Rehabilitacja chorych po

zabiegach

kardiochirurgicznych

Zabiegi

Kardiochirurgiczne

• By-passy – pomostowanie aortalno-

wieńcowe

Zwężenie zastawki

mitralnej

Zwężenie lewego ujścia

żylnego

Zwężenie zastawki

mitralnej

Badania dodatkowe

• Echokardiograf

a

• Rozpoznanie
• Rozkurczowy

gradient mitralny,
powierzchnia ujścia,

PK

Ao

LK

LP

MV

Zwężenie zastawki

mitralnej

Leczenie operacyjne

Niedomykalność mitralna

Niedomykalność mitralna

Badania dodatkowe

• Badanie rtg
klatki piersiowej

• Powiększenie lewego

przedsionka

• Przerost lewej

komory

Niedomykalność mitralna

Leczenie operacyjne

• Wszczepienie sztucznej zastawki

serca

• Wszczepienie bioprotezy
• Operacja naprawcza zastawki

Zwężenie zastawki

aortalnej

Zwężenie zastawki

aortalnej
Etiologia

• Gorączka

reumatyczna

• Wrodzone
• Degeneracja zastawki

dwupłatkowej

• Idiopatyczne

zwyrodnienie zastawki

Zwężenie zastawki

aortalnej

Leczenie operacyjne

• Przeskórna walwuloplasyka

balonowa

(dzieci, młodzież – bez zwapnień)
• Wszczepienie sztucznej zastawki
• Wszczepienie bioprotezy (po 65

roku życia)

Niedomykalność zastawki

aortalnej

Sztuczna zastawka serca

• Wywiad, osłuchiwanie serca podczas wizyty
• Stałe leczenie przeciwkrzepliwe INR 2,5-3,5
( 2,0-3,5 po AVR u osób bez czynników

ryzyka)

• Profilaktyka IZW
• Okresowe badanie echokardiograficzne –

raz w roku

Rehabilitacja

Kardiologiczna

• Trening fizyczny
• Psychoterapia
• Rehabilitacja socjalna
• Edukacja

Rehabilitacja

Kardiologiczna

• Ma na celu przywrócenie choremu

pełnej jakości życia

• Termin rehabilitacja pochodzi z

łaciny, od słowa habilitas czyli
zręczność, sprawność

Celem Rehabilitacji

Kardiologicznej jest

uzyskanie optymalnego

stanu :

• Fizycznego – odzyskanie

sprawności fizycznej

• Psychicznego – prawidłowe

funkcjonowanie w rodzinie i
społeczeństwie

• Zawodowego – powrót do

aktywności zawodowej

Zespół rehabilitacyjny

• Współdziałanie wielu specjalistów:

• Lekarz
• Psycholog
• Rehabilitant – fizjoterapeuta
• Pielęgniarka

Korzyść

• 14 % redukcja zgonów z przyczyn

kardiologicznych wynika z
programów opartych na
ćwiczeniach fizycznych, edukacji i
interwencji psychologa

Dane WHO

Rehabilitacja

Kardiologiczna

• Skoncentrowana na poszczególnych

chorych i dostosowana do ich potrzeb

• W niektórych aspektach, dotyczy grupy

osób, o podobnych dolegliwościach i
problemach – pozytywne wzmocnienie
dzięki interakcjom w terapii grupowej

• Często wymaga zaangażowania rodziny

chorego – zmiana stylu życia i nawyków
żywieniowych

Wysiłek fizyczny – lek XXI

wieku

Korzystny wpływ

aktywności fizycznej

• Zmniejszenie ryzyka zgonu i wystąpienia

ostrego zespołu wieńcowego

• Opóźnienie rozwoju choroby wieńcowej –

poprawa funkcji śródbłonka naczyniowego

• Skrócenie czasu hospitalizacji
• Zwiększenie tolerancji wysiłku i sprawności

psychicznej – poprawa jakości życia

• Redukcja masy ciała
• Korzystny wpływ na ciśnienie tętnicze i

profil lipidowy

Rehabilitacja

Kardiologiczna

• Leczenie ruchem powinno być

procesem wieloetapowym,
wdrażanym natychmiast po
ustąpieniu przeciwwskazań i
kontynuowanym w sposób ciągły

I etap – rehabilitacja

szpitalna

• Sala Intensywnej Opieki Kardiologicznej
• Oddział pooperacyjny – Kardiochirurgia
• Cel – jak najszybsze osiągnięcie przez

chorego samodzielności w zakresie
czynności codziennych oraz
przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia

