TURYSTYKA

KWALIFIKOWANA

AKTYWNA

Beata Jurska
Karolina Kalisiak

TURYSTYKA KWALIFIKOWANA



Jedna z najważniejszych i najbardziej dostępnych form

aktywnego wypoczynku

 Stanowi najważniejszą dziedzinę działalności
Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego

 Podstawą turystyki kwalifikowanej jest wysiłek fizyczny
( w wybranej dyscyplinie turystycznej ) podczas
pokonywania przestrzeni

 Podstawowym efektem turystyki kwalifikowanej
ma być znaczna ruchliwość przestrzenna połączona
z krajoznawstwem ( choć wcale nie musi być )



Określenie "turystyka kwalifikowana" pojawiło się

w latach

1951

1953

, kiedy w ramach działalności PTTK,

obok tradycyjnych rodzajów turystyki, takich jak:
piesza nizinna, piesza górska oraz narciarska,
rozwinęła się również turystyka kolarska, kajakowa,
motorowa i żeglarska.

 Poszukując wspólnego określenia dla tych dziedzin
ustalono termin "turystyka kwalifikowana".

 W Polsce rozpoczęcie działalności wiąże się z powstaniem
w 1873 r. pierwszej organizacji turystycznej –
Galicyjskiego Towarzystwa Tatrzańskiego
( w latach 1874-1920 Tow. Tatrzańskie, a w latach
1920-1950 Polskie Towarzystwo Tatrzańskie ).

„ … turystyka kwalifikowana jest czasową,

dobrowolną, wymagającą przygotowania

kondycyjnego i zawodowo – turystycznego,

częstą zmianą miejsca w przestrzeni,

połączoną ze zmianą codziennego trybu życia,

zaspokajaniem potrzeb ruchu i wysiłku fizycznego,

osobistego kontaktu z innym środowiskiem

społecznym, przyrodniczym i kulturowym

oraz potrzeb informacyjno – poznawczych. ”

DEFINICJA

Termin "turystyka kwalifikowana"
wywodzi się od:



kwalifikacji osobowych, jakie posiąść musi

turysta kwalifikowany



kwalifikowania osiągnięć turystycznych dla uzyskania

coraz wyższych stopni odznak turystycznych



wyczynu turystycznego - jest porównywana do sportu

kwalifikowanego, w którym wyczyn stanowi istotę
działalności sportowców wyczynowych



Turystyka kwalifikowana jest najwyższą

formą specjalizacji turystycznej.



Uprawianie turystyki kwalifikowanej wymaga:



specjalnego przygotowania psychofizycznego



zahartowania na trudy



umiejętności zachowania się w środowisku naturalnym

i obiektach turystycznych



w niektórych przypadkach potwierdzonej przez właściwe

organizacje umiejętności posługiwania się sprzętem
turystycznym, głównie lokomocyjnym
(rowerem, żaglówką, nartami, sprzęte do nurkowania, itp.)



wszechstronnej wiedzy o środowisku

Turystą kwalifikowanym jest osoba:



trwale zainteresowana turystyką



uprawiająca ze znawstwem i zamiłowaniem

wybrane jej dyscypliny



przestrzegająca społecznych norm zachowania się

na szlaku i w obiektach turystycznych

Celem działalności
turysty kwalifikowanego jest:



wypoczynek



rekreacja



doskonalenie zdrowia



wydolności i sprawności fizycznej



wszechstronne poznanie kraju

10%

13%

20%

turystyka piesza-
górska
turystyka kajakowa

turystyka
narciarska
turystyka żeglarska

turystyka piesza

turysktyka
rowerowa

43%

Turystyka kwalifikowana – statystyka

Charakterystyka najpopularniejszych form
turystyki kwalifikowanej



turystyka piesza

– jest naturalną, najskuteczniejszą formą

aktywności fizycznej. Jej uprawianie odpręża psychicznie,
przyspiesza regenerację sił fizycznych i przeciwdziała
procesom starzenia się, rozwija układ mięśniowy,
wzmacnia więzadła, stawy oraz ścięgna, usprawnia pracę
płuc i serca, uodparnia na choroby.

Na średnich wysokościach uprawiana w 3 postaciach:



krótkie spacery po okolicy zamieszkania



wycieczki parogodzinne lub jednodniowe



wędrówki półtoradniowe i wielodniowe z nocowaniem

NIE NALEŻY WYRUSZAĆ W GÓRY SAMOTNIE!



turystyka rowerowa – jedna z form poznawania kraju,

aktywnej rekreacji, kształtowania postaw społecznych
i kultury wypoczynku. Uprawia się ją wiosna, latem i jesienią.
Najbardziej rozpowszechnione są krótkie wycieczki po okolicy.
Rozwija się ciągle turystyka samochodowo – rowerowa
( niedaleki wyjazd za miasto autem i odbywanie krótkich
wycieczek po okolicy zabranymi ze sobą rowerami ).

