MIKROEKONOMIA

dr Elżbieta Lorek

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

1/20

RYNEK CZYNNIKÓW

WYTWÓRCZYCH

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

2/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

Rynek czynników wytwórczych

obejmuje

• rynek pracy

• rynek ziemi

• rynek kapitału

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

3/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

Podaż czynników wytwórczych oferowana

jest przez
gospodarstwa domowe

Popyt na czynniki wytwórcze zgłaszany

jest przez
przedsiębiorstwa
[obie strony realizują zasadę optymalizacji]

Popyt na czynniki wytwórcze – popyt o

szczególnych cechach

- jest to popyt pochodny, wynika z popytu

na wytwarzaną

produkcję

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

4/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

PODAŻ PRACY – oferowana przez

pracowników

POPYT NA PRACĘ – zgłaszana przez

pracodawców

Podaż pracy

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

5/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

w

t

indywidualna krzywa podaży

pracy

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

6/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

• przy niskich poziomach płac i
dochodów krzywa podaży
pracy posiada nachylenie dodatnie

• przy wysokich poziomach płac i
dochodów krzywa podaży
pracy posiada nachylenie ujemne

 

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

7/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

• podaż pracy rośnie tylko do pewnego
momentu, po
przekroczeniu którego ludzie są na tyle
bogaci, ze nawet
przy dalszym wzroście stawki płac
ograniczają podaż pracy

• dlatego przy wyższych stawkach
wynagrodzeń krzywa
podaży pracy ma nachylenie ujemne

• taki kształt krzywej podaży pracy
wynika z działania dwóch
efektów: efektu substytucji oraz efektu
dochodowego

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

8/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

w

t

indywidualna krzywa podaży

pracy

EFEKT
SUBSTYTUCYJNY

EFEKT DOCHODOWY

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

9/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

EFEKT SUBSTYTUCYJNY - wzrost płac, przy
niskich stawkach zwiększają atrakcyjność
świadczenia pracy, pracownik jest gotów
pracować dłużej kosztem mniejszej ilości czasu
wolnego (dochód
z pracy jako dobro relatywnie tańsze zastępuje czas
wolny, będący dobrem relatywnie droższym)

EFEKT DOCHODOWY - wyższe płace powodują, że
pracownik może pracować mniej i ciągle osiągać
ten sam poziom konsumpcji, gdyż zwiększył się
jego dochód (czas wolny jest wartością ważniejszą niż
możliwość osiągnięcia dodatkowego dochodu, krzywa
podaży reaguje wówczas negatywnie na wzrost płac)

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

10/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

w

L

rynkowa krzywa

podaży

pracy

okres krótki

E

L
S

L
D

W

E

L

E

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

11/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

RÓWNOWAGA W OKRESIE KRÓTKIM – wyznaczona
przez punkt przecięcia krzywej podaży rynkowej
pracy z krzywą popytu rynkowego na pracę (punkt

E

)

RÓWNOWAGA W OKRESIE DŁUGIM – kształtuje się
wg spiżowego prawa pracy T.R. Malthusa - płaca
minimalna gwarantuje podstawową konsumpcję
pracownika i jego rodziny, umożliwiając w ten
sposób prostą reprodukcję ilości członków rodziny

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

12/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

PODAŻ INNYCH CZYNNIKÓW PRODUKCJI
 
Podaż innych, aniżeli praca czynników produkcji
nie wiąże się
z rezygnacją z czasu wolnego – konsument jest
skłonny zaakceptować każdy dochód dodatni netto
z wynajęcia zasobów, którymi dysponuje
(w przeciwnym przypadku – zasób niewykorzystany)

w okresie krótkim podaż zasobów kapitałowych jest
doskonale sztywna
i przyjmuje postać linii pionowej, równoległej do osi
rzędnych.

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

13/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

P

Q

Po

S

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

14/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

P

Q

Po

D

1

D

2

D

3

S

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

15/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

Właściciel zasobu nie będzie go wynajmować za
cenę niższą niż cena Po

Sztywność podaży oznacza, że cena czynników
naturalnych i kapitałowych zależy wyłącznie od
popytu

(dzierżawa miejsca pod reklamę w ogrodzie – cena musi
przewyzszać dochód niezbędny, znany sportowiec nie
będzie walczył za cenę niższą od jego wynagrodzenia)

Dochód niezbędny – dochód z czynnika przewyższający
jego wynagrodzenie niezbędne dla utrzymania go w
aktualnym zastosowaniu

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

16/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

Czynnik produkcji może zarabiać więcej niż jest
niezbędne aby go zatrudnić – różnica między tym co
rzeczywiście zarabia czynnik zastosowany w dany
sposób a tym co mógłby zarobić w innym najlepszym
zastosowaniu
– renta ekonomiczna

Renta ekonomiczna przyciąga usługi
niepowtarzalnych czynników (wybitne zdolności,
umiejętności)

Quasi-renta – renta odnosząca się do usług
czynników, których podaż reaguje na zmiany cen usług
w okresie długim

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

17/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

PODAŻ KAPITAŁU

i

=

kwota za
pożyczony kapitał

wielkość pożyczonego kapitału

i = stopa procentowa

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

18/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

PODAŻ KAPITAŁU

ir

=

wielkość pożyczonego kapitału

(ir) = rzeczywista stopa procentowa
(realna)
(ir powinna być większa od 0)

nominalna stopa procentowa – stopa inflacji

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

19/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

WPŁYW CZASU NA WARTOŚĆ PIENIĄDZA

określanie przyszłej wartości obecnego kapitału - istotne
dla pożyczkodawcy
wartość kapitału w przyszłości

 

WKt = Wko (1+i)

t

WKt – wartość kapitału w okresie przyszłym t,
Wko – kapitał w okresie wyjściowym,
i – stopa procentowa,
t – liczba okresów
 uwzględnia procent składany (kapitalizacja
odsetek)

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

20/20

RYNEK CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH

WPŁYW CZASU NA WARTOŚĆ PIENIĄDZA

określenie obecnej wartości przyszłego kapitału
- jaką maksymalną cenę warto dzisiaj zapłacić za
pożyczany dziś kapitał

 

(jeżeli po 6 latach wartość kapitału wyniesie 142, to ile dziś
warto za niego zapłacić)

WO = WKt x 1/
(1+i)

t

WO – obecna wartość kapitału ,
WKt – wartość przyszła kapitału w okresie t,
i – stopa procentowa,
t – liczba okresów