ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 1 z 27

Bibliografia:

1.

M. Capiga: Zarządzanie bankiem. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010,

2.

A. Gospodarowicz, A. Nosowski (red.): Zarządzanie instytucjami kredytowymi. C. H. Beck
2012,

3.

M. Proniewski, W. Tarasiuk: Zarządzanie instytucjami kredytowymi. Strategie, modele
biznesowe i operacyjne. C. H. Beck 2012.

2 października 2012

RYNEK FINANSOWY

INSTYTUCJE FINANSOWE

INSTYTUCJE KREDYTOWE

INSTYTUCJE UBEZPIECZENIOWE

Instytucja finansowa to podmiot niebędący bankiem ani instytucją kredytową, którego pod-
stawowa działalność będąca źródłem większości przychodów polega na wykonywaniu działal-
ności gospodarczej w zakresie określonym w ustawie Prawo Bankowe. Przykłady:

•

nabywanie i zbywanie udziałów lub akcji,

•

udzielanie pożyczek ze środków własnych,

•

usługi w zakresie nabywania i zbywania wierzytelności,

•

udzielanie gwarancji, poręczeń lub zaciąganie innych zobowiązań,

•

obrót na rachunek własny lub rachunek klienta terminowymi operacjami finansowymi, in-
strumentami rynku pieniężnego i papierami wartościowymi,

•

usługi w zakresie zarządzania aktywami,

•

usługi w zakresie doradztwa finansowego, w tym inwestycyjnego.

Instytucja kredytowa:

•

podmiot mający swoja siedzibę za granicą RP na terytorium jednego z państw człon-
kowskich UE,

•

prowadzący we własnym imieniu i na własny rachunek,

•

na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych

działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakim-
kolwiek tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieniądza elektronicznego.

Oddział instytucji kredytowej to jednostka organizacyjna instytucji kredytowej wykonująca w
jej imieniu i na jej rzecz wszystkie lub niektóra czynności wynikające z zezwolenia udzielonego
tej instytucji kredytowej, przy czym wszystkie jednostki organizacyjne danej instytucji kredy-
towej, utworzone na terenie Polski, uważa się za jeden oddział (Prawo Bankowe).

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 2 z 27

INSTYTUCJE KREDYTOWE

ujęcie podmiotowe

banki komercyjne

banki spółdzielcze

Skoki

Monetarne instytucje finansowe to instytucje finansowe, których działalność polega na:

•

przyjmowaniu depozytów i/lub bliskich substytutów depozytów od podmiotów innych niż
monetarne instytucje monetarne,

•

udzielaniu kredytów i/lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własne rachunek.

BANK CENTRALNY – NBP

MONETARNE INSTYTUCJE FINANSOWE

INSTYTUCJE KREDYTOWE FUNDUSZE RYNKU PIENIĘŻNEGO

banki komercyjne
banki spółdzielcze
SKOKi

SEKTOR BANKOWY

banki komercyjne

banki spółdzielcze

oddziały instytucji kredytowych

Banki uniwersalne:

•

szeroki wachlarz produktów i usług bankowych ujętych w trzy grupy czynności,

•

oferowanie usług bankowych, ubezpieczeniowych i inwestycyjnych,

•

brak ograniczeń o charakterze ilościowym, geograficznym, jakościowym, rzeczowym,

•

świadczenie usług dla każdej grupy klientów.

Funkcje współczesnego banku uniwersalnego:

•

powiernicza,

•

ubezpieczeniowa,

•

kredytowa,

•

brokerska,

•

bankowości inwestycyjnej lub subskrypcyjna,

•

zarządzania zasobami gotówkowymi,

•

gromadzenia oszczędności,

•

funkcja płatnicza,

•

inwestycyjna (planowania).

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 3 z 27

Specyfika banku spółdzielczego:

•

lokalizacja:

o

tereny wiejskie.

o

małe miasta,

•

zakres terytorialny:

o

uzależniony od wysokości funduszy własnych,

•

klienci:

o

określona ustawowo grupa klientów,

o

osoby zajmujące się działalnością rolniczą,

•

wykonywane czynności:

o

określone ustawowo czynności za zgodą KNF i za zgodą banku zrzeszającego,

•

zasady zrzeszania się:

o

obowiązek zrzeszania się z jednym bankiem zrzeszającym,

•

forma prawna:

o

spółdzielnia.

