Stanisław Więckowski
Podręczniki przez Internet, czemu nie?
Rozmowa z Janem Rurańskim, prezesem WSiP SA
- Od paru lat nasi nauczyciele i rodzice uczniów mają problemy z nadmiarem propozycji podręcznikowych; zdarza się, że do jednego przedmiotu, na tym samym poziomie nauczania, księgarnie oferują kilkanaście pozycji. Czy logo WSiP ma ciągle siłę przyciągania?
- Tak i to większą niż w latach ubiegłych. Nie ukrywamy, że kilka poprzednich sezonów było niedobrych dla WSiP. Inni wydawcy byli bardziej przedsiębiorczy w zdobywaniu klienta, szybciej reagowali na wyzwania rynku... Z drugiej strony, niektóre ekonomicznie słabsze wydawnictwa nie wytrzymały konkurencji i w efekcie przestały kontynuować zapowiedziane cykle podręcznikowe. Szkoły zaczęły się więc rozglądać za niezawodnym partnerem. A takim są niewątpliwie Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA. Dziś nasz udział w rynku przekracza 35%. W bieżącym roku wydaliśmy już 633 tytuły, w tym 210 nowości. Wśród nich są zarówno książki specjalistyczne, adresowane do wąskiego grona odbiorców, jak i pozycje wysokonakładowe. Największe nakłady osiągnęły publikacje do nauczania początkowego z serii "Wesoła szkoła", dzięki którym zdobyliśmy ok. 50% udział w tym segmencie. Każdego roku sprzedajemy ponad 200 tysięcy egzemplarzy poszczególnych tytułów tego cyklu. Oceniamy, że z "Wesołej szkoły" uczy się około 700 tysięcy dzieci w całej Polsce. Dlatego myślę, że w następnych latach marka WSiP, jako podmiotu wiodącego na rynku podręczników szkolnych, nadal będzie się umacniać.
- Jakimi innymi tytułami z ostatniego roku szczycą się Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne?
- Zaczynamy zdobywać rynek podręczników do nauki języków obcych. Przykładem jest spektakularny sukces książki do nauki języka niemieckiego Alles klar. Jest to zasługa bardzo dobrego opracowania merytorycznego książki i jej doskonałej formy edytorskiej.
Równie dobrze postrzeganą przez nauczycieli publikacją jest podręcznik Przedsiębiorczość bez tajemnic. Celem nowego przedmiotu w szkołach ponadgimnazjalnych, jakim są podstawy przedsiębiorczości, jest przybliżenie uczniom podstaw ekonomii oraz zagadnień dotyczących pracy. Myślę, że nasi autorzy trafnie określili zakres niezbędnej młodzieży wiedzy z tej dziedziny i potrafili ją przedstawić w przejrzysty sposób. Wszystko wskazuje na to, że tu też opanowaliśmy znaczną część rynku, niewykluczone, że więcej niż 50%.
Mamy w ofercie także podręczniki, które powoli wchodzą na rynek, jak np. ambitna seria "Przygoda z klasą". Jest to zestaw publikacji dla klas 1-3 szkoły podstawowej, niekonkurencyjny wobec "Wesołej szkoły". Tę propozycję kierujemy do nauczycieli, którzy w większym stopniu stawiają na wykorzystywanie aktywności dziecka, jego naturalnej ciekawości i twórczości. Pakiet do klasy I składa się z książek ucznia, czytanki, zestawów pomocy i wprawek - ćwiczeń wstępnych w czytaniu i pisaniu. Materiały przeznaczone dla nauczyciela to: wskazówki metodyczne i propozycje scenariuszy lekcji, karty pracy umożliwiające indywidualizację zajęć z dziećmi, płyty CD zawierające zarówno piosenki, jak i dźwięki do ćwiczeń wizualizacyjnych i twórczych. W skład pakietu wchodzi również pacynka. Jej obecność na lekcjach ma łagodzić stres związany z przyjściem do szkoły i pomagać uczniom w osiągnięciu koncentracji na zajęciach.
