Chemiczne czynniki

środowiska pracy-

materiały pędne,

smary

Kamil Giszka

Transport gr. 21

Temat 09

Materiały

pędne- paliwa płynne

(ciekłe)

Paliwa płynne dzielą się na:



naturalne (ropa naftowa i jej

pochodne, oleje łupkowe, smoła
łupkowa);



sztuczne (alkohole, oleje roślinne).

Ropa naftowa



Jest głównym paliwem ciekłym,



pochodzi z trzeciorzędu (sprzed 1-60 mln lat);



jest to mieszanina około 3000 węglowodorów;



prekursorem w jej wydobywaniu jest Polak Ignacy Łukasiewicz

•

zapoczątkował eksploatację ropy naftowej- 1853r.;

•

dokonał pierwszej destylacji ropy naftowej;

•

wynalazł lampę naftową;

•

uruchomił pierwsza na świecie kopalnie ropy naftowej;

•

z zawodu był aptekarzem;.

Produkty naftowe



gaz płynny;



paliwa silnikowe (benzyny, oleje napędowe, paliwa
odrzutowe nafty);



oleje opalowe;



stałe węglowodory naftowe (parafiny, cerezyny,
wazeliny);



asfalty drogowe i przemysłowe;



surowce węglowodorowe do syntez organicznych.

FRAKCJE ROPY NAFTOWEJ I ICH

ZASTOSOWANIE

Temperatur

a wrzenia, w

°C

Skład

Frakcje

Zastosowanie

0-30

C1-C6

Gaz

gaz i gaz płynny

10-60

C5-C7

Eter naftowy

rozpuszczalniki

60-120

C7-C8

Benzyna lekka

paliwa silnikowe lekkie

70-150

C6-C9

Benzyna ciężka

paliwa silnikowe

175-300

C10-C16

Nafta

paliwo lotnicze, dieslowskie

300

C16-C18

Olej opałowy

paliwo dieslowskie

300

C18-C20 Oleje woskowe

oleje smarne, oleje mineralne

300

C21-C40

Woski

parafinowe

świecarstwo, papiernictwo

>300

>C40

Reszta

smoły, asfalty, utleniacze

Paliwa

naturalne

Benzyna

Benzyna

Benzyna

to podstawowe paliwo motorowe do silników z zapłonem

iskrowym składające się z lotnych frakcji ropy naftowej.

Najważniejsze właściwości benzyny:

Najważniejsze właściwości benzyny:

•

zdolność do tworzenia mieszanek palnych;

•

skłonność do tworzenia osadów żywicznych;

•

charakterystyka stukowa (liczba oktanowa LO).

Przykłady benzyn samochodowych: LO 95, LO 98

Oleje napędowe

Oleje napędowe (Diesla)

zawierają cięższe frakcje węglowodorów. Średni

skład to C

12,9

H

23,9

Ważniejsze właściwości to:

•

Lepkość

•

Odporność na samozapłon

•

Temperatura krzepnięcia

•

Zawartość siarki

Zastosowanie:

silniki tłokowe z zapłonem samoczynnym, turbiny gazowe.

Paliwa

sztuczne

Alkohole

Alkohole metylowy i etylowy

mogą być silnikowymi paliwami

zastępczymi w stosunku do węglowodorów.

Wytwarzanie alkoholi:



Metanol

można produkować na skale przemysłową z takich

surowców jak: gaz ziemny, węgiel, drewno i odpady.



Etanol

jest wytwarzany z biomasy przez fermentacje i destylacje

Ciekawostką jest to, że metanol ma 96 oktanów i jest używany
jako paliwo w motocyklach żużlowych.

Smary



Oleje smarowe



Smary plastyczne

Oleje smarowe

Oleje smarowe

służą do zapewnienia możliwie minimalnego zużycia części

współpracujących oraz jak najmniejszych strat energii na pokonanie oporów

tarcia. Olej smarowy służy jednocześnie do odprowadzenia ciepła

wytworzonego w skutek tarcia, uszczelnienia luzów pomiędzy elementami

urządzenia, zabezpieczeniem urządzenia przed działaniem czynników

zewnętrznych.

Oleje smarowe

ze względu na przeznaczenia dzielą się na:

•

silnikowe;

•

przekładniowe;

•

maszynowe;

•

turbinowe;

•

cylindrowe;

•

do sprężarek powietrznych;

•

do sprężarek chłodniczych;

•

hydrauliczne;

•

do przyrządów pomiarowych;

•

o różnym przeznaczeniu.