Charakterystyka najpopularniejszych form
turystyki kwalifikowanej



turystyka kajakowa – można dokonać podziału według

następujących kryteriów:



ze względu na sprzęt uprawiana w załogach

jedno- i dwuosobowych z zastosowaniem kajaków
drewnianych, plastikowych i składaków



ze względu na teren działalności – na kajakarstwo

nizinne i górskie



ze względu na porę roku – na kajakarstwo

letnie i zimowe



ze względu na czas trwania – na jednodniową

oraz wielodniową przyjmującą postać wędrówek,
obozów wędrownych i imprez masowych (np. spływy)



turystyka żeglarska

wywiera korzystny wpływ na zdrowie uczestników,
ich organizmy poddawane są działaniu licznych
czynników klimatycznych i pogodowych,
wpływających hartująco i poprawiających
stan zdrowia oraz ogólne samopoczucie.
Obok walorów rekreacyjnych stwarza korzystne
warunki do wyrabiania takich cech jak wytrzymałość,
szybkość orientacji, zaradność, poczucie obowiązku
i koleżeństwa czy współdziałania w zespole.

Charakterystyka najpopularniejszych form
turystyki kwalifikowanej



turystyka narciarska

każdy sposób uprawiania narciarstwa jest godny
polecenia – zarówno rekreacyjno – zjazdowy,
jak i wędrowanie na nartach biegowych.
Ma wielkie znaczenie dla hartowania organizmu,
wpływa korzystnie wszechstronny rozwój motoryki
oraz gwarantuje duży wydatek energetyczny.

Charakterystyka najpopularniejszych form
turystyki kwalifikowanej



turystyka konna

nie jest to jeszcze bardzo popularna dyscyplina,
ale stale się rozwija i zdobywa coraz więcej
zwolenników. Może być wykorzystywana jako forma
aktywności całej rodziny, nie jest sportem sezonowym.
Obok walorów zdrowotnych należy wspomnieć
o walorach wychowawczych – obcowanie z koniem
wymaga dyscypliny i szacunku zarówno dla samego
siebie, jak i zwierzęcia.

Walory uprawiania turystyki kwalifikowanej:



wzbogacanie wiedzy o kraju ( walor poznawczy )



zaspokajanie potrzeb emocjonalnych ( walor emocjonalny )



rozwijanie umiejętności o charakterze technicznym

i wiedzy o poruszaniu się w terenie
( walor różnorodnych umiejętności )



zaspokajanie potrzeb biologicznego minimum

aktywności ruchowej (walor zdrowotny)



kształtowanie pozytywnych cech charakteru

(walor wychowawczy)

IMPREZA SPECJALISTYCZNA

Do prawidłowego zaprogramowania imprezy specjalistycznej
konieczna jest między innymi wiedza z zakresu:



geografii



meteorologii



kultury i sztuki



socjologii



psychologii



medycyny

Osoba programująca imprezę powinna być także praktykiem,
musi znać realia obowiązujące w określonym terenie
i kierować się ogólnie przyjętymi zasadami.

Organizator imprezy powinien:



dostosować program, jego formę do składu grupy,

zainteresowań, możliwości odbiorców



preferować formy ambitne, aktywne, rozwijające



stosować zasadę stopniowania trudności



wiązać aktywność turystyczną z celami krajoznawstwa,

wychowania, autorealizacji, upowszechniania wiedzy



podnosić kulturę uprawiania turystyki



dążyć do osiągnięcia minimum aktywności ruchowej turysty

(przeciwdziałanie hipokinezji – np. choroba niedokrwienna
serca, otyłość, cukrzyca – schorzeniom cywilizacyjnym,
profilaktyka zdrowia)

IMPREZA SPECJALISTYCZNA

Organizator imprezy powinien (cd.) :



zapewnić taki program i elastyczną jego realizację, aby tworzyć

szansę na twórcze przeżycie, przygodę, kontemplację – wymaga
to odpowiedniej ilości czasu wolnego podczas imprezy



unikać przeładowania programów, pośpiechu,

powierzchowności poznania, zachować proporcje między
czasem przeznaczonym na zwiedzanie,
gry i zabawy, odpoczynek



zachować proporcje między zajęciami w terenie odkrytym

a aktywnością w obiektach



PRZODOWNICY

– są inicjatorami rozwoju turystyki

i krajoznawstwa oraz organizatorami turystyki
w poszczególnych dyscyplinach turystycznych.
Taki tytuł jest nadawany wysoko kwalifikowanym turystom,
wyróżniającym się działalnością społeczną.



