PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

SPOŁECZNA

SPOŁECZNA

Metoda

grupowa

Grupa społeczna



Grupa społeczna to każde
zrzeszenie ludzi, którzy w
świadomości samych ludzi
stanowi odrębną całość. W
metodzie pracy grupowej w grę
wchodzą tylko małe grupy
społeczne, których członkowie
spotykają się ,,twarzą w twarz”.

Metoda grupowa



Metoda grupowa to metoda w której

wychowawca ma przed sobą zespolony ze

sobą przez wspólne zadanie zbiór osób.

Wiąże go nie tylko ,,dialog” z pojedynczymi

członkami. Jego talent wychowawczy

wyraża się w umiejętnościach

przewodzenia lub przodowania grupie i

takiego oddziaływania na grupę aby na

straży zadań i zwyczajów sugerowanych

przez wychowawcę stał nie tylko on, lecz

także członkowie grupy

Spoistość grup

społecznych



Wyróżniamy:



grupy luźne - doraźne, skompletowane dość

przygodnie np. dla jakiś zabiegów

psychoterapeutycznych



grupy zwarte - złączone trwalszymi zainteresowaniami

i ciągłością poczynań realizacyjnych np. jakieś koła

zainteresowań, zespoły amatorskie. Mogą one przybrać

postać zespołu wychowawczego – który jest grupą

utworzoną dla, z góry założonych celów

wychowawczych poddana wychowawczemu

kierownictwu i oddziaływaniu. W pedagogice

socjalistycznej zespół ten nazywany bywa kolektywem



Grupa odniesienia- to gr. do której zachowań,

zwyczajów i norm przyrównuje się jednostka, pragnąc

być podobną

Aleksander Kamiński

wyróżnił trzy odmiany

metody grupowej:

1.

Grupy rozwojowo wychowawcze

służą

ludziom normalnie funkcjonującym społecznie w
takich placówkach jak: domy kultury, instytucje
edukacyjne, rekreacyjne, organizacje
młodzieżowe itp. Grupy te mają za cel wspierać
rozwój psychiczny, fizyczny i kulturalny
jednostek które mniej lub bardziej świadomie
identyfikują się z celami i wartościami grupy.
Metodzie pracy grupowej ma się na widoku
uczynienie grupy zespołem wychowawczym, co
wymaga aby jej kierownictwo było nastawione
na wartości moralno-społeczne.

W zależności od tego kto prowadzi zespół

wyróżniamy

:



Przodownictwo - polega na prowadzeniu zespołu

przez młodego duchem wychowawcę lub przez

wyróżniającego się w grupie kolegę; tzn. na

czynieniu przez lidera tego wszystkiego, co chce,

aby czynili członkowie zespołu,



Opiekuństwo - polega na prowadzeniu zespołu

przez osobę o większym dystansie psychicznym

wobec członków grupy (z powodu wieku, sytuacji

społecznej itp.); tzn. na pomocy i radach

udzielanych czynniejszym członkom zespołu, z

tendencją do wyszukiwania wśród nich

przodownika.

Zarówno przodownictwo jak i opiekuństwo wydajne

może być tylko wtedy jeśli będzie oparte na

autorytecie moralnym, na aprobacie przez zespół

2.

Grupy psychoterapeutyczne

- nastawione są na

poczynania ratownicze i opiekuńcze w stosunku

do osób nieprzystosowanych społecznie,

podlegających zaburzeniom w zachowaniu się.

Grupy takie nie przekraczają 7-8 osób

jednakowego wieku (dzieci, młodzież, dorośli),

przejawiających objawy jakiegoś wykolejenia np.

gr. alkoholików. Grupa spotyka są systematycznie

( np.2 razy w tyg.) z pracownikiem socjalnym w

lokalu poradni lub w świetlicy. Osoby te

opowiadają o sobie, swoim życiu, swych

nieszczęściach

W pierwszej fazie spotkań pracownik socjalny

słucha, usiłuje ,,wczuwać się” w każdą jednostkę

swej grupy, ale nie wyraża żadnych własnych

sadów. Powodzenie polega na doprowadzeniu do

maksymalnego odprężenia się członków gr.,

do ,,otwarcia się” ku słuchającemu.

