

Zaniedbanie

Niezaspokojenie podstawowych potrzeb

dziecka:



fizycznych: głodzenie, zaniedbanie

leczenia, dostęp do broni palnej, narażenie

na leki, alkohol, narkotyki



emocjonalnych: niewłaściwa opieka, brak

okazywania uczuć, brak nadzoru,

porzucenie



intelektualnych: zaniedbanie edukacji,

obowiązku szkolnego, pozostawienie

dziecka w łóżeczku, ośmieszanie

dziecięcego sposobu myślenie,



duchowych: rodzic - Siłą Wyższą,

straszenie karą Boga

statystyka



20% zgonów noworodków – zespół

Munchausena



USA lata 90-te – 3 000 000 /rok



Wielka Brytania – ok. 10 000

zgłaszanych/ rok; 200 dzieci ginie w

wyniku urazów



Polska – 200-500 dzieci leczonych na

oddziałach chirurgii



ok. 60% dzieci maltretowanych fizycznie,

to dzieci poniżej 3 r.ż.

statystyka

Liczba

ofiar

przemocy

domowej

wg

procedury

"Niebieskiej Karty"

 

2005

2006

2007

2008

Liczba ofiar przemocy

domowej ogółem

156.78

8

157.85

4

130.68

2

139.74

7

w tym: kobiety

91.374

91.032

76.162

 81.985

w tym: mężczyźni

10.387

10.313

8.556

 10.664

dzieci do lat 13

37.227

38.233

31.001

 31.699

nieletni od 13 do 18 lat

17.800

18.276

14.963

 15.399

statystyka

Czynności seksualne z małoletnim (art. 200
KK)

§ 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat
15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej
czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania
się takim czynnościom albo do ich wykonania,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu
zaspokojenia seksualnego prezentuje
małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie
czynności seksualnej.

Rok

199

9

200

0

200

1

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

Art.200 1.67

3

1.51

8

1.46

0

1.48

5

1.81

7

1.92

3

1.69

7

1.68

7

1.88

2

1.68

3

statystyka

Pornografia (art. 202)

§ 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub

udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia

treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu

zapoznanie się z nimi,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do lat 2.

§ 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza,

przechowuje lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje

treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści

pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem

się zwierzęciem,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Rok

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Art. 200 &2 i
&3

65

67

98

104

147

158

332

429

816

statystyka

Pornografia art.202
§ 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem

małoletniego poniżej lat 15,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści

pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat
15,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do
lat 5.

Rok

2006

2007

2008

Art. &4 i & 4a

356

222

345

statystyka

Polska 2001 CBOS



ponad 50% badanych - przyzwolenie
na klapsy i inne formy kar



24% badanych – kary sprzyjają
hartowaniu dziecka



34% badanych – kary zwiększają
posłuszeństwo dzieci

statystyka

Polska 2001 CBOS



80% rodziców bije dzieci



25% - pasem



7% - policzkuje



5% - bije aż do urazu



73% rodziców krzyczy na dzieci



14% wyzywa dzieci

czynniki

ryzyka

ze strony

rodziców



niedojrzałość emocjonalna rodziców



alkoholizm, narkomania



choroby psychiczne, poważne problemy

życiowe



brak umiejętności radzenia sobie ze stresem



impulsywność, trudności w komunikacji



maltretowanie w dzieciństwie, w środowisku

zamieszkania przemoc jest akceptowana



nierealne oczekiwania w stosunku do dzieci



brak umiejętności wychowawczych



samotna matka, małoletnia, bez oparcia

czynniki

ryzyka

przebieg ciąży i

porodu



ciąża niechciana



brak akceptacji ciąży ze strony

partnera



kobieta zaniedbana w czasie

ciąży



problemy zdrowotne w czasie

ciąży



poród skomplikowany,

pozostawiający traumatyczne

wspomnienia

czynniki

ryzyka

ze strony

dziecka



przedwcześnie urodzone



wykazuje zaburzenia rozwoju fizycznego



wykazuje zaburzenia rozwoju umysłowego



nadmiernie pobudliwe



wymagające uwagi



dzieci bliźniacze



rozczarowanie związane z płcią dziecka

czynniki ryzyka

ze strony rodziny



nieprawidłowe funkcjonowanie rodziny



dziecko z poprzedniego związku, brak
akceptacji przez aktualnego partnera



dziecko urodzone po śmierci
poprzedniego dziecka



przebywanie dziecka długi czas w
oddaleniu od rodziny



umieszczanie poza rodziną innych
dzieci



krzywdzenie innych dzieci w rodzinie

Objawy

kliniczne

krzywdzenia

dziecka

podbiegnięcia

krwawe

Siniaki:



policzki, brzuch, lędźwie, pośladki i

uda;



siniaki u małych, niechodzących

dzieci



pętliste lub linijne pręgi (sprzączka

paska, kabel), odciski dłoni



odciski innych przyrządów:

