Problemy etyczne

związane z

transplantacją

narządów

Aneta Dembek

Patryk Kiciński

pielęgniarstwo I rok, grupa 1

TRANSPLANTACJA -
definicja

TRANSPLANTACJA to słowo

pochodzące od łacińskiego słowa

transplantare (przesadzać, przenosić) i

odnosi się do metody chirurgicznego

przeszczepiania komórek, tkanek i

narządów. Przeszczepiany fragment

nazywa się transplantem lub

przeszczepem. Dział medycyny

klinicznej zajmujący się problemami

transplantacji nazywamy

TRANSPLANTOLOGIĄ.

RODZAJE
TRANSPLANTACJI



PRZESZCZEPY AUTOLOGICZNE

-autoprzeszczepy (własnopochodne),

gdy dawcą jest ten sam człowiek, np.

przeszczepianie własnej skóry w

przypadku oparzenia;



PRZESZCZEPY IZOGENICZNE - gdy

dawcą i biorcą są jednostki identyczne

genetycznie (bliźnięta jednojajowe);



PRZESZCZEPY ALLOGENICZNE -

homotransplantacje, czyli w ramach tego

samego gatunku - z człowieka na

człowieka;



PRZESZCZEPY

KSENOGENICZNE

-heterotransplantacje

(obcogatunkowe), tzn. między

osobnikami z różnych gatunków,

np. ze zwierzęcia na człowieka;



ALLOPASTYKA - przeszczepy z

niebiologicznych materiałów, czyli

wszczepia się człowiekowi

materiały z metalu lub tworzyw

sztucznych, spełniających w

organizmie funkcje protezy.

WARUNKI POWODZENIA
PRZESZCZEPU:



zgodność tkankowa,



właściwy dobór dawcy i biorcy,



zastosowanie dobrego płynu
prezerwacyjnego i metody prezerwacji dla
transplantu,



odpowiednie leczenie immunosupresyjne,



umiejętność rozpoznania i leczenia
procesu odrzucania narządu przez
organizm biorcy,



zapobieganie powikłaniom i ich leczenie.

W Polsce praktykę transplantacji

reguluje przyjęta przez Sejm
Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 26
października 1995 r. Ustawa o
pobieraniu i przeszczepianiu
komórek, tkanek i narządów. Obecnie
obowiązuje Ustawa z dnia 1 lipca
2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu
i przeszczepianiu komórek, tkanek i
narządów. Reguluje ona pobieranie i
przeszczepianie komórek, tkanek i
narządów zarówno pochodzących ze
zwłok, jak i od żyjącej osoby.

USTAWA OKREŚLA
ZASADY:

1)Pobierania, przechowywania i przeszczepiania

komórek, w tym komórek krwiotwórczych szpiku,

krwi obwodowej oraz krwi pępowinowej; tkanek i

narządów pochodzących od żywego dawcy lub

ze zwłok;

2)Testowania, przetwarzania, przechowywania i

dystrybucji komórek i tkanek ludzkich.

Przepisów ustawy nie stosuje się do:
1)Pobierania, przeszczepiania komórek

rozrodczych, gonad, tkanek zarodkowych i

płodowych oraz narządów rozrodczych lub ich

części;

2)Pobierania, przechowywania i dystrybucji krwi do

celów jej przetaczania, oddzielenia jej składników

lub przetworzenia w leki.

Artykuł 4

1. Komórki, tkanki i narządy mogą być pobierane ze

zwłok ludzkich w celach diagnostycznych,

leczniczych, naukowych i dydaktycznych.

2. Komórki, tkanki lub narządy ze zwłok ludzkich mogą

być pobierane również w czasie sekcji zwłok

dokonywanej na podstawie odrębnych przepisów.

Artykuł 6

1. Sprzeciw wyraża się w formie:
-wpisu w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie

komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich;

-oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we

własnoręczny podpis;

-oświadczenia ustnego złożonego w obecności co

najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich

potwierdzonego.

Artykuł 11

Lekarz pobierający ze zwłok ludzkich komórki, tkanki

lub narządy jest obowiązany zapewnić nadanie

zwłokom należytego wyglądu.

STANOWISKO KOŚCIOŁA

KATOLICYZM

Stanowisko kościoła katolickiego w

sprawie przeszczepiania narządów jest

ogólnie pozytywne. Znacząca

większość księży popiera tę formę

leczenia.

W listopadzie 2006 przedstawiciele

polskiego Kościoła Katolickiego

oficjalnie poparli oświadczenia woli oraz

transplantacje organów po śmierci.

JUDAIZM

W tym przypadku panują sprzeczne

poglądy na ten temat - jedne
autorytety uważają oddanie
narządów za czyn godny, inni
wskazują na fakt, iż taka ingerencja
sprawi, że ciało dawcy nie będzie
integralne w momencie
zmartwychwstania. Przeważa jednak
pogląd, że gdy chodzi o ocalenie
życia człowieka, przeszczepy są
dozwolone.

ISLAM

Współczesne muzułmańskie stanowisko sunnickich

szkół prawnych wobec transplantacji narządów jest

ogólnie pozytywne, z zastrzeżeniami:



przeszczep nie może "sprzeciwiać się ludzkiej

godności muzułmanina„



dopuszczalny jest tylko gdy jest jedyną możliwą

formą pomocy



oddanie organu musi być dobrowolne (również po

śmierci, pobranie organów warunkuje wcześniejsza

zgoda)



handel organami ludzkimi jest sprzeczny z

godnością człowieka



można przyjmować organy od nie-muzułmanów, ale

nie od ludzi skazanych na śmierć.