PRZEWODNIK

– jest osobą posiadającą uprawnienia

do prowadzenia wycieczek turystyczno – krajoznawczych
na określonym terenie. W kraju działają miejscy, terenowi,
górscy i zakładowi. Pełni on ważną rolę w popularyzowaniu
wiedzy o kraju ojczystym.

IMPREZA SPECJALISTYCZNA

KADRA



INSTRUKTOR KSZTAŁCENIA KADR

–

stanowi najwyższą kadrę PTTK. Jego głównym zadaniem
jest programowanie i organizowanie kształcenia
przodowników i przewodników. Może organizować,
programować i prowadzić wycieczki i imprezy.

IMPREZA SPECJALISTYCZNA

KADRA



ZŁAZ – najprostszy do zorganizowania, impreza masowa, w której

biorą udział grupy zorganizowane, jak i uczestnicy indywidualni.
Celem jest dojście do z góry zaplanowanej miejscowości. Zakończony
wspólnym spotkaniem.



RAJD – planowa wędrówka co najmniej kilku grup turystycznych

po określonym terenie, w trakcie której cały zespół realizuje określone
zadanie. Z reguły są to imprezy piesze, rowerowe lub motorowe.



ZLOT – to wielki złaz, a dla części uczestników jednocześnie rajd,

spływ lub rejs wyprzedzający lub kończący imprezę. Kończy się
spotkaniem uczestników. Organizowane często dla turystów jednej
grupy zawodowej (np. górnicy), społecznej (np. studenci), itp.



SPŁYW – wędrówki kajakiem, odbywane na tych samych zasadach

co rajdy.

IMPREZY TURYSTYKI KWALIFIKOWANEJ



REJS – wędrówka żeglarska, odbywana przeważnie według

ustalonego regulaminu.



BIWAK – postój pod gołym niebem dla odpoczynku.

W harcerstwie to wycieczka 2-dniowa z nocowaniem w terenie,
przyrządzaniem posiłków i organizowaniem zajęć.



OBÓZ STAŁY – to miejsce gdzie znajduje się zespół takich

urządzeń jak namioty, kuchnia, jadalnia, kąpielisko, itd. Jak również
forma pobytu turystycznego pod namiotem w terenie naturalnym,
podejmowanego dla wypoczynku.



OBÓZ WĘDROWNY – wędrówka piesza lub przy pomocy

środków lokomocji z lekkim sprzętem obozowym, namiotami,
przyborami kuchennymi i żywnością. Uczestnicy we własnym zakresie
sporządzają posiłki i zakładają obóz, jak również posługują się mapą
i przewodnikiem organizując zwiedzanie.

ODZNAKI TURYSTYCZNE



system motywujący do rozwoju w swojej specjalności



zdobywane kolejno stopniami, po wypełnieniu wymagań



oddzielne systemy odznak zależne od dyscypliny



w Polsce w przyznawaniu odznak dominuje PTTK



posiadanie odznak ma na celu wieloraki skutek:



stanowią powód do dumy



stanowią bodziec do dalszego rozwoju w tej dyscyplinie

i zdobywania następnych stopni



jest to autoryzowane poświadczenie osiągnięcia

przez turystę pewnego poziomu doświadczenia
w swojej dziedzinie

ODZNAKI TURYSTYCZNE



w większości wyróżnia się 5 stopni:



3 małe (brązowa, srebrna, złota)



2 duże (srebrna, złota)



stopień wstępny, tzw. Popularny,

stosowany np. w turystyce narciarskiej



system odznak dostosowany jest do wieku turysty

i opracowany dla każdego przedziału wiekowego:



młodzież



dorośli



osoby starsze

ODZNAKI TURYSTYCZNE

PRZYKŁADY

Górska Odznaka Kajakowa – Złota

Kolarska Odznaka Turystyczna – Duża Srebrna

Odznaka Turystyki Pieszej – Mała Srebrna

Popularna Odznaka Narciarska - Złota

Turystyczna Odznaka Kajakowa – Za wytrwałość

Żeglarska Odznaka Turystyczna – Mała Brązowa

SZLAKI TURYSTYCZNE



Zapewniają turyście najlepsze w danym środowisku

warunki bezpieczeństwa, a jednocześnie chronią
środowisko przyrodnicze przed dewastacją.



Szlakiem turystycznym są drogi i ścieżki lądowe,

oznakowane właściwymi znakami turystycznymi.



