Podstawy

Podstawy

prawa

prawa

Dr inż.

Dr inż.

Aleksander

Aleksander

Gwiazda

Gwiazda

Prawo

administracyjne

Wykład 3

Plan wykładu

Plan wykładu



Wiadomości wstępne

Wiadomości wstępne



Stosunek administracyjno-prawny

Stosunek administracyjno-prawny



akty administracyjne

akty administracyjne



postępowanie administracyjne

postępowanie administracyjne



NSA

NSA

Prawo administracyjne to prawo normujące
działalność

administracyjną

państwa.

Administracja rozumiana jest jako zarządcze
działanie państwa. Administracja związana jest
z funkcjonowaniem wykonawczych organów
państwa. Jest to wszelka działalność nie
związana z ustawodawstwem i sądownictwem.
Obejmuje ona bieżącą pracę realizację spraw
związanych z funkcjonowaniem państwa.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Definicja prawa administracyjnego

Prawo administracyjne reguluje:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Obszar działania prawa

administracyjnego

• strukturę i kompetencje organów

administracji państwowej

• stosunki prawne powstałe w

wyniku działalności tych organów

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Podział przepisów z zakresu

prawa administracyjnego

• przepisy regulujące struktury organów

administracyjnych

• przepisy regulujące tok działania

organów administracyjnych

• przepisy regulujące sposób załatwiania

poszczególnych rodzajów spraw

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Źródła prawa administracyjnego

• Konstytucja RP

• Kodeks postępowania administracyjnego

• Ustawy:

− o samorządzie gminnym

− o gospodarce nieruchomościami

− o systemie oświaty

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Dodatkowe źródła prawa

administracyjnego

• rozporządzenia

• uchwały Rady Ministrów

• zarządzenia Prezydenta

RP

• zarządzenia Prezesa

Rady Ministrów

• zarządzenia ministrów

• umowy międzynarodowe

• akty prawa miejscowego:

• przepisy wykonawcze

• przepisy porządkowe

• statuty

• akty wewnętrzne

(regulaminy)

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Definicja stosunku

administracyjno-prawnego

Stosunek administracyjno-prawny to
stosunek społeczny uregulowany przez
przepisy prawa administracyjnego.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Definicja organu

administracyjnego

Organ administracji państwowej to
organ

realizujący

zarządczą

działalność państwa.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Typy organów administracyjnych

Rozróżnia się następujące wyróżniki
podziału

organów

administracji

państwowej:

•organy kolegialne i

jednoosobowe (Rada Ministrów,
Prezydent)

•organy centralne i terenowe

(minister, wojewoda)

•organy o kompetencji ogólne i

szczególnej (Prezes Rady
Ministrów, minister)

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Cechy organów administracyjnych

Organy jednoosobowe podejmują
decyzje sprawniej i szybciej,
natomiast decyzje organów
kolegialnych są bardziej wyważone i
mniejsze jest prawdopodobieństwo
popełnienia błędu.

Terenowe organy administracji
państwowej podlegają sobie
wzajemnie zgodnie z zasadą
centralizmu.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Cechy stosunku

administracyjno-prawnego

• nierównorzędność (jedną ze stron jest zawsze

organ administracji państwowej wyposażony w
uprawnienia władcze)

• przedmiot stosunku w postaci spraw z zakresu

kompetencji organów administracji państwowej

• powstanie stosunku z mocy aktów

administracyjnych lub z mocy samego prawa

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Prawne formy działania

administracji

• stanowienie przepisów prawnych (aktów

administracyjnych ogólnych lub
normatywnych)

• wydawanie aktów administracyjnych

indywidualnych

• zawieranie porozumień administracyjnych
• zawieranie umów
• prowadzenie działalności społeczno-

organizatorskiej

• wykonywanie czynności materialno-

technicznych

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Pojęcie aktu administracyjnego

Decyzja wydana przez organ administracji
państwowej nosi nazwę aktu administracyjnego.