HINDUIZM

Nie zabrania przeszczepów organów ani tkanek.

Oddanie narządu jest kwestią osobistej decyzji.

ASPEKTY ETYCZNE



Najistotniejsze problemy etyczne w

transplantologii dotyczą biorcy i dawcy.



Istnieje także potrzeba uwzględnienia

ustaleń prawnych i następstw społeczno-

kulturowych.



Nikt nie ma obowiązku darowania swoich

organów lub tkanek.



Nikt też nie może zgłaszać roszczeń

prawnych do organów drugiego człowieka,

żywego czy zmarłego.



Jedynie właściwą formą oddania organu

jest forma wolnego daru.

WYMAGANIA ETYCZNE
CHRONIĄCE PRAWA
BIORCY



Podjęte działania implantacyjne musza mieć charakter

terapeutyczny i być jedyna szansą uratowania życia lub

zdrowia gdy inne środki ku temu zostały już

wyczerpane.



Spośród implantowanych organów wyklucza się

mózgowie i gruczoły płciowe, zapewniających

tożsamość osobową i prokreacyjną osoby.



Pacjentowi przysługuje niezaprzeczalne prawo do

rezygnacji z terapii oraz do wycofania wcześniejszej

zgody, które lekarz jest zobowiązany respektować.



Zadaniem lekarza jest kompetentna pomoc doradcza i

wyjaśniająca oraz psychiczne wsparcie pacjenta gdy

ten podejmie już decyzję o leczeniu transplantacyjnym.



Podejmowana terapia powinna mieć na względzie nie

tylko dodanie do życia pacjenta lat ale przede

wszytskim poprawę jakości jego życia.

WYMAGANIA ETYCZNE
CHRONIĄCE PRAWA DWACY
ŻYWEGO

Pobranie materiału do przeszczepu od osoby

żywej dotyczy wyłącznie:



organów podwójnych (nerka),



fragmentów organu (płaty wątroby i części

płuc),



tkanek.

Nie może być przeprowadzone:



za cenę trwałego kalectwa lub śmierci

dawcy,



bez jego wyraźnej zgody.

Istnieje też bardziej kontrowersyjna

forma dawstwa:

•

zagrożenie zdrowia i życia dawcy

•

wątpliwości dotyczące jego wolnej zgody

FUNDAMENTALNE GOTOWIŚCI ETYCZNEJ
EKSPLANTACJI MATERIAŁU
TRANSPLANTACYJNEGO ZE ZWŁOK
LUDZKICH:



Możliwość pobrania narządów nie może

ograniczać wysiłków wokół ratowania życia

dawcy i jego leczenia ani w nich przeszkodzić.



Zgon dawcy musi zostać przed stwierdzony przez

eksplantacją ponad wszelką wątpliwość.



Muszą zostać spełnione prawne wymogi

eksplantacji.



Eksplantacja musi uszanować „godność

zmarłego” i nie może lekkomyślnie obrażać uczuć

jego bliskich.



Organy muszą być rozdzielone merytorycznie i

etycznie uzasadnionych kryteriów, czyli właściwej

reglamentacji organów i tkanek, których jest

wielokrotnie mniej niż oczekujących biorców.

Argumentacja za tezą o
moralności transplantacji



Jest to metoda, która jednemu
człowiekowi ratuje życie lub zasadniczo to
życie polepsza, nie szkodząc przy tym
drugiemu człowiekowi



Jest metodą leczenia, a leczenie pacjenta
jest zawsze czymś bezsprzecznie dobrym.



Jan Paweł II zauważył, iż pobieranie
narządów jako dar bezinteresownej
miłości bliźniego jest moralnie godziwe.

Argumenty przeciwko
tezie o moralności
transplantacji



Pierwszy jest wskazaniem, że chirurgia
przeszczepów to nowy rodzaj
ludożerstwa – kanibalizm medyczny



Drugim zarzutem moralnym wobec
praktyk transplantacyjnych jest to, że
pacjent oczekujący na przeszczep ze
zwłok faktycznie oczekuje na śmierć
drugiego człowieka



Obawa że człowiek będzie traktowany jako
magazyn części i zacznie się szerzyć
handel organami



Jest to akt braku poszanowania zwłok w
majestacie śmierci



Nieprzyjęty organ pogarsza zdrowie
chorego jednocześnie wywiera ogromny
wpływ na stan psychiczny

Nasze stanowisko wobec
moralności transplantacji



Przygotowując prace zauważyliśmy,
że dokonywanie przeszczepów jest
powszechnie zaakceptowane jako
działanie ratujące życie ludzkie lub
zasadniczo polepszające jego jakość.
Argumentacja za moralnością
transplantacji wydaje się być
oczywista.



Życie doczesne staje się wartością
najwyższą i w konsekwencji wszelkie
działania służące zachowaniu,
przedłużaniu i polepszaniu jakości życia
są przez nas akceptowane, wszelkie
wątpliwości moralne związane z
transplantacjami są usuwane w obliczu
zagrożenia życia.



Popieramy utylitarystyczne
pojmowanie moralności – moralne jest
to, co zwiększa sumę dobra. Ponieważ
pojmujemy to dobro jako poprawę
jakości czyjegoś życia i uważamy
chirurgię transplantacyjną za
wyrazistego dostarczyciela tego
dobra, popieramy tezę o moralności
transplantacji.

DZIEKUJEMY ZA

DZIEKUJEMY ZA

UWAGĘ :)

UWAGĘ :)