Wykład II- 23.10.12
1.Stosunki państwo-Kościół naprzestrzeni wieków c.d.
a)Cesaropapizm a
papocezaryzm
*Papocezaryzm
-Kościół nad cesarstwem od
XI/XIII wieku
-zapoczątkowany przez spó między cesarstwem a
papiestwem; ideologiczny spór mający konsekwencje praktyczne
-osoba
papieża nie podlega żadnej władzy
-zakaz ingerencji w
wewnętrzne sprawy Kościoła(K broni swojej autonomii)
-uznanie
że Kościół stoi nad państwem, a co za tym idzie prawo wyznaniowe
nad prawem krajowym(często kościół mówi tak bez podstaw
prawnych)
-kryzys w samym Kościele: zmiany na tronie papieskim,
okresy w których kilkunaście osób uznawało się za papieża(
okres niewoli awiniońskiej), doprowadził na początku XVI wieku do
reformacji
b)Okres
jurisdykcjonalizmu
-relacje państwo-kościół zostaly
uregulowane tak,iż państwo jest wyżej, bądź ewentualnie na
równi
-niektóe państwa w tym okresie ukształtowały się w
monarchie absultune
-kościół jako jeden z pionów włądzy
został podporządkowany władzy absolutnej(np. W Wielkiej Brytanii
gdy włądca stanął na czele kościoła, jak i we Francji-
GALIKANIZM- wszystkie relacje państwo-kościół został
podporządkowane królowi)
c)Stosunki Kościół-
państwo francuskie
-konkordat boloński we Francji-> na
podstawie jego władcy francuscy uzyskali prawo do wskazywania
nominacji, kandydatów na biskupów( trzeba było ukończyć studia
prawnicze lub teologiczne aby być biskupem, był to przede wszystkim
URZĄD!, a dopiero w potem jakieś funkcje religijne)
-lata
1789: ważne w stosunkach państwo-kościół, nienawiść do
Kościoła, konfiskata wszystkich majątkówkościelnych
-1790
r. Konstytucja cywilna w Clermont-> zgodnei z nią księży
uznawano za urzędników państwowych. Skutkiem tej konstytucji był
taki, iż osoby dla których Kosciół coś znaczył, odsunęły się
od rewolucji
-1793/1794 pomysły jakobinów, którzy chcieli
wprowadzać kult najwyższej istoty....
-włądze francuskie po
roku 1789 uznały, że przejmują wszystkie władze które wynikały
z GALIKANIZMU np. dostosowanie administracji kościelnej do
administracji państwowej
-konkordat z 1801 rok wynegocjowany
przez Napoleona Bonaparte, typ konkordatu narzucony przez Francję
preferujący stronę państwową, czego wydźwiękiem było to, iż
papież przyjechał do Paryża z koroną, a nie Napoleon do Rzymu i
tak się koronował, de facto samodzielnie. Konkordat regulował
stosunki między Francją a Kościołem, a przy okazji dołącozno do
niego artykuły organiczne gdzie uregulowano sytuacje inne związków
religijnych we Francji. Konkordat obowiązywał przez 100 lat, kiedy
Kościół we Francji się zmieniał, szczególnie w II połowie XIX
wieku, czyli idee socjalistyczne które były nieprzychylne
Kościołowi.