Akt administracyjny zatem to jednostronne
władcze wyrażenie woli organu administracji
państwowej, załatwiające konkretną sprawę i
skierowane do oznaczonego adresata.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Cechy aktu administracyjnego

• wydaje go organ administracji

państwowej

• przy wydawaniu aktu organ

administracji państwowej występuje
jako rozkazodawca

• nakłada na adresata określone

obowiązki lub przyznaje mu
odpowiednie uprawnienia (jest
zdarzeniem prawnym)

• dotyczy konkretnego stosunku

prawnego

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Podział aktów administracyjnych

•zewnętrzne i

wewnętrzne

•deklaratywne i

konstytutywne

•pozytywne i negatywne

Akty administracyjne dzielą się na:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Ważność aktu administracyjnego

Aby akt administracyjny był ważny musi on:

• być wydany na podstawie ustawy lub

przepisów wykonawczych

• pochodzić od właściwego organu i mieścić

się w jego kompetencjach

• być wydany po przeprowadzeniu

nakazanego przez przepisy postępowania i
mieć odpowiednią formę

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Wada nieistotna

Gdy wystąpi wada nieistotna to pociąga to za
sobą konieczność uzupełnienia i sprostowania
aktu administracyjnego. Natomiast sam akt
prawny pozostaje ważny.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Akt dotknięty wadą istotną może zostać uznany
za nieważny. Do czasu rozpatrzenia traktowany
jest jednak jak akt ważny (domniemanie
ważności). Akt uznany za nieważny jest
uchylany przez organ nadrzędny do organu,
który akt wydał. Organ nadrzędny decyduje też
czy akt był nieważny od chwili wydania czy
staje się nieważny od chwili uchylenia.

Wada istotna

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Postępowanie administracyjne to tok czynności
organu administracyjnego i stron, zmierzający
do wydania aktu administracyjnego.

Nałożenie ram na działalność administracyjna
zwiększa

ogólną

prawidłowość

działania

administracji i zapobiega naruszaniu przez nią
prawa.

Postępowanie administracyjne

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Typy postępowań

administracyjnych

• postępowanie ogólne (np. udzielanie

ślubu, wywłaszczanie nieruchomości)

• postępowanie szczególne (np.

nadawanie patentu, sprawy podatkowe)

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Ogólne zasady postępowania

administracyjnego

• zasada prawdy obiektywnej
• zasada udziału stron w postępowaniu
• zasada kontroli społecznej
• zasada uwzględniania z urzędu interesu

społecznego i słusznego interesu stron

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Zasady pomocnicze

• zasada odrębności postępowania

administracyjnego

• zasada oficjalności

• zasada względnej jawności

• zasada dwuinstancyjności

• zasada swobodnej oceny dowodów

• zasada dyspozycyjności

• zasada prostoty i koncentracji

• zasada ograniczonego formalizmu

• zasada trwałości decyzji

administracyjnej

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Elementy postępowania

administracyjnego

• przebieg postępowania
• decyzja
• środki odwoławcze
• sądowa kontrola administracji

Postępowanie wszczyna się z urzędu lub na
wniosek stron. Organ administracyjny musi
stwierdzić czy jest organem właściwym do
wydania

decyzji

(właściwość

rzeczowa

i

miejscowa).

O

wszczęciu

postępowania

zawiadamiane

są

wszystkie

strony

postępowania. W celu rozstrzygnięcia sprawy
organ przeprowadza stosowne dowody. Po
wyjaśnieniu

wszelkich

wątpliwości

organ

podejmuje decyzję.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Przebieg postępowania

administracyjnego

Decyzja

jest

aktem

administracyjnym

kończącym postępowanie administracyjne.
Powinna mieć ona formę pisemną. Od decyzji
przysługuje stronom możliwość odwołania.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Decyzja

Od każdej decyzji przysługuje stronom
odwołanie do organu wyższego szczebla.
Może ono przyjąć formę: odwołania,
zażalenia lub wniosku o wznowienie
postępowania.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Środki odwoławcze

Ostateczną

decyzję

w

sprawach

odwoławczych podejmuje Naczelny Sąd
Administracyjny.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Sądowa kontrola administracji

Podstawową formą działalności organów
administracji państwowej jest wydawanie
aktów administracyjnych. Ich realizowanie
decyduje

o

sprawności

organów

administracji. Stąd ustawodawca wyposażył
organy

administracji

w

narzędzia

wymuszania

(egzekucji)

aktu

administracyjnego.

Egzekucja

aktu

administracyjnego

nosi

nazwę

postępowania

przymusowego.

Postępowanie to nie ma na celu ukarania
danej osoby lecz tylko wykonanie aktu
administracyjnego. Środki przymusu oraz
postępowanie w tym zakresie określa
ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Postępowanie przymusowe

Wszczęcie postępowania przymusowego
następuje

na

podstawie

tytułu

wykonawczego. Jest nim najczęściej akt
administracyjny

ostateczny.