Przy okazji pragnę zwrócić uwagę czytelników "Edukacji i Dialogu" - rodziców i nauczycieli nauczania początkowego - że "Przygoda z klasą" sprawdza się znakomicie w klasach integracyjnych. Istnieje bowiem adaptacja pakietu dostosowana do możliwości uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi, czyli np. niedosłyszących czy z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Ta seria pozwala zastosować taką, można powiedzieć, sztuczkę, dzięki której na pierwszy rzut oka nie widać, że dziecko ma do czynienia z trochę inną publikacją niż jego koledzy z klasy. Adaptacja ma tę samą liczbę stron, te same ilustracje itp., ale zamieszczone w niej zadania są łatwiejsze albo jest ich mniej. Nie chodzi tu tylko o samopoczucie słabszego ucznia, ale także o kształtowanie społecznej postawy tej drugiej, większej części społeczności klasowej. Ten podręcznik to przykład, jak realizować postulaty nowoczesnej dydaktyki.
- WSIP wydaje nie tylko podręczniki, ale i książki, które fachowcy nazywają ogólnoedukacyjnymi. Czym w tej dziedzinie ostatnio może się pochwalić wydawnictwo?
- Hitem tegorocznej jesieni jest niewątpliwie kolejny, szósty już tytuł w serii "Encyklopedia Szkolna" - Fizyka z astronomią (p. II s. okł. - red.). Jest to obszerny, liczący 2200 haseł zbiór informacji z dziedziny fizyki i astronomii. Książka została opracowana na najwyższym poziomie merytorycznym i edytorskim. Pracowało nad nią liczne grono wybitnych uczonych. Szefem zespołu autorskiego był prof. dr hab. Jerzy Langer, a znakomity wstęp napisał prof. dr hab. Andrzej Kajetan Wróblewski. Choć książka ukazała się w serii wydawnictw szkolnych, z pewnością przyda się szerokiemu kręgowi czytelników . Fizykę z astronomią poprzedziły wcześniejsze encyklopedie WSiP: Matematyka, Literatura i nauka o języku, Historia, Chemia, Biologia. W przyszłości do tych tytułów dołączy Geografia.
- Wiele się zmieniło w sposobie zaopatrywania się klientów w książki. Co zrobić, aby szybko i bez zbędnych zabiegów otrzymać interesujące podręczniki dla klasy czy indywidualnie?
- Najlepiej zgłosić się wprost do wydawnictwa (mamy bezpłatną infolinię 0 800 220 555 i stronę internetową www.wsip.com.pl). Można oczywiście zebrać zamówienie od całej klasy albo nawet szkoły. Jest to droga najkrótsza, bo omija wszystkie szczeble pośrednie, i najtańsza, gdyż zwykle w takich przypadkach stosujemy różnego rodzaju upusty. Można też do szkoły zaprosić przedstawiciela terenowego WSiP, który zaprezentuje książki, przedstawi plany wydawnicze.
Choć około 30% naszych publikacji trafia bezpośrednio do rąk odbiorców, to jednak najwięcej podręczników sprzedajemy tradycyjnie w księgarniach lub na kiermaszach, urządzanych np. w szkołach przez księgarzy czy hurtowników.
- Dwa lata temu WSiP silnie zaangażowały się w obudowę internetową podręczników. Jak Pan ocenia użyteczność tego przedsięwzięcia? Czy ten kierunek będzie rozwijany?
- Z naszego punktu widzenia jest to bardzo perspektywiczna dziedzina… Większość badań futurologicznych, które prowadzą dzisiaj dydaktycy i naukowcy, wskazuje na to, że w najbliższych latach dominującym środkiem przekazu wiedzy stanie się Internet. Prawdopodobnie już po 2010 roku co najmniej 75% materiałów edukacyjnych będzie docierać do szkół i do poszczególnych uczniów za pośrednictwem Internetu. Będzie to miało istotne znaczenie także dla wydawców. WSiP nie może nie uwzględniać nadchodzących zmian. Dlatego forma, którą nazywamy obudową internetową podręczników, jest już u nas mocno zakorzeniona. Wysoko oceniają ją zwłaszcza nauczyciele, którzy tą drogą uzyskują więcej informacji np. na temat podręcznika czy realizowanego w klasie programu.
