Antybiotyki

 substancje hamujące rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych

 wytwarzane są głównie przez mikroorganizmy roślinne

 głównym źródłem antybiotyków są drobnoustroje roślinne: grzyby i bakterie

 antybiotyki działają hamująco na rozwój mikroorganizmów poprzez:

 hamowanie syntezy składników budulcowych ściany komórkowej

 zakłócenie metabolizmu mikroorganizmów spowodowane niszczącym

wpływem antybiotyków na funkcję błon cytoplazmatycznych

 blokowanie syntezy kwasów nukleinowych i białek

Antybiotyki β- laktamowe

 Penicyliny naturalne:

• penicylina G- substancja krystaliczna, rozpuszczalna w wodzie, wrażliwa na

wpływ zasad, kwasów i enzymów rozkładających (β- laktamaz), ma
charakter kwasu i tworzy połączenia z aminami, np. połączona z prokainą
tworzy

penicylinę prokainową

(z wodą tworzy zawiesinę do wstrzyknięć

domięśniowych), silnie hamuje wzrost: gronkowców, paciorkowców,
meningokoków, pneumokoków, laseczek tężca i krętków kiły; nie nadaje się
do stosowania doustnego (rozkłada się w kwaśnym soku żołądkowym),
stosowana jest domięśniowo, dożylnie i zewnętrznie

• penicylina V- w przeciwieństwie do penicyliny G trwała jest w środowisku

kwaśnym, stosowana jest doustnie (odporna na kwasowość soku
żołądkowego), jej działanie przeciwbakteryjne jest o połowę słabsze od
penicyliny G

 Penicyliny półsyntetyczne:

• ampicylina- odporna na kwasy, wykazuje 10-krotnie silniejsze działanie na

meningokoki i pneumokoki niż penicylina G, dobrze się wchłania z
przewodu pokarmowego

• amoksycylina- z kwasem klawulanowym wchodzi w skład preparatu

Augmentin

• oksacylina- odporna na kwasy, może być stosowana doustnie

• kloksacylina- wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego, zakres

działania podobny do penicyliny G

• karbenicylina- silnie działa na meningokoki i pneumokoki, stosowana tylko

pozajelitowo

• metycylina- stosowana w zakażeniach wywołanych przez gronkowce

penicylinooporne

• piperacylina- oporna na działanie β- laktamaz

• kwas klawulanowy- wytwarzany przez Streptomyces clavigerus, inhibitor β-

laktamaz, działa słabo antybiotycznie

 Cefalosporyny i cefamycyny:

 antybiotyki z tej grupy syntetyzowane są przez Cephalosporium sp. i

Emericellopsis sp.

 odporne na działanie β- laktamaz, silnie alergizujące, stosowane w

zakażeniach spowodowanych bakteriami penicylinoopornymi

 preparatem z tej grupy jest Sefril

• cefamycyna C- wytwarzana jest przez Streptomyces clavigerus i

Streptomyces tamodurans

Antybiotyki tetracyklinowe

 wytwarzane są przez Streptomyces sp.

 mają żółtą barwę, są trudno rozpuszczalne w wodzie, mają bardzo gorzki

smak

 stosowane są w iniekcjach i doustnie

 mechanizm ich działania polega na hamowaniu rybosomalnej syntezy

białek

 silnie działają na bakterie, wirusy i riketsje

 rondomycyna

 tetraweryna

Antybiotyki aminoglikozydowe

 wytwarzane są przez Streptomyces sp.

 streptomycyna- w lecznictwie stosowana jako siarczan do wstrzyknięć

domięśniowych, silnie działa na meningokoki i pneumokoki, słabiej na gronkowce i
paciorkowce, stosowana głównie przeciw prątkom gruźlicy

 kanamycyny A, B, C- stosowane w zakażeniach jelitowych wywołanych przez

meningokoki i pneumokoki

 amikacyna

 tobramycyna- stosowana w infekcjach wywołanych przez meningokoki i pneumokoki

 gentamycyny- stosowane w postaci siarczanu we wstrzyknięciach domięśniowych w

zakażeniach dróg moczowych, wykazują szeroki zakres działania na drobnoustroje

 neomycyny- stosowane są w infekcjach skórnych i infekcjach błon śluzowych

Antybiotyki makrolidowe

 wytwarzane są przez Streptomyces sp.

 erytromycyna- stosowana doustnie, działa głównie na gronkowce i

paciorkowce

 oleandomycyna

 rowamycyna (spiramycyna)- działa na gronkowce i paciorkowce

 rifamycyny- działają przeciw prątkom gruźlicy

 rifampicyna- stosowana doustnie, silnie działa przeciwprątkowo

Antybiotyki polienowe

 nystatyna- silnie działa przeciw patogennym grzybom, nie rozpuszcza się w

wodzie, stosowana zewnętrznie i wewnętrznie w grzybicach skórnych i
grzybicach przewodu pokarmowego, nie wchłania się z przewodu
pokarmowego

 amfoterycyna B

 natomycyna- przeciwgrzybicza, stosowana zewnętrznie

Antybiotyki polipeptydowe

 wytwarzane przez Bacillus sp.

 kolistyna- działa głównie na Escherichia coli, stosowana w zaburzeniach

jelitowych, podawana doustnie

 bacitracyny- stosowane są miejscowo w infekcjach skórnych i ocznych

Antybiotyki o różnej budowie

 gryzeofulwina- wytwarzana przez Penicillium janczewskii, działa silnie

przeciw grzybom patogennym wywołującym choroby skóry

 chloromycetyna (chloramfenikol)- działa silnie na meningokoki i

pneumokoki oraz riketsje

 wankomycyna- działa silnie na gronkowce

 linkomycyna- działa silnie na gronkowce i paciorkowce

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• adriamycyna- działa przeciwbiałaczkowo

• detorubicyna- przeciwbiałaczkowy

• bleomycyny- hamują syntezę DNA