• Czas trwania – do czasu wypisu do domu lub

przeniesienia do oddziału rehabilitacji
kardiologicznej

I etap – rehabilitacja

szpitalna

• Ćwiczenia oddechowe
• Ćwiczenia ruchowe

Przeciwwskazania

• Nawracające dolegliwości

dławicowe – niedokrwienie serca –
ból

• Objawy niewydolności serca –

duszność, obrzęki

• Groźne dla życia zaburzenia rytmu

i przewodzenia

Powikłania CABG –

opóźnienie rehabilitacji

• Zawał okołoperacyjny
• Ostre psychozy po narkozie
• Ropienie ran
• Niezrośnięcie mostka
• Zespół po kardiotomii
• Powikłanie PTCA – tętniak

rzekomy

Ćwiczenia oddechowe

• Poprawiają wentylację płuc
• Chronią przed powikłaniami
• Zapobiegają powstawaniu stanów

zapalnych

• Oczyszczanie drzewa

oskrzelowego z nadmiaru
wydzieliny po intubacji

Ćwiczenia ruchowe

• Zapobiegają powikłaniom

zatorowo-zakrzepowym

• Poprawiają wydolność fizyczną

Usprawnianie szybkie -

przykład

• Dzień zabiegu – obracanie na boki
• Dzień 1 po operacji – siedzenie na

krześle, spacer przy łóżku

• Dzień 2 po operacji – przejście do

łazienki, spacer po korytarzu

• Dzień 3 po operacji – sesja ćwiczeń

rehabilitacyjnych dwukrotnie po 10-15
minut

• Dzień 5 po operacji – wypis do domu

II etap – rehabilitacja

szpitalna

• Oddział Rehabilitacji

Kardiologicznej

• Cel – usprawnienie chorych po

rozległych zabiegach, z grupy
dużego ryzyka wystąpienia
powikłań lub z powikłaniami po
leczeniu operacyjnym

• Czas trwania – 4 -12 tygodni

II etap – rehabilitacja

wczesna

• Ambulatoryjna – Poradnia

Rehabilitacji Kardiologicznej

• W warunkach domowych – pod

nadzorem lekarza/terapeuty
przeszkolonego w rehabilitacji
kardiologicznej

III etap – rehabilitacja

późna

• Cel – podtrzymanie

dotychczasowych efektów leczenia
i rehabilitacji oraz zmniejszenie
ryzyka nawrotu choroby

• Przewlekle – do końca życia

Ćwiczenia fizyczne

• Wg WHO ćwiczenia o charakterze

aerobowym przez 20-60 min 3-5 razy w
tygodniu. Nie przekraczać 60-85%
tętna maksymalnego.

• Ćwiczenia aerobowe – z

wykorzystaniem tlenu dostarczanego
przez płuca i naczynia krwionośne do
mięśni – wysiłki długotrwałe i mało
intensywne

Zalecane dyscypliny

• Szybki spacer
• Marsz
• Bieg do 6km/h
• Jazda na rowerze do 16km/h
• Pływanie do 30m/min
• Narciarstwo biegowe do 6km/h
• Gimnastyka

Unikaj !

• Z powodu nadmiernego wzrostu

ciśnienia tętniczego i stan po
torakotomii u chorych po
zabiegach kardiochirurgicznych
przeciwwskazany jest wysiłek
izometryczny w formie treningu
siłowego

Kwalifikacja do

rehabilitacji

• Test wysiłkowy w celu oceny

wydolności fizycznej

• Ocena ciśnienia tętniczego i

ewentualna jego farmakologiczna
normalizacja

Nadzór nad ćwiczeniami

• Przed rozpoczęciem treningu, w

jego trakcie oraz po zakończeniu

• - Pomiar tętna
• - Pomiar ciśnienia tętniczego
• - Monitorowanie EKG - I etap

Konieczność przerwania

treningu

• Ból w klatce piersiowej
• Duszność
• Zawroty głowy
• Nadmierne zmęczenie
• Nadmierne przyspieszenie lub zwolnienie tętna
• Nadmierny wzrost lub obniżenie ciśnienia

tętniczego

• Dynamiczne zmiany niedokrwienne w zapisie

ekg

Ważne

• Systematyczność i kontynuacja

wysiłku fizycznego w codziennym

życiu

Edukacja pacjenta

• Rozpoznawanie i zgłaszanie

niepokojących objawów w czasie
ćwiczeń

• Prawidłowa metodyka ćwiczeń –

rozgrzewka, trening właściwy,
wyciszenie

• Znajomość wskazanych i

przeciwwskazanych rodzajów
aktywności ruchowej

Edukacja pacjenta

• Nauka nawyku aktywności ruchowej
• Optymalizacja przyzwyczajeń

dietetycznych

• Redukcja czynników ryzyka
• Przestrzeganie zaleconej

farmakoterapii

• Nauka radzenia sobie ze stresem

Edukacja pacjenta

• Zrozumienie przez pacjenta istoty

własnej choroby

Przyszłość Rehabilitacji

Kardiologicznej

• Wzrost świadomości w środowisku

lekarskim

• Poprawa działań organizacyjnych
• Lepsze finansowanie