Specyfika banku hipotecznego:

•

miejsce działania:

o

rynek nieruchomości,

•

podstawowy produkt:

o

kredyt hipoteczny,

•

źródła finansowania działalności

o

klasyczne – emisja listów zastawnych,

o

nowe – sekurytyzacja (rynek wtórny),

•

nadzór i kontrola:

o

KNF,

o

powiernik i jego zastępca.

SKOK – cechy:

•

SKOKi jako spółdzielnie,

•

działalność niezarobkowa,

•

zrzeszanie w krajowej spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

OD 01.10.2012 SKOKi PODLEGAJĄNADZOROWI KNFu

SKOK – zadania:

•

gromadzenia środków pieniężnych wyłącznie swoich członków,

•

udzielanie członkom pożyczek i kredytów,

•

prowadzenie na zlecenie członków rozliczeń finansowych,

•

pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 4 z 27

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJĄ KREDYTOWĄ to całość działań polegających na podejmowa-
niu decyzji mających na celu wykorzystanie dostępnych zasobów do realizacji jej funkcji i
osiągnięcia wytyczonych celów.

INSTYTUCJA KREDYTOWA

ZASOBY

FUNKCJE

materialne

niematerialne

DZIAŁALNOŚĆ W SFERZE

KIEROWANA NA KLIENTA

operacyjnej

indywidualnego

finansowej

instytucjonalnego

inwestycyjnej

CELE

nadrzędne

cząstkowe

POZIOMY ZARZĄDZANIA

NORMATYWNY

STRATEGICZNY

OPERACYJNY

Zarządzanie instytucją kredytową – ujęcie przedmiotowe:

•

zarządzanie finansami,

•

zarządzanie kapitałem,

•

zarządzanie ryzykiem,

•

zarzadzanie płynnością.

System zarządzania w banku to zbiór zasad i mechanizmów odnoszących się do:

•

procesów decyzyjnych zachodzących w banku,

•

oceny prowadzonej działalności bankowej.

W ramach systemu zarzadzania w banku funkcjonuje co najmniej:

•

system zarządzania ryzykiem,

•

system kontroli wewnętrznej.

Zarząd banku projektuje, wprowadza oraz zapewnia działanie systemu zarządzania.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 5 z 27

Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania oraz ocenia ade-
kwatność i skuteczność tego systemu.

16 października 2012

Zarządzanie finansami instytucji kredytowej to proces decyzyjny polegający na pozyskiwaniu
zasobów pieniężnych niezbędnych do prowadzenia działalności banku i na takim ich zagospodaro-
waniu, aby zrealizować cel strategiczny banku.

Cel zarządzania finansami:

•

maksymalizacja wartości instytucji kredytowej, co określa jej zyskowność i poziom ryzy-
ka,

•

planowanie strategiczne,

•

planowanie kapitałowe,

•

pochodne sfery finansowe.

Rodzaje decyzji finansowych i inwestycyjnych:

•

decyzje w sferze pozyskiwania zasobów pieniężnych – zarządzanie pasywami,

•

decyzje w sferze zagospodarowania pozyskanych środków – zarządzanie aktywami,

•

decyzje w sferze pozabilansowej.

Banki prowadzą samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie planu finansowego w sposób
zapewniający pokrycie z uzyskanych przychodów kosztów działalności oraz zobowiązań.

Plan finansowy to projekcja bilansu, rachunku zysków i strat, czyli projekcja takiego zarzadzania
aktywami i pasywami, aby ukształtować strukturę bilansu:

•

ilościową – poziom depozytów i kredytów,

•

jakościową – poziom odsetek dla osiągnięcia zysku w dłuższej perspektywie.

Elementy planu finansowego:

•

główne pozycje bilansu i rachunku zysków i strat,

•

programy odcinkowe:

o

plan rzeczowy,

o

plan działań marketingowych,

o

plan zatrudnienia,

•

poziom wskaźników finansowych.