W drugiej fazie pracy grupowej jest przejście do

dyskutowania poczynionych wypowiedzi. Prowadzący

powinien trzymać się w rezerwie, skłaniając do

dyskutowania samych członków grupy, u których to

wywoła się lub wzmocni krytyczny pogląd wobec

omawianego rodzaju faktów oraz wzbudzi chęć

wyzbycia się takiego postępowania.

Ostatnia faza postępowania to wysunięcie się na

pierwszy plan prowadzącego spotkania. Powinien on

mieć łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi, dzięki

czemu wytworzą się dobre stosunki z grupą. Środkami

pomocniczymi bywają właściwie dobrane przezrocza,

filmy, wykład. Duży wpływ wywiera zwykle nagranie

magnetofonowe wypowiedzi i dyskusji odbytych w

grupie, dzięki czemu członkowie grupy uświadamiają

sobie krytycznie własny sposób myślenia i

postępowania. Posiedzenie nie trwa dłużej niż 30-45

min. Przedmiotem zabiegów nie jest grupa, lecz

jednostka. Bowiem grupa to tylko krąg środowiskowy

ułatwiający jednostce rozwikłanie jej problemów i

wspierający jej próby wydobycia się z kłopotów.

Psychodrama - jest to swego rodzaju teatr

samorodny, w którym grupa improwizuje spektakl
dramatyczny z dialogami spontanicznie
wypowiadanymi przez grających. ,,Pacjent” nie
bezpośrednio, lecz projekcyjnie (jako królewna,
złodziej, sędzia itp.) daje wyraz nurtującym go
niepokojom, potrzebom, dążeniom. Co ułatwia
wyznania, a psychoterapeucie rozpoznanie przypadków

3.

Grupy rewalidacyjne -

ich zadaniem jest

powiązanie zerwanych więzi między jednostką

i jej najbliższym otoczeniem. Działalność ta

obejmuje zwykle dzieci i młodzież zagrożone

wykolejeniem lub już wykolejone.

We Francji powstały ,,ekipy przyjaźni”, które

polegają na tym, że wychowawca pragnąc

nawiązać kontakt z bandą przychodzi na plac

czy na ulice i staje się jednym z nich. W

początkowym okresie zadaniem wychowawcy

jest przede wszystkim obserwowanie i

wysłuchiwanie opowiadań, ,,wytworzenie

klimatu przyjaźni i zaufania”. Dopiero po

pewnym czasie wychowawca proponuje inne

sposoby spędzania wolnego czasu: pływanie,

śpiew, gry sportowe. A następnie nakłania do

podjęcia nauki lub pracy

W Polsce ten rodzaj poczynań organizowany jest

przez działaczy społecznych osiedli mieszkaniowych,

w tzw. drużynach podwórkowych. Organizują oni np.

zawody ,,dzikich” drużyn piłki nożnej, dzięki czemu

nawiązują z nimi kontakt. Natomiast kuratorzy

sadów dla nieletnich organizują grupy obozowe

(obozy stałe, wędrowne), niekiedy przez podłączenie

do obozu harcerskiego. Szanse wychowawcze są tym

większe, im mniejsza jest grupa obozowa.

Wychowawca w takiej gr. powinien być młody.

W Anglii powstały ,,kluby” chłopców organizowane

prze policję. Na takie zajęcia kieruje sąd dla

nieletnich. Spotkania odbywają się dwa razy w

tygodniu po dwie godz. Nie wykonywanie nakazu

grozi kara pieniężną dla rodziców. Zadaniem klubu

jest uczynienie zajęć na tyle ponętnymi, aby

przymus uczestnictwa stał się pożądaną satysfakcja.

Grupami rewalidacyjnymi są także tzw. rodziny
problemowe (z trudnościami współżycia,
poślizgiem ku marginesom społecznym).
Pracownik społeczny dopomaga członkom
takiej rodziny w rozwikływaniu problemów.