żelazko, papieros, widelec

podbiegnięcia

krwawe

Kolor

Przybliżony czas

powstania

zmiany

Czerwony do

niebieskiego

0-5 dni

Zielony

5-7 dni

Żółty

7-10 dni

Brązowy

10-14 dni

Ustąpienie zmiany

14-28 dni

złamania



mnogie złamania



palców u dzieci niechodzących



żeber, mostka, kręgów,
przynasad kości (u dzieci do 18
m.ż), łopatek i obręczy barkowej



liczne złamania kości czaszki



uszkodzenie podniebienia i
dziąseł

oparzenia



gorąca woda: wygląd
„skarpetek” lub „rękawiczek”,
czerwone pośladki – zmiany
dobrze ograniczone z
wyraźnymi brzegami



gorący tłuszcz: objaw
„ściekania” cieczy po ciele



papieros: okrągłe zmiany o
średnicy papierosa

czas do powstania

oparzenia III

0

u

dorosłych

Temperat

ura wody

(

0

C)

Czas do

oparzenia

III

0

49

10 min

50

5 min

53

1 min

54

30 sek.

60

5 sek.

66

2 sek.

uraz brzucha

Wynika z bezpośredniego

uderzenia lub ucisku



uszkodzenia wątroby



pęknięcie śledziony



pourazowe zapalenie trzustki z
rzekomymi torbielami



krwiaki dwunastnicy



niedrożność jelit



krwiomocz bez uchwytnej przyczyny

uraz głowy



najczęstsza przyczyna zgonów



bezpośredni uraz głowy lub
potrząsanie dzieckiem



krwiaki podtwardówkowe



obrzęk mózgu



wylewy krwawe do siatkówki
oka

ugryzienia



przez dorosłych – owalne



przez dzieci – okrągłe



zwierzęta – małe, głębokie,
szarpane, powodują rozdarcie
tkanek

zespoły objawów

dziecka

krzywdzonego

fizycznie



Zespół Munchausena: działania
rodziców, najczęściej matek, powodują
chorobę dziecka



Zespół dziecka potrząsanego: dotyczy
niemowląt do 6 mż. Brak zewnętrznych
objawów, objawy neurologiczne mało
charakterystyczne (drażliwość,
senność, wymioty). Powoli narastają
objawy obrzęku mózgu, wylewów
krwawych do siatkówki oka, drgawek,
utraty przytomności, zatrzymania
krążenia



Zespół dziecka uderzanego w ucho

objawy dziecka

krzywdzonego

psychicznie



lęk, zaburzenia łaknienia i snu, zaburzenia

nastroju,



nadmierna uległość, grzeczność



izolacja



agresywne zachowania



obgryzanie paznokci, nerwowość, drżenie,

jąkanie,



problemy z nauką, myśli samobójcze



tworzenie sugestywnych fantazji na temat

rodziny



zaburzony obraz siebie



zaburzone więzi z rodzicami, matką

objawy

dziecka

zaniedbanego



brak prawidłowego rozwoju

psychofizycznego



wychudzenie, brak prawidłowego

przyrostu wzrostu, odwodnienie,



zatrucia lekami, alkoholem, środkami

psychotropowymi (przypadkowe)



zaburzenia emocjonalne



brudne, żebrzące



pozostawione bez opieki w domu,

poza domem, nieodpowiednio ubrane



w szkole – bez podręczników,

utrudniony kontakt z rodzicami, bez

posiłków

diagnostyka



utrudniona, ukrywanie faktu
maltretowania



brak objawów jednoznacznych



wywiad:



wiek dziecka



okoliczności urazu



zachowanie dziecka



zeznania dziecka



zeznania rodziców



znajomość czynników ryzyka

diagnostyka c.d.



badanie kliniczne



rozwój psychoruchowy



badania laboratoryjne



rozległość urazu



ocena i zabezpieczenie objawów



badania obrazowe: RTG (cały kościec), MR,

TK, USG przezciemiączkowe, USG j.

