ROZWIĄZYWANIE

ROZWIĄZYWANIE

PROBLEMÓW

PROBLEMÓW

PROBLEM

PROBLEM

Człowiek staje przed

problemem wówczas, gdy zna

cel, nie zna jednak sposobów

jego realizacji.

CEL – punkt dojścia

CEL – punkt dojścia

Cel może być mniej lub bardziej

dokładnie określony.

Sposób dojścia do celu może być

jeden lub może być ich wiele.

PROBLEMY DZIELIMY W ZALEŻNOŚCI

PROBLEMY DZIELIMY W ZALEŻNOŚCI

OD TEGO:

OD TEGO:

1.

JAK PRECYZYJNIE DEFINIOWANE SĄ CELE I SPODOBY REALZACJI :



P. ZAMKNIĘTE - dobrze zdefiniowane np. będzie to stawianie diagnozy

lekarskiej,



P. OTWARTE – źle zdefiniowane np. napisanie dobrej pracy magisterskiej

2.

CZY ROZWIĄZANIE JEST TYLKO JEDNO, CZY TEŻ MOŻE BYĆ ICH

WIELE:



P. KONWERGENCYJNE –jedno rozwiązanie np. zadania - łamigłówki



P. DYWERGENCYJNE – wiele rozwiązań np. zadania typu twórczego

3.

W JAKIM STOPNIU WYMAGAJĄ ONE UWZGLĘDNIENIA UDZIAŁU

INNYCH OSOB :



P. TYPU ŁAMIGŁÓWKI – czyli sytuacje, w których rozwiązujący problem

sam mocuje się z materią zadania



P. TUPY GRY - czyli sytuacje, w których rozgrywający musi – obok reguł

gry – uwzględnić też ruch przeciwnika

STRATEGIE ROZWIĄZYWANIA

STRATEGIE ROZWIĄZYWANIA

PROBLEMÓW

PROBLEMÓW

Podział strategii na dwie klasy:



ALGORYTMY



HEURYSTYKI

* Algorytm – sekwencja kroków, która zawsze doprowadza do rozwiązania

zadania, ale w wielu wypadkach jest bardzo czasochłonna i energochłonna

(wymaga pobrania ogromnej ilości informacji)

* HEURYSTYKA – jest bardziej zawodna niż algorytm i nie zawsze pozwala

rozwiązać zadanie, jej zawodność jest jednak kompensowana znaczną

oszczędnością czasu i energii

ALGORYTMY

ALGORYTMY

WYRÓŻNIAMY ALGORYTMY TYPU :



„drzewa decyzyjnego”

Strategia ta wymaga wyobrażenia sobie stanu wyjściowego,
możliwych do wykonania kroków oraz oceny konsekwencji
każdego kroku (porównania ze stanem pożądanym)
PRZYKŁAD ZADANIA:
Trzeba przewieźć łódka przez rzekę trzech kanibali i trzech
misjonarzy. Łódka może jednorazowo pomieścić tylko dwie
osoby. Potrzebna jest jedna osoba do sterowania łódka. Na
brzegu nigdy nie powinno się znajdować więcej kanibali niż
misjonarzy, inaczej misjonarze zostaną zjedzeni.

•

„

„

dekompozycji problemu”

dekompozycji problemu”

Polega na dekompozycji problemu, czyli na jego
rozłożeniu na problemy bardziej szczegółowe. Te
z kolei dają się rozłożyć na problemy jeszcze
bardziej szczegółowe itd..

PRZYKŁADOWE ZADANIE:

PRZYKŁADOWE ZADANIE:

W desce znajdują się trzy kołeczki. Na jednym kołeczku

W desce znajdują się trzy kołeczki. Na jednym kołeczku

umieszczono koła – od najwiekszego do najmniejszego.

umieszczono koła – od najwiekszego do najmniejszego.

Przełóż wszystkie koła na drugi kołek, jednorazowo

Przełóż wszystkie koła na drugi kołek, jednorazowo

przekładając tylko jedno koło i nigdy nie umieszczając

przekładając tylko jedno koło i nigdy nie umieszczając

koła wiekszego na mniejsze.

koła wiekszego na mniejsze.

HEURYSTYKI

HEURYSTYKI

NAJCZĘŚCIEJ WYMIENIANE:



HEURYSTYKA „BYLE BLIŻEJ”

Polega na wybieraniu zawsze takiej drogi, która w
największym stopniu przybliża nad do celu.
Sprawdza się w wielu wypadkach, czasami jednak może nas
zaprowadzić w ślepy zaułek
Czasem trzeba podjąć kroki pozornie oddalające od celu,
aby potem móc do niego dotrzeć.
Np.. Jeżeli podróż z punktu A do punktu B, nie może odbyć
się bezpośrednio to szukamy innego połączenia
zmierzającego do okolic punktu B. Byle bliżej…

• POSTĘPOWANIE WSTECZ

Polega na zaczynaniu wszystkiego „od tyłu” – od wyobrażenia
stanu końcowego, a następnie konstruowania kolejnych
kroków prowadzących wstecz do stanu wyjściowego.
Ten rodzaj heurystyki jest mało użyteczny w przypadku zadań
matematycznych.



