PADACZKA :

Padaczka to choroba mózgu, która powoduje zaburzone funkcjonowanie pewnych komórek nerwowych znajdujących się w mózgu. Jest zespołem symptomów psychicznych, wegetatywnych i somatycznych, które pojawiają się na skutek zmian morfologicznych i metabolicznych w mózgu. Napady padaczkowe są niejednorodną grupą i mają różne objawy, dlatego nie każde zaburzenie świadomości czy napady drgawkowe będziemy zaliczać do padaczki. Padaczka wynika ze zmienionej reaktywności lub stanu fizjologicznego części lub całości mózgu. Należy pamiętać, że każde nagłe, a nawet krótkotrwałe zaburzenie układu nerwowego występujące bez wyraźnej przyczyny może być padaczką.

Według skali zachorowań, około 1% społeczeństwa choruje na padaczkę, jest to około 50 milionów ludzi na całym świecie. Jeżeli chodzi o Polskę - padaczka występuje u około 400 tys. ludzi. Padaczka może zaatakować każdego, niezależnie od wieku, jednak większość napadów padaczkowych pojawia się u dzieci do 1 roku życia natomiast u ludzi starszych wzrost zachorowania występuję po 65 roku życia.

Przyczyna powstawania padaczki nie jest jednoznaczna, U prawie 65% pacjentów padaczka nie jest rozpoznawana. W Polsce najczęstszą przyczyną występowania padaczki są wszelkiego rodzaju urazy głowy, które stanowią 20% wszystkich przypadków. U mężczyzn padaczka występuje znacznie częściej niż u kobiet. Padaczka może powstawać w wyniku:
-nowotworu,
-krwotoku podpajęczynówkowego
-udaru,
-zapalenia mózgu i opon mózgowych
-toksyczno-metabolicznego uszkodzenia tkanki mózgowej,
-uwarunkowań genetycznych - najczęściej w wieku dziecięcym.

Przyczyną padaczki może być również uraz mózgu, który pojawił się już w okresie okołoporodowym lub na późniejszym etapie życia. Najczęściej jest to uszkodzenie, a u ludzi starszych niedokrwienie mózgu. Większość przypadków padaczki u dzieci nie ma ustalonej przyczyny - mówi się wtedy o padaczce idiopatycznej. Padaczka u dorosłych najczęściej jest związana z inną chorobą lub uzależnieniem od alkoholu.

Charakterystycznym objawem padaczki są napady drgawkowe, wśród których wyróżniamy:
-napad duży - czyli napad toniczno-kloniczny, wówczas chory traci przytomność i upada, jego mięśnie ulegają silnemu napięciu, a głowa odgina się do tyłu. Ponadto pacjent przestaje oddychać, pojawiają się drgawki kończyn i głowy; w wyniku drgawek może dojść do przegryzienia języka, mimowolnego oddania moczu lub stolca;
-napad mały - dzieci zastygają w bezruchu podczas wykonywania jakieś czynności, tracą kontakt z otoczeniem;
-napady miokloniczne -charakteryzują się skurczami mięśni, ale nie chory nie traci przytomności;
-napady atoniczne: oprócz utraty przytomności dochodzi do zwiotczenia mięśni oraz upadku pacjenta

LECZENIE PADACZKI :
Leczenie padaczki ma przede wszystkim pomóc choremu normalnie, a przynajmniej zadawalająco funkcjonować w żuciu codziennym. Ważne jest złagodzenie napadów lub spowodowanie ich całkowitego ustąpienia. Wszystkie preparaty przeciwpadaczkowe działają na dwa sposoby:
-podnoszą próg drgawkowy,
-ograniczają rozprzestrzenianie się odogniskowych wyładowań na inne obszary mózgu przeciwdziałając w ten sposób wtórnemu, uogólnionemu wyładowaniu charakteryzującemu się uogólnionymi drgawkami toniczno-klonicznymi.

Lek powinien być dopasowany przez lekarza do odpowiedniego rodzaju napadu, a jeżeli jeden preparat nie przynosi skuteczności - wdraża się drugi. Ważne jest również przyjmowanie leków o określonych dawkach oraz porach (jeżeli lek ma przedłużone działanie, należy go stosować co 12 godzin). Skuteczność terapii zależy nie tylko od leku, ale również przyjmowania go zgodnie z zaleceniami specjalisty.