Przeprowadzenie

postępowania

przymusowego musi poprzedzić jednakże
akt administracyjny zwany zagrożeniem.
Jest to zwrócenie się do zainteresowanej
osoby z żądaniem wykonania aktu
administracyjnego w zadanym terminie i
wskazaniem środków przymusu, które
zostaną zastosowane w przypadku jego
niewykonania.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Wszczęcie postępowania

przymusowego

Postępowanie przymusowe przeprowadza
zazwyczaj

organ

administracji

państwowej pierwszej instancji (organ ten
jest właściwy rzeczowo). Organ chcący
przeprowadzić postępowanie przymusowe
musi zwrócić się o nie do właściwego
rzeczowo

i

miejscowo

organu

administracji

państwowej.

Podmiot

uprawniony

do

postępowania

przymusowego nosi miano wierzyciela.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Organ prowadzący postępowanie

przymusowe

Postępowanie przymusowe prowadzone
jest w dwóch różnych trybach, różniących
się stosowanymi środkami:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Tryby postępowania

przymusowego

•postępowanie przymusowe w

sprawie obowiązków o
charakterze pieniężnym

•postępowanie przymusowe w

sprawach obowiązków o
charakterze niepieniężnym

Do obowiązków o charakterze pieniężnym
zalicza się między innymi:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Obowiązki pieniężne

•podatki

•opłaty

•grzywny

•kary
pieniężne

Do

obowiązków

o

charakterze

niepieniężnym zalicza się między innymi:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Obowiązki niepieniężne

•obowiązek szkolny
•obowiązek
opuszczenia lokalu

Postępowanie to ma na celu wymuszenie
wykonania

aktów

administracyjnych

nakładających

obowiązek

zapłacenia

państwu pieniędzy. W postępowaniu tym
stosuje się następujące środki:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Postępowanie przymusowe w

sprawie obowiązków o

charakterze pieniężnym

• egzekucję z gotówki

• egzekucję z wynagrodzenia

• egzekucję ze świadczeń emerytalnych lub
społecznych

• egzekucję z wkładów i rachunków
bankowych

• egzekucję z wierzytelności i innych praw
majątkowych

• egzekucję z ruchomości

Postępowanie to ma na celu wymuszenie
wykonania

aktów

administracyjnych

nakładających

obowiązek

inny

niż

zapłacenia

państwu

pieniędzy.

W

postępowaniu tym stosuje się następujące
środki:

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Postępowanie przymusowe w

sprawie obowiązków o charakterze

niepieniężnym

• grzywna w celu

przymuszenia

• wykonanie zastępcze

• odebranie rzeczy

ruchomej

• odebranie nieruchomości

• opróżnienie lokalu

• przymus bezpośredni

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Naczelny Sąd Administracyjny

Zadaniem

Naczelnego

Sądu

Administracyjnego

jest

orzekanie

w

sprawach

wykonywania

administracji

państwowej pod względem zgodności z
prawem (kryterium legalności). Nie ma
sądów

administracyjnych

różnych

instancji, lecz występuje tylko Naczelny
Sąd Administracyjny.

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Postępowanie przed NSA

Jedynym sądem administracyjnym w Polsce
jest Naczelny Sąd Administracyjny. Sąd ten
orzeka w sprawach skarg na:

• decyzje administracyjne

• postanowienia wydane w postępowaniu

administracyjnym

• postanowienia wydane w postępowaniu

egzekucyjnym i zabezpieczającym

• bezczynność organów administracji

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Elementy skargi do NSA

• wskazanie zaskarżonej decyzji

• oznaczenie organu, którego skarga

dotyczy

• określenie naruszenia prawa bądź

interesu prawnego

• podpis osoby wnoszącej skargę

Prawo

Prawo

administracyjne

administracyjne

Uprawnienia NSA

Naczelny

Sąd

Administracyjny

może

skargę

oddalić

lub

uwzględnić.

W

razie

jej

uwzględnienia skarżona decyzja
ulega uchyleniu w całości lub
części. Sąd może też stwierdzić
nieważność skarżonej decyzji lub
jej niezgodność z prawem.

Podsumowanie

1.Praca administracji regulowana jest

przez prawo, którego celem jest
ochrona słabszej strony stosunku
administracyjno-prawnego.

2.Ostateczna

kontrolę

na

pracą

administracji sprawują sądy.

3.Sądownictwo

i

administracja

zorganizowane jest według zasady
instancyjności aby spełnić rygory
rzetelności postępowania.

Dziękuję z uwagę