Smary plastyczne

Smary plastyczne służą do osłabienia tarcia współpracujących części i
mechanizmów

Ze względu na przeznaczenie smary plastyczne dzieli się na smary:

•

do łożysk tocznych;

•

do łożysk ślizgowych;

•

do przekładni zębatych;

•

do przyrządów.

Paliwa i smary w środowisku pracy

ocena zagrożenia

Europejska norma PN EN 689:2002 „Powietrze na stanowiskach
pracy. Wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na czynniki
chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i
strategią pomiarową” mówi nam o trzech głównych kryteriach
oceny zagrożenia miejsca pracy związanych z natężeniem
substancji szkodliwych w powietrzu. Są to:



Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS);



Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh);



Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe

.

Najwyższe dopuszczalne

stężenie

(NDS)

Najwyższe dopuszczalne

stężenie chwilowe (NDSCh)

Wartość stężenia, które nie powinno spowodować
zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje
w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie
częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w
odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina. NDSCh to
uzupełniający, dodatkowy normatyw do NDS ( nie
wszystkim substancjom z wykazu NDS przypisano
również wartości NDSCh)

Najwyższe dopuszczalne

stężenie pułapowe (NDSP)

Wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie
zdrowia lub życia pracownika nie może być
przekroczona w żadnym momencie. Interpretacje
wyników pomiarów są oparte na próbkach powietrza
o możliwie najkrótszym i w zasadzie nie
przekraczającym 15 minut czasie pobierania. NDSP
dotyczy substancji drażniących, blokujących
mechanizm oddychania i innych substancji
szczególnie niebezpiecznych.

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki

1.

Identyfikacja substancji/preparatu



Nazwa produktu; zastosowanie

2.

Skład i informacja o składnikach



Charakterystyka chemiczna; Składniki niebezpieczne

3.

Identyfikacja zagrożeń



Zagrożenie pożarowe; zagrożenie dla zdrowia; zagrożenie dla środowiska

4.

Pierwsza pomoc



Zalecenia ogólne; wdychanie; połknięcie; kontakt ze skórą; kontakt z oczami

5.

Postępowanie w przypadku pożaru



Zalecenia ogólne; środki gaśnicze (właściwe, niewłaściwe); gaszenie pożaru;
produkty spalania; sprzęt ochronny dla ludzi biorących udział w akcji
gaśniczej

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

6.

Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska



Zalecenia ogólne; indywidualne środki ostrożności; środki ostrożności
dotyczące środowiska; metody oczyszczania/ usuwania

7.

Postępowanie z substancją/preparatem i jej/jego magazynowanie



Postepowanie (zapobieganie zatruciom, pożarom i wybuchom);
magazynowanie

8.

Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej



Zalecenia w zakresie środków technicznych; kontrola narażenia; środki
ochrony indywidualnej; zalecenia higieniczne

9.

Właściwości fizykochemiczne



Stan fizyczny; zapach; barwa; itd..

10.

Stabilność i reaktywność



Stabilność; warunki, których należy unikać; materiały, których należy unikać;
niebezpieczne produkty rozkładu

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

11.

Informacje toksykologiczne



Działanie; drogi wnikania do organizmu; skutki narażenia ostrego; skutki narażenia
przewlekłego; toksyczność ostra; działanie drażniące; działanie uczulające.

12.

Informacje ekologiczne



Toksyczność dla organizmów wodnych; dopuszczalne zanieczyszczenie środowiska

13.

Postępowanie z odpadami



Klasyfikacja odpadów; postepowanie z odpadowym produktem; postepowanie z
opakowaniami opakowaniowymi

14.

Informacje o transporcie



Klasyfikacja (prawidłowa nazwa przewozowa, numer rozpoznawczy materiału, kod
klasyfikacyjny, grupa opakowania, oznakowanie opakowań, numer rozpoznaczy
zagrożenia)

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

Przykład dla benzyny bezołowiowej:

Klasyfikacja

Prawidłowa nazwa przewozowa

ADR

PALIWO SILNIKOWE

(BENZYNY)

RID

BENZYNA

Numer rozpoznawczy materiału UN 1203

Klasa / Kod klasyfikacyjny 3 / F1

Grupa pakowania II

Oznakowanie opakowań napis „UN 1203”, nalepka
ostrzegawcza nr 3

Numer rozpoznawczy zagrożenia 33

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

15.