Karbamazepina

Karbamazepina jest lekiem przeciwpadaczkowym. Mechanizm działania polega na hamowaniu powtarzających się wzbudzeń potencjałów czynnościowych w neuronach oraz zmniejszaniu przekazywania bodźców pobudzających przez synapsy. Dzieje się to m.in. poprzez zmniejszanie zdolności kanałów sodowych do powrotu ze stanu inaktywacji (czyli przez przedłużenie stanu refrakcji, w czasie którego nie ma możliwości wyzwolenia ponownego potencjału czynnościowego) i co za tym idzie, stabilizowanie błon komórkowych nadmiernie pobudzonych komórek nerwowych, ale mechanizm działania karbamazepiny nie został jak dotąd dokładnie poznany.

W badaniach klinicznych zaobserwowano, że karbamazepina oprócz działania przeciwpadaczkowego, wykazuje również działanie psychotropowe, włącznie ze znoszeniem niepokoju i stanów depresyjnych, jak również zmniejszeniem nadmiernej drażliwości i agresywności, szczególnie u dzieci i młodzieży. Lek jest skuteczny również w wielu chorobach neurologicznych, np. zapobiega napadom bólu w nerwobólu nerwu trójdzielnego. Natomiast w alkoholowym zespole abstynencyjnym karbamazepina podnosi obniżony próg drgawkowy i zmniejsza objawy abstynencji (np. nadmierną pobudliwość, drżenie mięśniowe, zaburzenie chodu).

Po podaniu doustnym karbamazepina wchłania się niemal całkowicie z przewodu pokarmowego, pokarm nie wpływa na wchłanianie leku. Maksymalne stężenie w surowicy krwi lek osiąga po upływie 2 h od podania w postaci syropu, a w przypadku podania w postaci tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu – po upływie 24 h. Podanie w postaci o zmodyfikowanym uwalnianiu prowadzi do wystąpienia mniejszych wartości największego stężenia w surowicy niż po zastosowaniu tabletek konwencjonalnych. Po podaniu w postaci czopków ilość wchłoniętego leku jest o ok. 25% mniejsza niż po podaniu w postaci tabletek. Stan stacjonarny (czyli stan, w którym szybkość wprowadzania leku do organizmu jest równa szybkości jego eliminacji) osiągany jest po 1–2 tyg. leczenia (wykazuje znaczne wahania, co jest uzależnione od indukcji enzymów wątrobowych). Karbamazepina wiąże się z białkami osocza w 70–80%. Przenika przez barierę krew–mózg, łożysko oraz do pokarmu kobiecego; w pokarmie kobiecym osiąga stężenia 25–60% stężenia we krwi. Metabolizm zachodzi w wątrobie, przede wszystkim z udziałem izoenzymu CYP3A4, do 10,11-epoksydu, który wykazuje działanie przeciwpadaczkowe o takiej samej sile jak związek macierzysty, oraz innych metabolitów. Biologiczny okres półtrwania karbamazepiny wynosi początkowo ok. 36 h, podczas długotrwałego stosowania – 16–24 h; biologiczny okres półtrwania 10,11-epoksydu – 6 h. W przypadku równoczesnego stosowania innych induktorów enzymów mikrosomalnych biologiczny okres półtrwania może ulec skróceniu do 9–10 h. 72% dawki leku wydalane jest z moczem, 28% z kałem. U dzieci eliminacja jest szybsza niż u dorosłych. U osób w podeszłym wieku farmakokinetyka karbamazepiny jest podobna jak u osób młodszych.

Wskazaniami do stosowania karbamazepiny są:
1. padaczka
- napady częściowe (w prostych, złożonych, wtórnie uogólnionych jako lek pierwszego rzutu);
-napady uogólnione toniczno-kloniczne jako lek drugiego rzutu oraz postacie mieszane,
2. idiopatyczna neuralgia nerwu trójdzielnego lub nerwu językowo-gardłowego, neuralgia nerwu trójdzielnego w przebiegu stwardnienia rozsianego,
3.leczenie stanów pobudzenia w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych,.

Zalecane dawkowanie:
 Padaczka
W leczeniu padaczki u dorosłych, dawkę początkową 0,5 lub 2 tabletki Finlepsin (równoważne 100 lub 400 mg karbamazepiny na dobę) należy powoli zwiększać do dawki podtrzymującej 3 do 6 tabletek Finlepsin (równoważne 600 do 1200 mg karbamazepiny). Dawka podtrzymująca u dzieci wynosi od 10-20 mg karbamazepiny /kg mc./dobę. Zalecany schemat dawkowania: patrz powyżej