brzusznej



badania dodatkowe: kontrastowe badania

j. brzusznej, badanie kliniczne rodzeństwa,

itd.



różnicowanie z innymi jednostkami

chorobowymi: krzywica, zespół wrodzonej

niewrażliwości na ból, nadmierna

łamliwość kości itd.

sygnały ze strony

rodzica, opiekuna



wydaje się nie mieć do nikogo zaufania



odmawia wyjaśnienia okoliczności powstania

urazu u dziecka



podaje niezgodne z urazem okoliczności jego

powstania



ekstremalna reakcja na fakt zaistnienia urazu



na płacz dziecka reaguje zniecierpliwieniem



wydaje się być pozbawiony samokontroli, jest

impulsywny



oczekuje lub żąda od dziecka zachowań

przekraczających jego możliwości rozwojowe



nie stawia się na wizyty, nie dotrzymuje

terminów spotkań (również w szkole)



wydaje się nadużywać alkoholu lub leków

sygnały ze strony

dziecka



demonstruje lub ukrywa sińce lub inne

uszkodzenia ciała



nosi podarte nieodpowiednie do pory roku

ubranie



wygląda na brudne, niedomyte



demonstruje dziwne zachowania dotyczące

jedzenia



żebrze lub kradnie żywność



ekstremalne zachowania: agresja,

pasywność



zachowanie zbyt dorosłe lub zbyt infantylne

do wieku



wydaje się, że obawia się sowich opiekunów



często zmęczone pozbawione energii



nieprzyjemne dla otoczenia, trudne we

współżyciu społecznym

sygnały ze strony

dziecka



duża absencja w szkole bez konkretnej

przyczyny



opóźnienie w rozwoju psychofizycznym



dziwne zachowania seksualne:

używanie nowych określeń genitaliów,

nadmierne zainteresowanie seksem



uwodzące zachowania wobec

dorosłych



sekrety



odgrywanie przemocy seksualnej na

lalkach



niepokojące opowieści o jakimś

znajomym dorosłym, który dziwnie się

zachowuje

Maska - fałszywy

obraz własnej

osoby



maska tancerza:



pragnie uznania, uwagi, jest

ruchliwy, wygłupia się, aby wywołać

uśmiech innych



szuka akceptacji w małych grupach

podobnie myślących: dziwacznie się

ubiera, skandaliczne zachowania,

jadowity, gdy nie jest akceptowany



chce się wyróżniać, poprzez swoją

atrakcyjność, chce być podziwiany



chce zadowolić ludzi: uległy,

kłaniający się



dąży do poczucia mocy: odtwarza

własne zranienia np. wykorzystanie

seksualne

Maska - fałszywy

obraz własnej

osoby



maska biduli:



oczekuje na odrobinę „jałmużny” –

życzliwości, zainteresowania; gdy nie

dostaje kurczy się, jest rozgoryczony



ciągle niezadowolony, narzeka, tęskni za

lepszy, ale nie jest w stanie nic zmienić



brak szacunku dla zdrowia i życia, myśli

samobójcze, narkotyki, alkohol; chce by

go ktoś zauważył



samotnik, poszukiwacz, prowadzi

samodzielną walkę, marzy o bogactwie i

sile, aby kupić sobie miłość i

zainteresowanie



złośliwy psotnik, zastawia pułapki,

śmieje się szyderczo, gdy ktoś w nie

wpada

Krzywdzenie

dziecka

Wykorzystywanie seksualne

wykorzystanie

seksualne

dziecka

Włączenie osoby małoletniej w

aktywność seksualną, której nie jest
ona w stanie w pełni zrozumieć i/lub
udzielić na nią świadomej zgody, na
którą nie jest dojrzała rozwojowo i nie
może zgodzić się w ważny prawnie
sposób oraz która jest niezgodna z
normami prawnymi lub
obyczajowymi danego społeczeństwa

WHO 1999

formy przemocy

seksualnej wobec

dziecka



namawianie lub zmuszanie dziecka do
angażowania się w czynności seksualne;



wykorzystywanie dziecka do prostytucji
lub innych prawnie zakazanych praktyk
o charakterze seksualnym;



wykorzystywanie dziecka do produkcji
materiałów lub przedstawień o
charakterze pornograficznym.

