Pojęcie prawa karnego międzynarodowego

„Jest to zbiór norm określających zasady indywidualnej

odpowiedzialności

karnej za najpoważniejsze zbrodnie

międzynarodowe, stanowiący dla

potrzeb oceny

charakteru prawnego tych norm część prawa
międzynarodowego publicznego”

Królikowski/Wiliński/Izydorczyk

Tak rozumiane prawo karne międzynarodowe dzielimy na:

1) zasady i reguły o charakterze materialnym;

2) zasady i reguły o charakterze procesowym oraz

3) reguły ustrojowe.

Źródła prawa karnego międzynarodowego:

(wg art. 38 ust.1 statutu MTS)

1) Konwencje międzynarodowe i specjalne, ustalające reguły

wyraźnie uznane przez strony;

2) Zwyczaj międzynarodowy jako dowód istnienia powszechnej

praktyki, przyjętej jako prawo;

3) Zasady ogólne prawa, uznane przez narody cywilizowane;

4) Orzecznictwo sądowe oraz dorobek doktryny.

Najważniejsze umowy i zasady z zakresu międzynarodowego
prawa karnego:

1) zasady norymberskie;
2) Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z
1948 r.
3) I-IV Konwencje Genewskie o ochronie ofiar wojny z 1949 r.
4) Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni
wojennych i

zbrodni przeciwko ludzkości z 1968 r.

5) Konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu z 1973 r.
6) I Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich dotyczący
ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych z 1977 r.
7) II Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich dotyczący
ochrony

ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych

z 1977 r.

1) „zasady norymberskie” przyjęte na mocy Rezolucji ZO ONZ nr
177(II) z dnia 21 listopada 1947 roku – przygotowane przez Komisję
Prawa Międzynarodowego.
Przyjęte ostatecznie przez ONZ w 1950 r.

1) każdy, kto dopuszcza się zbrodni przeciwko prawu
międzynarodowemu, ponosi

za to odpowiedzialność i karę;

2) jeżeli prawo wewnętrzne nie przewiduje kary, nie zwalnia to od
odpowiedzialności;
3) funkcja głowy państwa lub funkcjonariusza nie zwalnia od
odpowiedzialności;
4) działanie na rozkaz nie zwalnia od odpowiedzialności;
5) oskarżony ma prawo do bezstronnego i rzetelnego procesu;
6) zbrodniami międzynarodowymi są: zbrodnie przeciwko pokojowi,
zbrodnie

przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne;

7) udział w każdej z w/w w pkt. 6 zbrodni stanowi zbrodnię
międzynarodową.

2) Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni
ludobójstwa z 1948r.

• art. II za ludobójstwo uważa się którykolwiek z niżej popełnionych
czynów, dokonany w zamiarze zniszczenia w całości lub części grup
narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych, jako takich:

• zabójstwo członków grupy;
• spowodowanie poważnego uszkodzenia ciała członków grupy;
• rozmyślne stworzenie warunków życia, obliczonych na
spowodowanie całkowitego lub częściowego zniszczenia
fizycznego;

• stosowanie środków, które maja na celu wstrzymanie narodzin w
obrębie grupy;

• przymusowe odbieranie i przekazywanie dzieci.

3) I-IV Konwencje Genewskie o ochronie ofiar wojny z 1949 r.

a) o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych (I KG);

b) o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na

morzu

(II KG)

c) o traktowaniu jeńców wojennych (III KG);

d) o ochronie osób cywilnych podczas wojny (IV KG).

art. 1 – strony KG zobowiązują się przestrzegać i dopilnować

przestrzegania KG we wszelkich okolicznościach.

art. 2 – KG ma zastosowanie w czasie wojny lub jakiegokolwiek innego

konfliktu zbrojnego między dwiema lub więcej stronami KG.

art. 3 – gwarantuje minimalne reguły postępowania, także w

przypadku konfliktu zbrojnego nie posiadającego charakteru
międzynarodowego.

4) Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych
i

zbrodni przeciwko ludzkości z 1968 r.

• dot. zbrodni określonych w Statucie Norymberskiego MTW;

• państwa mają obowiązek zmiany przepisów krajowych oraz

• obowiązek ekstradycji osób podejrzanych o w/w zbrodnie.

5) Konwencja o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu z 1973 r.

"zbrodnia apartheidu", obejmujące politykę i praktyki

podobne
do segregacji oraz dyskryminacji rasowej, stosowane w Afryce
Południowej, będzie miało zastosowanie do następujących czynów
nieludzkich, popełnianych w celu tworzenia lub utrzymywania przewagi
jednej grupy rasowej nad jakąkolwiek inną grupą rasową i
systematycznego jej ciemiężenia:
- poprzez zabójstwa, nielegalne więzienie, wyniszczanie fizyczne,
podejmowanie kroków legislacyjnych mających na celu np.
ograniczenie lub wykluczenie z życia politycznego etc.

6) I Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich dotyczący
ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych z 1977 r.

„[…] konflikty zbrojne, w których ludy walczą przeciw panowaniu

kolonialnemu i obcej okupacji oraz przeciw reżimom rasistowskim,
wykonując swe prawo do samostanowienia, zawarte w Karcie NZ […]”.

7) II Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich dotyczący
ochrony

ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych z

1977 r.

„[…] dot. wszystkich konfliktów zbrojnych (…) które toczą się na

terytorium Wysokiej Układającej się Strony między jej siłami zbrojnymi a
rozłamowymi siłami zbrojnymi lub innymi zorganizowanymi uzbrojonymi
grupami, pozostającymi pod odpowiedzialnym dowództwem i
sprawującymi taką kontrolę nad częścią jej terytorium, że mogą
przeprowadzać ciągłe i spójne operacje wojskowe […]”.

Proces Petera von Hagenbach – 1474 r.

Captain Henry Wirtz 1822-1865