Myślę, że w przyszłości pedagodzy będą z ochotą korzystać z możliwości przygotowania na podstawie materiałów z sieci sprawdzianów dostosowanych do przerobionego fragmentu podręcznika i możliwości uczniów. Niewykluczone, że za parę lat - przy wykorzystaniu tzw. techniki druku na życzenie - nauczyciel będzie konstruował własny podręcznik, dopasowany do poziomu wiedzy konkretnej klasy czy rocznika. To nauczyciel będzie decydował, które rozdziały proponowane w serwisie internetowym WSiP włączy do swojej książki. Jeśli złoży zlecenia na druk np. 250 egzemplarzy takiego podręcznika, a także zamówi tablice, wykresy czy sprawdziany, które będą mu potrzebne do prowadzenia lekcji - wszystko to niezwłocznie od nas otrzyma.
Sądzimy, że dzięki interaktywnemu Internetowi, umożliwiającemu kreowanie materiałów edukacyjnych odpowiadających indywidualnym potrzebom nauczycieli i uczniów, będzie można lepiej wykorzystywać czas przeznaczony na naukę…
- Mówi Pan o nauczycielach, którzy to potrafią robić... A co z tymi, którzy nie wiedzą, jak się do tego zabrać?
- Owszem, myślimy i o nich. Mamy już pewien projekt wybiegający w przyszłość - planujemy powołać ośrodek naukowo-badawczy nowoczesnych technik i technologii nauczania. Chcielibyśmy tam nie tylko kształcić czy dokształcać nauczycieli, ale także prowadzić badania nad rozwojem dydaktyki, diagnozując np. jakie są granice wykorzystania nowoczesnych mediów w szkołach. Zamierzamy stworzyć pracownię komputerową, w której badane będą zarówno możliwości percepcyjne uczniów, jak i umiejętności dydaktyczne nauczycieli. Sprawdzalibyśmy np. skuteczność stosowania nowoczesnych środków dydaktycznych, takich jak multimedia czy Internet.
Być może taki ośrodek pozwoli nam wykreować nowe narzędzia, których dzisiaj jeszcze nie znamy, które nawet trudno sobie wyobrazić.
- Wspaniałe perspektywy! A kiedy ten ośrodek powstanie?
- W nadchodzącym roku zaczniemy stopniowo powoływać go do życia.
- Rozmowa z Panem, nowym prezesem WSIP S.A., ukaże się w świątecznym numerze "Edukacji i Dialogu". Co chciałby Pan położyć naszym Czytelnikom "pod choinkę"? Czy mogą być pewni, że nadal, jak dotychczas, będą otrzymywać najświeższe informacje o książkach i podręcznikach wraz z zapewnieniem, że WSiP podtrzyma tę istniejącą od wielu lat między nami współpracę? Bo nie ukrywamy, że Państwa sponsoring pozwala przetrwać czasopismu w tych trudnych rynkowych czasach.
- Myślę, że nadal będziemy wspierać "Edukację i Dialog", ja w każdym razie nie mam zamiaru w tej dziedzinie nic korygować. W końcu służymy tej samej sprawie - polskiej oświacie i popularyzacji wiedzy pedagogicznej… A Czytelnikom "Edukacji i Dialogu", naszym wypróbowanym Przyjaciołom, chciałbym położyć pod choinkę dwie książki: wspomnianą już wcześniej Encyklopedię szkolną. Fizyka z astronomią oraz publikację, która ukaże się lada moment - Słownik gramatyki języka polskiego pod redakcją profesorów Włodzimierza Gruszczyńskiego i Jerzego Bralczyka (p. III s. okł. - red.). To wspaniała książka, doskonały prezent dla tych, którzy cenią piękno i bogactwo naszego języka. Fakt, że współautorem tej pozycji jest gawędziarz lubiany przez szeroką publiczność telewizyjną, to najlepsza rekomendacja tej pozycji.
- Dziękuję serdecznie za rozmowę.
Warszawa, 15.11.2002 r.
Rozmawiał
Stanisław Więckowski