-9 grudnia 1905 roku– ustawa o rożdziale
Kościoła od państwa-> był zbyt ostry, całkowita laicyzacja,
pozbawienie Kościoła katolickiego osobowości prawnej; ustawa
przykłądem za daleko idącego rozdziału Kościołą od państwa,
całkowite wyeliminowanie edukacji z funkcji, z działalności
Kościoła
-po I wojnie światowej dopiero złagodzono ten
rozdział K-P, uchwalono przepisy nadające Kościołowi osobowość
prawną, ale nadal nie istniało szkolnictwo Kościoła
d) Kościół w Rosji
-Nie
tylko we Francji ukszatłtował się ten skrajny rozdział-> także
w Rosji
-rozwiązania rosyjskie nawiązywały do tych
francuskich
-dekret komisarza o rozdzieleniu kościoła od
państwa; zgodnie z nim uznawano że K i P są dwoma różnymi
osobami
e)USA:
-różne religie
w państwie
-poprawka do konstytucji-> nie prousza się
kwestii religijnych w kampaniach wyborczych, nie popiera się
Kościołów
-kościołynie korzystają z pomocy finansowej ze
strony państwa- subwencje
-autonomie wewnętrzne kościoła
-nie
ma CAŁKOWITEGO rozdziału kościoła od państwa
f)Niemcy po II wojnie
światowej:
-model separacji skordynowana
-rzodział
kościołą od państwa ale nie całkowity, tylko uznaje się
autonomie Kościoła, dopuszcza się możliwość współdziałania K
i P(to znaczy, że czasami może państwo wspomagać Kościół
finansowo)
g)Polska po 1997:
-rozdział
Kościołą od państwa, ale przewidujący tam gdzie jest możliwe-
współdziałanie
-przypomina nieco separacje skordynowaną
2.Stosunki Kościół a
Państwo Polskie
-Przyjęcie chrzsztu->związanie
Kościoła z państwem
-Pierwszy przywilej ogólny dla
duchownych! A dopiero potem dla szlachty
-Okres monarchii
stanowej-> wyjątkowo burzliwy okres, wojny z zakonem krzyżackim,
czyli instytucją podległą kościołowi
-Xvw. Początek
reformacji, ruch husycki uzyskał wielkie poparcie w Polsce ponieważ
był za stworzeniem kościoła narodowego
-w XV/XVI wieku w
Polsce refermacja miała charakter spokojny, raczej teologiczny
-w
XVI wieku ruch egzekucji praw-> postulat stworzenia kościołą
narodowego, nic z tego nie wyszło, ale warto zwrócić na to
uwagę
-Konfederacja warszawska-> tolerancja religijna wobec
wyznawców wszystkich religii
-po 1573 roku wydawanie
ustawodawstwa któe dyskryminowało niekótrych obywateli ze względu
na religię
-duża rola zakonu jezuitów w XVI wiku, ponieważ
skupił w sobie oświatę, trzymał poziom wysokiej edukacji
-Kodeks
Zamoyskiego Andrzdeja-> próba podporządkowania kościoła
państwu, ostatecznie odrzucono ten projekt, co było dowodem na to,
jak silne wpływy miał Kościół Katolicki w państwie, pokazało
że z Kościołem nie należy walczy, ale jakoś z nim
współpracować
-art.1 Konstytucji 3 maja -> wszystkie
religie równe wobec prawa, ale kościół rzymskokatolicki był
uprzywilejowany np wobez tego kościoła istniało przestępstwo
apostazji
-Kościół w czasach zaborów
*zabór
rosyjski
-konstytucja z 1815 roku (zabór rosyjski) car
rosji=król polski otrzymał uprawienie do ustanowienia wszystkich
stanowisk kościelnych w Polsce, car jako opiekun
kościoła
-pojawienie się represji w stosunku do kościoła
katolickiego( po powstaniu)
-wprowadzenie prawa
małzeńskiego(kodeksu), który preferował religię
prawosławną(dziwna sytuacja, przecież większośc katolików była
katolikami).
*zabór pruski
-w Prusach był kościół
ewangelicki
-starano się podporządkować kościół katolicki
władzy
-konsystosz-> organ, który decydował o wszystkich
działaniach kościoła, kościoł był mu podległy
-wojna o
kulturę= Kulturkampf-> zaczeła być prowadzona przez decyzją
kanclerza Bismarcka( uznał on że to kultura, religia rozbija
jedność Rzeszy). np. Księża powinni zdawać egzaminy, gdyż
wszakże to oni spełniali funkcje publiczne, choćby
nauczając.
*zabór austriacki
-niby monarchia habsburska
była też katolicka, ale jednak nie obeszłą się bez problemów
-Konstytucja marcowa->
rozdział Kościoła od państwa( rozdział V konstytucji), rowność
kościołów wobec prawa
-konkordat z 1925 roku-> wyjątek od
rozdziału Kościoła od państwa, naruszenie równości religii;
jednym z autorów jego był proferos Abraham z uniwersytetu
włoskiego. Wywołuje do dziś kontrowersje ten konkordat, ponieważ
z punktu widzenia wzajemnych korzyści, Kościół na rzecz państwa
wnosił w postaci niematerialnej- modlitwę za prezydenta i
obywateli; Kościół uzyskał za to całkowitą niezależność,
jednak niektóre rzeczy powinny być uregulowane, a nie mogły :(