Informacje dotyczące przepisów prawnych



Klasyfikacja produktu; oznakowanie opakowań; obowiązujące przepisy
krajowe

Oznaczenia na benzynie bezołowiowej:

(F+) PRODUKT SKRAJNIE ŁATWOPALNY

(T) PRODUKT TOKSYCZNY

(N) PRODUKT NIEBEZPIECZNY DLA ŚRODOWISKA

16.

Inne informacje

Środki zabezpieczenia przed

benzyną bezołowiową w środowisku

pracy



Używanie odzieży ochronnej (rękawice ochronne, okulary ochronne w
szczelnej obudowie, fartuch lub ubranie ochronne powlekane)



Unikanie dużego stężenie par w powietrzu- wentylowanie
pomieszczeń zamkniętych



Eliminowanie potencjalnych źródeł zapłonu



Magazynowanie w przeznaczonych do tego opakowaniach



Przestrzeganie higieny pracy ( nie wolno jeść i pić w miejscu pracy)

Benzyna bezołowiowa jest zagrożeniem dla człowieka poprzez wszystkie

trzy sposoby zatruwania się substancjami chemicznymi: drogą
oddechową, drogą pokarmową oraz przez skórę.

Transportowanie ropy naftowej i jej

pochodnych

Transport większych ilości ropy i produktów odbywa się cysternami
kolejowymi, zbiornikowcami lub rurociągami. 
Cysterny kolejowe mają zazwyczaj

pojemność 30 ÷ 75 m3

. Powinny być

wykonane ze stali o odpowiedniej

grubości

, z zamontowanymi wewnątrz

przegrodami zapobiegającymi falowaniu cieczy w trakcie transportu, a
jednocześnie umożliwiającymi czyszczenie cystern Cysterny do
transportu materiałów naftowych powinny być

pomalowane na biało lub

farbą odblaskową

, mogą również być zaopatrzone w daszki metalowe

chroniące przed

promieniowaniem słonecznym.

Pytanie nr. 1

Który alkohol z poniższych jest wykorzystywany jako
paliwo do motocykli żużlowych:

a)

Etanol

b)

Butanol

c)

Metanol

d)

Propanol

Pytanie nr. 2

Które z poniższych to główne właściwości benzyny:

a)

Charakterystyka stukowa

b)

Lepkość

c)

Odporność na samozapłon

d)

Zdolność do tworzenia mieszanek palnych

Bibliografia



http://www.rcre.nazwa.pl/pliki/Czynniki%20zagrozen%20w%20srodo
wisku%20pracy.pdf



http://encyklopedia.interia.pl/haslo?hid=84668

http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Ignacy_Lukasiewicz.jpg



http://pl.wikipedia.org/wiki/Ropa_naftowa



http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Boryslaw_1920_post_card.jpg



http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/poland/wrs_poland/STAGIN
G/local_assets/downloads_pdfs/k/karta_charakterystyki_benzyna.pdf



http://sklep.hjrg.pl/14-substancje-chemiczne



http://www.ciop.pl/18135.html



http://www.lotos.pl/upload/repository/file_cysterna_typu_417_f_1bf09f
.jpg



http://www.robod.pl/cms/site.files/Image/Products/images_250xY/CH
EMOCHRON.jpg

Bibliografia c.d.



Artykuł "Bezpieczeństwo pracy przy magazynowaniu i transporcie
ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych", doc. dr hab.
ZBIGNIEW MAKLES (CIOP-PIB) , Bezpieczeństwo pracy, 2004, nr 1



„Pomiary i ocena stężeń czynników chemicznych i pyłów w
środowisku pracy”, dr Jan Piotr Gromiec, Warszawa 2004



http://www.ciop.pl/6079.html



http://pl.wikipedia.org/wiki/Benzyna



http://www.ciop.pl/1288.html



http://pl.wikipedia.org/wiki/Smar



http://pl.wikipedia.org/wiki/Oleje_smarowe



http://sbart.pl/wp-content/uploads/2011/08/smarowanie-lozysk.jpg



http://jdkulej.pl/images/poradniki/wymianaoleju1.gif



http://static1.menstream.pl/i/art/90/215898_in.jpg?rnd=133567414?
t=1337550485435