Wstęp do prawoznawstwa.

Prezentacja wykładu

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

2

Zajęcia nr 1

Pojęcie i funkcja prawa.

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

3

1.

Trudno podać jednolitą definicję prawa.

Potrzeba posiadania prawa pochodzi od poczucia

potrzeby ładu społecznego.

Prawo w znaczeniu prawniczym (europejskim)

to zespół reguł ustanowiony przez organy państwa,

wobec których posłuch w ostateczności zapewnia się

przez przymus.

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

4

2.

Często występuje konflikt prawa naturalnego

i państwowego. (Sofokles, „Antygona”).

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

5

3.

Prawo pozytywne- to prawo obowiązujące tu i teraz.

Takie postrzeganie prawa dominowało w XIX w (liberalizm).

Jednak po II wojnie światowej pojawiła się potrzeba

stałych nienaruszalnych norm.

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

6

4.

Cztery główne kierunki odpowiedzi na pytanie czym jest prawo?

I. kierunek pozytywistyczny
II. kierunek prawnonaturalny
III. kierunek realistyczny
IV. czwarty nurt, „rozumienia tekstów”.

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

7

5.

Kierunek pozytywistyczny (Austin, Jelinek, Hart, Radbruch)

:„Prawo to zespół norm (wypowiedzi co czynić) ustanowionych

i chronionych przez państwo posługujące się przymusem”.

:Suweren stanowi prawo.

:”Dura lex sed lex”.

*(Dwudziesty wiek) modyfikacja teorii:

-prawa nie tworzy tylko państwo
-system to nie tylko rozkazy ale i inne wytyczne
-system nie jest zawsze kompletny
-separacja prawa i moralności nie jest bezwzględna

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

8

6.

Kierunek prawnonaturalny (św. Tomasz z Akwinu)

ujęcie tradycyjne : prawo pochodzi od Boga, zakorzenione jest

w człowieku

: prawo naturalne to ideał dobrego prawa.
: w przypadku sprzeczności z prawem

pozytywnym prawo naturalne ma
pierwszeństwo.

ujęcie współczesne: odwołanie się do godności.

: pozytywizacja postulatów
: prawo natury o zmiennej treści (I.Kant)

tzn. sprawiedliwość nie zawsze oznacza to
samo w różnych epokach.

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

9

7.

Kierunek realistyczny (Petrażycki, Llewellyn)

Opozycyjny wobec pierwszych dwóch. liczą się przeżycia i emocje

a nie tzw. „prawo w książkach” (Petrażycki) bądź też zachowania ludzi.

Teoria prawa w działaniu (Law in action), (Llewellyn)

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

10

8.

Inne koncepcje prawa, tzw. czwarty nurt (J.Habermas).

-Liczą się refleksje nad prawem. Rozumienie tekstu.

-Prawne normy kształtują się w procesie dialogu autorów,

wykonawców, adresatów.

-Ważny jest bardzo kontekst dialogu, treść to tylko surowiec

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

11

9.

Prawo to zjawisko społeczne.

-prawo dotyczy relacji międzyludzkich i ludzie go bronią bądź negują.

-prawo wychowuje, perswaduje.

-prawo ma normatywny charakter. Nie stwierdzamy normy,

stwierdzamy powinność.

-przyczyny posłuchu wobec prawa

a) szacunek (legalizm)
b) oczekiwanie korzyści lub lęk przed kara (oportunizm)
c) naśladownictwo (konformizm)

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

12

10.

Funkcja prawa, cel prawa.

:Nie zawsze cel osiąga się działaniem (funkcją)

:Funkcje prawa:

I: stabilizacyjna/ dynazmizacyjna

II: ochronna/ organizacyjna

III: represyjna i wychowawcza
IV: kontrolna, dystrybucyjna, regulacji konfliktów

Copyright Grzegorz Bajorek, 2008. ©

13

11.

Konkluzja:

Prawo jest terminem wieloznacznym

prawo materialne: ogół norm tyczących się treści (obowiązki i uprawnienia)

prawo formalne (procesowe): tryb postępowania związany z dochodzeniem
i egzekwowaniem swoich racji. [Najczęściej na drodze procesowej].