Interakcje:
Karbamazepina jest substratem i induktorem CYP3A4. Inhibitory CYP3A4 (jak erytromycyna, nefazodon, fluwoksamina, fluoksetyna, werapamil) mogą podwyższać stężenie karbamazepiny we krwi.
Karbamazepina może w drodze indukcji CYP3A4 przyspieszać metabolizm i obniżać stężenia klozapiny, arypiprazolu, kwetiapiny, paracetamolu, benzodiazepin, dikumarolu, doksycykliny, teofiliny, warfaryny, haloperidolu i innych leków przeciwdrgawkowych (fenytoiny, tiagabiny, topiramatu, lamotryginy, kwasu walproinowego). W połączeniu z litem nasila jego działanie neurotoksyczne. Może też obniżać skuteczność hormonalnych leków antykoncepcyjnych

Stosowanie w ciąży:
Stosowanie karbamazepiny u kobiet w ciąży może być przyczyną wystąpienia zaburzeń i wad rozwojowych u ich dzieci. U kobiet w wieku rozrodczym karbamazepinę należy stosować w miarę możliwości w monoterapii, w najmniejszych skutecznych dawkach; zaleca się monitorowanie stężenia leku we krwi. W czasie ciąży nie należy przerywać skutecznego leczenia przeciwpadaczkowego, ponieważ nasilenie choroby może być szkodliwe zarówno dla matki, jak i dla płodu. Karbamazepina może sprzyjać powstaniu niedoboru kwasu foliowego. Podczas leczenia kobiety w ciąży powinny otrzymywać kwas foliowy, a w końcowych tygodniach ciąży również wit. K; podawanie wit. K zaleca się też u noworodków matek otrzymujących w ciąży karbamazepinę. Karbamazepina przenika do pokarmu kobiecego (ok. 25–60% stężenia w osoczu). Należy w związku z tym starannie rozważyć korzyści wynikające z karmienia piersią i ryzyko związane ze stosowaniem leku. W trakcie leczenia karbamazepiną można karmić piersią pod warunkiem, że dzieci są bacznie obserwowane pod kątem występowania u nich działań niepożądanych (np. nadmiernej senności); szczegółowe zalecenia – patrz: zarejestrowane materiały producenta. Istnieją doniesienia o rzadkich zaburzeniach spermatogenezy i/lub płodności u mężczyzn stosujących karbamazepinę.

Działania niepożądane:
Przy wieloletnim stosowaniu karbamazepiny następuje rozmiękanie kości ze względu na przyspieszenie metabolizmu witaminy D w wątrobie.
Najczęstsze działania niepożądane karbamazepiny to sedacja, zawroty głowy, niezborność ruchowa, nudności, biegunka, zaburzenia widzenia, wysypka. Dość często występuje łagodna, przemijająca leukopenia. Rzadko występują poważne powikłania hematologiczne, takie jak anemia aplastyczna i agranulocytoza. Może przyczyniać się do zespołu nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH) i hiponatremii.

Przeciwwskazania:
-Nadwrażliwość na karbamazepinę,
-leki o podobnej strukturze lub którykolwiek składnik preparatu,
-blok przedsionkowo-komorowy,
-upośledzenie czynności szpiku kostnego w wywiadzie,
-ostra porfiria przerywana w wywiadzie.
Nie zaleca się równoległego stosowania z inhibitorami MAO; jeśli pozwala na to stan chorego, inhibitory MAO należy odstawić co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem podawania karbamazepiny. Lek jest zazwyczaj nieskuteczny w napadach nieświadomości oraz napadach mioklonicznych. Ostrożnie stosować u chorych z mieszanymi napadami padaczkowymi, obejmującymi typowe lub nietypowe napady utraty świadomości (absence), ponieważ w takich przypadkach zwiększa się częstość występowania drgawek uogólnionych.
Lek należy odstawić w przypadku: zwiększenia częstości występowania napadów, wystąpienia reakcji nadwrażliwości lub objawów ciężkich reakcji skórnych (np. zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka), zaburzeń czynności wątroby lub ostrego zapalenia wątroby, znacznego upośledzenia czynności szpiku. Należy poinformować pacjentów o wczesnych objawach wskazujących na możliwość występowania problemów hematologicznych oraz reakcji dermatologicznych i odczynów wątrobowych; należy pouczyć pacjentów, aby w przypadku pojawienia się takich objawów jak: gorączka, ból gardła, wysypka, owrzodzenie jamy ustnej, łatwe pojawianie się siniaków, wybroczyny lub plamica, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Zachować szczególną ostrożność u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego, podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, upośledzoną czynnością wątroby i nerek oraz u chorych, u których po zastosowaniu innych leków występowały działania niepożądane ze strony układu krwiotwórczego.

BIBLIOGRAFIA :
1. Artykuły :
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25933949
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29191768
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29204346
2.Książki :
„Padaczka. Tom I. „ Andrzej Szczudlik, Joanna Jędrzejczak
„Farmakologia- podręcznik dla studentów „ Grażyna Rajtar