Temat: Podmioty gospodarki budżetowej.
Do podmiotów gospodarki budżetowej zalicza się :
organy państwowe i inne jednostki czynnie lub biernie uczestniczące w organizowaniu budżetowych przepływów redystrybucyjnych w celu realizacji zadań obejmujących ustawami budżetowymi .
Czynnymi (aktywnymi) podmiotami gospodarki budżetowej są te organy władzy państwowej i administracji rządowej lub także inne jednostki gospodarki państwowej, które mogą w określonym ustawowo trybie stanowić o wielkości dochodów i wydatków obejmowanych projektem ustawy budżetowej oraz o wprowadzanych do tej ustawy zmianach w trakcie wykonywania uchwalonej ustawy. Jednostki nie mające tych kompetencji są zobowiązane do przekazywania organom, którym są organizacyjnie podporządkowane, informacji potrzebnych tym organom dla właściwego wypełniania funkcji czynnych podmiotów gospodarki państwowej.
Czynnymi podmiotami gospodarki budżetowej są:
parlament- uchwala na wniosek rządu ustawę budżetową i kontroluje wykonywanie przez rząd tej ustawy
rząd przedkłada parlamentowi projekt ustawy budżetowej i kieruje wykonywaniem uchwalonej ustawy przez centralne i terenowe organy administracji państwowej, wraz z podległymi im organizacyjnie jednostkami
organy resortowe administracji państwowej wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi – są wykonawcami zadań budżetowych oraz sporządzają sprawozdania z wykonania budżetu w swoi zakresie działania. Występują z wnioskami o zmiany wprowadzane do uchwalonych budżetów i o wykorzystanie rezerw budżetowych oraz są uprawnione do przeprowadzenia we własnym zakresie zmian w uchwalonych budżetach i do wykorzystania przewidzianych dla danych resortów rezerw budżetowych
organy finansowe- są koordynatorami decyzji planistycznych i wykonawczych ogółu podmiotów gosp. budżetowej, a ich uprawnienia regulacyjne odnoszą się do wszelkiego rodzaju dochodów i wydatków budżetowych, związanych z działalnością poszczególnych organów resortowych. Funkcję tę pełni Minister Finansów będący centralnym organem finansowym państwa, któremu podlegają terenowe organy finansowe (izby skarbowe- o zasięgu wojewódzkim, urzędy skarbowy o zasięgu lokalnym). Do zadań Ministra finansów należy instruowanie(wydawanie poleceń) ogółu jednostek gospodarki budżetowej w zakresie przygotowania danych do projektu budżetu państwa, całościowe zestawienie oraz wykonywanie budżetu państwa, a przede wszystkim sprawowanie nadzoru nad prawidłowością gospodarki budżetowej, wprowadzanie zmian oraz wykorzystywanie rezerw budżetowych, sporządzanie sprawozdań z wykonania budżetu, przedkładanych radzie ministrów , a przez radę parlamentowi.
Terenowe organy finansowe realizują dochody i wydatki budżetowe odnoszące się do ogółu jednostek, których siedziba mieści się w zasięgu działania tych organów, w tym również dochodów i wydatków budżetów samorządowych.
Izby skarbowe kontrolują prawidłowość przeprowadzanych przez jednostki gospodarcze podwyżek cen produktów .
Biernymi podmiotami gospodarki budżetowej są wszelkie podmioty działalności gospodarczej – bez względu na ich formę własnościową – obciążone świadczeniami na rzecz budżetu państwa oraz korzystających ze świadczeń budżetu państwa. Są to zarówno organy państwowe, będące aktywnymi podmiotami gosp. budżetowej, jak i jednostki organizacyjne podporządkowane czynnym podmiotom, które są realizatorami dochodów i wydatków budżetowych- inaczej są to wszystkie podmioty dokonujące wpłat do budżetu państwa z tytułu prowadzonej działalności, a także wszelkie niepaństwowe podmioty działalności gospodarczej ( p. prywatne i spółdzielcze , gospodarstwa komunalne itp.), obciążone świadczeniami na rzecz budżetu państwa lub korzystające ze świadczeń budżetowych w wysokości wynikającej z ustawowego unormowania tych świadczeń.
Jednostki organizacyjne gospodarki budżetowej występują w formie:
jednostek budżetowych- organy administracji państwowej i podporządkowane im jednostki organizacyjne prowadzące nieodpłatnie działalność usługową w sferze administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, obrony narodowej, lub działalność w sferze zaspokojenia potrzeb bytowych i socjalno-kulturowych ludności o charakterze użyteczności publicznej. Wydatki tj. wynagrodzenie pracowników oraz zakup materiałów związanych z prowadzoną działalnością są w całości wydatkami budżetowymi, a uzyskiwane ewentualne dochody są w całości dochodami budżetowymi.
Zakładów budżetowych- finansują wydatki swej działalności z uzyskiwanych dochodów bez pośrednictwa budżetu. Stanowią jednostki podporządkowane organom państwowym, prowadzące odpłatnie działalność usługową o charakterze użyteczności publicznej. Z budżetu są wypłacane dotacje dla zakładów, których dochody nie są wystarczające na pokrycie wydatków (kosztów) związanych z prowadzoną działalnością, natomiast do budżetu są odprowadzane ewentualne nadwyżki dochodów nad wydatkami zakładów budżetowych.