Podstawowy znak orientacyjny ma kształt prostokąta

i składa się z 3 poziomych pasów. Górny i dolny pas
ma kolor biały, a środkowy może być

czerwony

, niebieski,

żółty

zielony

lub

czarny

SZLAKI TURYSTYCZNE

Klasyfikacja szlaków turystycznych:



czerwone

– szlaki główne



niebieskie – dłuższe szlaki łącznikowe, zmierzające

do szlaku głównego



żółte

– spacerowe szlaki podmiejskie



zielone



czarne

– krótkie szlaki łącznikowe

Szlaki wolnościowe – środkowy pas ma kolor biały, zaś górny
i dolny mają kolor czerwony – np. szlak Podhalański.

Początek i koniec szlaku oznaczony jest zwykle znakiem

w kształcie koła o barwie danego znaku, obrzeżonego
białą obwódką. Na trasie ustawia się również kierunkowskazy,
drogowskazy, tablice orientacyjne i informacyjne.

TURYSTYKA AKTYWNA



Turystyka aktywna

– jest formą turystyki, w której głównym

lub ważnym elementem wyjazdu – niezależnie od czasu trwania
działalności turystycznej – jest podejmowanie szczególnego rodzaju
aktywności rekreacyjnej bądź hobbystycznej.



Turysta aktywny

– osoba która udaje się poza miejsce

zamieszkania dla podjęcia rekreacji ruchowej w wybranych
dyscyplinach turystycznych lub sportowych. Działalność może
przybrać postać zajęć hobbystycznych ukierunkowanych na rozwój
sprawności fizycznej i intelektualnej.

TURYSTYKA AKTYWNA



Aktywna turystyka reakcją na negatywne konsekwencje

postindustrialnego społeczeństwa



Umożliwia regenerację sił fizycznych i psychicznych



Praca nie obciąża fizycznie, stąd potrzeby

aktywnego wypoczynku ( oddawanie się swojemu hobby,
przeżywanie przygód i mocnych wrażeń )



Ośrodki wczasowe wzbogaca program swojej działalności

o zajęcia rekreacyjne na pływalni, w fitnessklubach,
ośrodkach jeździeckich, trasach rowerowych, itp.



3* E (entertainment, excitement, education) w miejsce

3* S (sun, sea, sand)

TURYSTYKA AKTYWNA



Rodzaje turystyki aktywnej



Campingowa – turysta przebywa we własnym, przenoszonym

bądź przewożonym przez siebie namiocie, przyczepie
campingowej lub specjalnym pojeździe samochodowym.



Uzdrowiskowa – m.in. wczasy dla osób z nadwagą, wszystkie

formy aktywnego wypoczynku, podczas którego turysta
uczestniczy w zajęciach rekreacyjno – sportowych, również
rehabilitacja poszpitalna, leczenie chorób przewlekłych
i uzdrowiskową profilaktykę leczniczą.



Przygodowa (plenerowa rekreacja przygodowa) –

niekonsumpcyjna aktywność rekreacyjna odbywająca się
w ośrodkach plenerowych, zawierająca element ryzyka.



Podstawowe zajęcia:



kajakarstwo



lotniarstwo



marsze długodystansowe



baloniarstwo



żeglarstwo



nurkowanie swobodne



tramping , trekking



wspinaczka

górska



wędrówki rowerowe



marsz na orientację



narciarstwo biegowe

i turystyczne



narciarstwo wodne



wspinaczka po skałach



survival



narciarstwo

ekstremalne

TURYSTYKA AKTYWNA



Różnice między turystyką aktywną a kwalifikowaną:



dostępność – czyni turystykę kwalifikowaną formą elitarną.

Rygorystyczne warunki zniechęcają potencjalnych
uczestników zawężając krąg odbiorców do najbardziej
wytrwałych. Aktywna jest dostępna dla każdego,
a potrzebne umiejętności są mniejsze.



sposób organizacji wyjazdu – turystyka kwalifikowana oparta jest

na samodzielnym planowaniu i organizowaniu wyjazdu, a aktywna
korzysta z usług niewielkich i wyspecjalizowanych biur podróży.



nasycenie treściami krajoznawczymi – w turystyce kwalifikowanej

wymogiem jest ciągłe poszukiwanie i podnoszenie wiedzy krajoznawczej,
a turystyka aktywna posiada mniejsze nasycenie treściami
krajoznawczymi.



stosunek do ludności miejscowej – turystyka kwalifikowana odbywa się

najczęściej z dala od społeczności lokalnej, a aktywna jest ściśle powiązana
z gospodarzami bazy noclegowej.