Specjalną odmianą pracy grupowej jest
rozbijanie grupy uznanej za szkodliwą (np.:
przestępczej). Polega to na utworzeniu
konkurencyjnych grup aktywnych
wychowawczo, a zarazem na tyle atrakcyjnych,
aby udział w nich był ponętny dla członków
grupy o podkulturze przestępczej.

W procesie pracy z

grupami wyróżnić

można następujące

etapy:

I.

Tworzenie grupy

- na tym etapie ludzie z

różnymi oczekiwaniami, potrzebami,

dotychczasowymi doświadczeniami społecznymi

wkraczają do na ogół nie znanej zbiorowości

innych, aby stworzyć grupę. Naturalne zjawiska

zachodzące na tym etapie są potrzebne w

kształtowaniu się grupy. Najważniejsze z nich to:



ułatwić poznanie (współdziałanie),



wyjaśnienie celu tworzenia grupy, dyskusja na

temat oczekiwań



prawo obowiązujące w grupie, wzajemne

zobowiązania



dyskusja nad programem i metodą pracy,



przedstawienie własnej koncepcji pracy, swojej roli

i sposobu pracy z grupa,



kształtowanie norm i wartości grupowej np.:

przedstawiając wzajemnej pomocy i

współodpowiedzialności za sukcesy i porażki w

osiąganiu celu,



dbałość o to by wszyscy mogli zaistnieć.

II.

Stabilizacja struktury i normy grupy

- na tym

etapie grupa ,,dociera się”. Jest to etap krytyczny

dla jej dalszego istnienia i rozwoju. Ty kształtują

się sposoby funkcjonowania, które później będą

przesądzać o jej efektywności w realizacji celów.

Oto najważniejsze zjawiska zachodzące w tym

etapie:



podejmowanie działań przez jednostkę dążące do

zapewnienia miejsca w strukturze grupy,



niepewność co do tego co jednostka może

osiągnąć dzięki grupie i jak grupa może jej pomóc,



modelowanie (wzór dla członków grupy),

trenowanie (kierowanie, instruowanie) i

kształcenie,



racjonalizacja i uniwersalizacja problemu-

uświadamianie sobie, że nie które trudności

skomplikowane dadzą się rozwiązać ,,po kawałku”,



pismo w życiu grupy- robocze zapisy, unaocznienie

co osiągnięte i co ma być osiągnięte.

Papierowe techniki rozwiązywania problemów:

o

techniki inscenizacyjne-psychodrama, socjodrama,

pogłębiają zrozumienie, ułatwiają komunikację,

o

techniki socjometryczne-poznawanie, zmiana

relacji wewnętrznych,

o

zabawy grupowe

III.

Realizacja celu grupowego

- na tym etapie grupa staje

się demokratycznym mikroświatem. Ten termin wyraża

istotę grupy doskonałej, takiej która jest samorządna i

działa na zasadzie odpowiedzialnej autonomii. Jest w pełni

zdolna do wytworzenia środków i ustalenia granic swoich

własnych zmian.

IV.

Ocena efektów działania i decyzja o dalszym

istnieniu lub rozwiązaniu grupy

- ocenę efektów należy

przeprowadzać nie tylko w dyskusjach ale też na papierze,

przez kwestionariusze, opinie uczestników itp. Ta ocena

powinna uwzględniać aspekty funkcjonowania grupy i

pracownika istotne z punktu widzenia celów oraz

zaawansowanie w osiągnięcie celów. Zakres i wyniki

oceny powinny byś przedyskutowane z uczestnikami

grupy. Efektywnej grupie wytwarzają się silne więzi

emocjonalne, które potem trudno rozerwać. Powstać też

może uzależnienie od grupy i lęk przed jej utratą.

Prowadzący grupę powinien na to przygotować

uczestników. Uświadomić im czego dokonała grupa, co

osiągnęli osobiście, wzmacniać ich przed opuszczeniem

grupy, pozostawić w pamięci doświadczenia dla

funkcjonowania w ich rzeczywistym otoczeniu.

Bibliografia:



Aleksander Kamiński: ,,Funkcje
pedagogiki społecznej”



Internet