UKONKRETNIENIE PROBLEMU

Jest strategią użyteczną przy rozwiązywaniu problemów
abstrakcyjnych.
Np.. Rozwiązywanie problemu związanego z figura
geometryczna, a nastepnie sprawdzenie, czy można go
uogólnić również na inne figury tego rodzaju.

• ROZUMIENIE PRZEZ ANALOGIĘ

Czasami problem można rozwiązać, przenosząc rozwiązanie z
innej, zbliżonej formalnie klasy problemów.

Przykład zaproponowany przez Dunckera:

Pacjent cierpi na guz nie kwalifikujący się do operacji.
Guz ten można zniszczyć za pomocą naświetleń.
Silne promieniowanie zniszczy guz, ale zniszczy też okoliczną tkankę,
do czego nie należy dopuścić.
Słabe promieniowanie zachowa tkankę, ale nie zniszczy guza.
Rozwiązanie polega na skierowaniu skupionej wiązki słabych
promieni na guz – ich skoncentrowane działanie zniszczy nowotwór,
podczas gdy ich rozproszone działanie w okolicy guza pozwoli
zachować zdrową tkankę.

CZYNNIKI UTRUDNIAJĄCE I UŁATWIAJĄCE

CZYNNIKI UTRUDNIAJĄCE I UŁATWIAJĄCE

ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW

ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW

CZYNNIKI UŁATWIAJĄCE:



wiedza szczegółowa, czyli ekspertyza w danej

dziedzinie.
Umiejętność rozwiązywania

problemów zależy od wiedzy w

problemów zależy od wiedzy w

danej dziedzinie. Np.. Problemu chemicznego nie rozwiąże

danej dziedzinie. Np.. Problemu chemicznego nie rozwiąże

laik.

laik.

Eksperci w swojej dziedzinie posiadają umiejętność

Eksperci w swojej dziedzinie posiadają umiejętność

dekompozycji problemu oraz łatwość dostrzegania analogii

dekompozycji problemu oraz łatwość dostrzegania analogii

miedzy aktualnym problemem a innymi zadaniami.

miedzy aktualnym problemem a innymi zadaniami.

Przykładem są gracze szachowi, którzy poprzez

Przykładem są gracze szachowi, którzy poprzez

doświadczenie znają już więcej układów niż gracze

doświadczenie znają już więcej układów niż gracze

początkujący. Ekspertyza przejawia się lepszym planowaniem

początkujący. Ekspertyza przejawia się lepszym planowaniem

kolejnych kroków.

kolejnych kroków.

•

OPANOWANIE REGUŁ POPRAWNEGO MYŚLENIA

OPANOWANIE REGUŁ POPRAWNEGO MYŚLENIA

Jedni twierdzą że znajomość logiki i reguł wnioskowania nie

Jedni twierdzą że znajomość logiki i reguł wnioskowania nie

pomaga w rozwiązywaniu problemów.

pomaga w rozwiązywaniu problemów.

Inni zaś twierdzą, że systematyczny trening w określonego

Inni zaś twierdzą, że systematyczny trening w określonego

rodzaju myśleniu poprawia zdolność do rozwiązywania

rodzaju myśleniu poprawia zdolność do rozwiązywania

zadań tego samego typu.

zadań tego samego typu.



ZNAJOMOŚĆ HEURYSTYK

ZNAJOMOŚĆ HEURYSTYK

Polega ona na umiejętności właściwej reprezentacji

Polega ona na umiejętności właściwej reprezentacji

struktury zadania. Częściej posługują się nią eksperci -

struktury zadania. Częściej posługują się nią eksperci -

osoby o większej wprawie w rozwiązywaniu problemów

osoby o większej wprawie w rozwiązywaniu problemów

niż nowicjusze.

niż nowicjusze.

CZYNNIKI UTRUDNIAJĄCE



utrwalone nawyki – należy je przełamać

utrwalone nawyki – należy je przełamać



destrukcyjne rutynowe skojarzenia

destrukcyjne rutynowe skojarzenia



nastawienie

nastawienie

Rozwiązywanie problemów często ma charakter nagły,

Rozwiązywanie problemów często ma charakter nagły,

przypomina gwałtowną restrukturyzację pola

przypomina gwałtowną restrukturyzację pola

percepcyjnego – nosi nazwę WGLĄDU.

percepcyjnego – nosi nazwę WGLĄDU.