typy aktywności

seksualnej wobec

dziecka



zachowania z kontaktem fizycznym



penetracja



kontakt bez penetracji: pobudzanie

intymnych części ciała, stosunki udowe,

stosunki oralne,



zachowania bez kontaktu fizycznego



ekshibicjonizm,



oglądactwo, podglądactwo (voyeuryzm),



włączanie dziecka w oglądanie lub

produkcję materiałów pornograficznych,



składanie dziecku propozycji o

charakterze seksualnym,



werbalne molestowanie dziecka

objawy kliniczne

wykorzystania

seksualnego dziecka



Somatyczne



Psychologiczne

Rodzaj i nasilenie objawów
wykorzystywania w dzieciństwie zależy
od:

okresu trwania przemocy

rodzaju relacji ze sprawcą

typu przemocy i reakcji na nią

Objawy

somatyczne

1.

Ostre (wymagają szybkiej interwencji)

1.

Urazy wewnętrzne i zewnętrzne narządów

płciowych:

•

okolic sromu i krocza: ból, świąd, zaczerwienie

•

krwiak w obrębie błony dziewiczej

•

obrażenia okolic odbytu: ból, świąd, zaczerwienienie,

nietrzymanie stolca

2.

Obrażenia innych okolic ciała

•

ust i jamy ustnej

•

kończyn górnych i dolnych

3.

Rany powstałe w wyniku ugryzienia

4.

Owrzodzenia i rany w wyniku chorób

przenoszonych drogą płciową: kłykciny, opryszczka

Objawy

somatyczne

2.

Przewlekłe

1.

Zaburzenia psychoemocjonalne

2.

Spokojne, pewne zachowanie
się dziecka w czasie badania
ginekologicznego

3.

Ubytek błony dziewiczej

4.

Trwałe rozszerzenie odbytu do
średnicy powyżej 1,5 cm.,
blizny, rozdarcia

Objawy

somatyczne

3.

Pewne bezpośrednie

1.

Ciąża

2.

Choroba przenoszona drogą
płciową

3.

Nasienie w pochwie

4.

Włosy, krew, ślina, komórki
naskórka (w pochwie, jamie ustnej,
pod paznokciami ofiary)

4.

Nieuzasadnione, wątpliwe, mylące
niedoświadczonych pracowników
służby zdrowia

Objawy

psychologiczne

1.

Bezpośrednia komunikacja



dziecko ujawnia swoje emocje i
przeżycia



potrafi pokazać na sobie, istnieją
zauważalne cechy na ciele

2.

Komunikaty pośrednie



lęk



napięcie



zabawy o treści erotycznej



nietypowe reakcje na bodźce
seksualne

Objawy

psychologiczne

3.

Ostre objawy urazowe



zaburzenia snu



moczenie nocne



zaburzenia łaknienia



lęki



płaczliwość



problemy z nauką w szkole

4.

Objawy kumulującego się stresu



fobie



zaburzenia psychosomatyczne



depresja



izolowanie się



samobójstwa

Pomoc dziecku

krzywdzonemu



Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy

w rodzinie (Dz.U.05.180.1493)



Art. 12.

Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków

służbowych powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa

z użyciem przemocy wobec członków rodziny, powinny

niezwłocznie zawiadomić o tym Policję lub prokuratora.



Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r Art. 256, 304.



Kodeks Cywilny Art. 572 każdy ma obowiązek zgłaszania

faktu znęcania nad nieletnim



Zarządzenie nr 162 Komendanta Głównego Policji z

dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form

wykonywania przez Policję zadań w związku z

przemocą w rodzinie w ramach procedury "Niebieskie

Karty„



Konwencja o Prawach dziecka



Fundacja „Dzieci Niczyje”

Gdzie

interweniować?

1.

Wydział Rodzinny i Nieletnich
Sądu Rejonowego (Sąd
Rodzinny)

w miejscu zamieszkania osoby

pokrzywdzonej



Doniesienie:



wniosek o wgląd w sytuacje rodziny



wniosek o wgląd w sytuację małoletniego



dane personalne rodziny



adres zamieszkania



fakty budzące niepokój



Decyzje Sądu: ograniczenie, zawieszenie,
pozbawienie władzy rodzicielskiej, zakaz
osobistych kontaktów z dzieckiem



Organ wykonawczy: kurator

Gdzie

interweniować?

2.

Prokuratura rejonowa, w
dzielnicy lub miejscowości, w
której doszło do przestępstwa

3.

Komisariat policji w dzielnicy
lub miejscowości, w której
doszło do przestępstwa
(najbliższy)