Planowanie = sformalizowany proces podejmowania decyzji

podstawa dla BUDŻETOWANIA

BUDŻETOWANIE = sposób gospodarowania środkami finansowymi dla zrealizowania celów

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 6 z 27

Instrumenty zarządzania finansami:

•

odsetki – są funkcją trzech zmiennych:

o

kwoty pożyczonej lub zainwestowanej (kwota główna),

o

stopy oprocentowania,

o

czasu trwania kredytu lub inwestycji

odsetki dzielimy na:

o

koszty – dla banku dłużnika,

o

przychody – dla banku kredytodawcy,

•

opłaty:

o

wynagrodzenie banku za świadczenie standardowych usług,

o

ich wysokość nie zależy od wielkości operacji i nie koreluje z zaangażowanym kapi-
tałem,

o

to zryczałtowane koszty z narzutem zysku pobierane za wykonywanie usług fakul-
tatywnych w ramach umów o świadczenie czynności bankowych,

czynniki wpływające na wysokość opłat:

o

koszt pozyskania pieniądza,

o

wartość pieniądza w czasie,

o

pracochłonność czynności przygotowawczych,

o

ryzyko transakcji,

o

pracochłonność obsługi transakcji,

o

koszty ściągania należności,

o

inne czynnik, np. dotychczasowa współpraca klienta z bankiem, środki klienta w
banku.

•

prowizja – przychód, który zależy od wielkości zaangażowania banku, np. wolumenu limitu
kredytu, wielkości gwarancji, rodzaje prowizji:

o

prowizja za gotowość,

o

prowizja przygotowawcza,

o

prowizja administracyjna,

o

prowizja

•

marża – wynagrodzenie z tytułu wykonywanych operacji bankowych:

o

będące różnicą między ceną sprzedaży a cena zakupu środków pieniężnych,

o

umożliwiające sfinansowanie kosztów działania banku i osiągnięcie minimalnej sto-
py rentowności.

marża = dochodowość aktywów – koszt pasywów:

o

marża globalna,

o

marża odcinkowe (cząstkowe),

o

marża odsetkowa brutto – porównanie przychodów odsetkowych do kosztów od-
setkowych,

o

marża odsetkowa netto – marża odsetkowa brutto, operacje pozaodsetkowe,
koszty zarządzania ryzykiem.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 7 z 27

rodzaje marż:

o

dywidendy,

o

prowizyjna,

o

handlowa,

o

zapotrzebowania,

o

ryzyka (rezerw),

o

operacji nadzwyczajnych.

MARZA ODSETKOWA = ( przychody odsetkowe – koszty odsetkowe ) / aktywa

przychody odsetkowe

koszty odsetkowe

ROZPIĘTOŚC ODSETKOWA =

–

aktywa odsetkowe

pasywa odsetkowe

Bank dokonuje podziału operacji na:

•

portfel handlowy:

o

operacje dokonywane na własne rachunek w celach handlowych,

o

operacje dokonywane w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z operacji zali-
czonych do portfela handlowego,

przykłady:

o

giełdowe i pozagiełdowe terminowe transakcje pozabilansowe,

o

operacje dokonywane w ramach świadczenia usług pośrednictwa finansowego na
hurtowym rynki finansowym,

o

operacje polegające na gwarantowaniu emisji papierów wartościowych (dłużnych i
kapitałowych)

•

portfel bankowy – obejmuje operacje niezaliczone do portfela handlowego:

o

udzielanie kredytów, pożyczek,

o

składanie lokat,

o

przyjmowanie depozytów.

wykonywane w ramach działalności banku lub też w celu zarządzania płynnością.

Bank, którego skala działalności handlowej jest znacząca,

oblicza w każdym dniu roboczym łączny wynik rynkowy (zysk lub stratę).

Dodatkowe pozycje bilansu banku zwane kapitałem krótkoterminowym określa się jako sumę:

•

zysku rynkowego,

•

straty na operacjach zaliczonych do portfela bankowego,

•

zobowiązań z tytułu otrzymanych pożyczek podporządkowanych,

•

wartości kapitału podmiotów zależnych.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 8 z 27

30 października 2012

Etapy zarządzania ryzykiem bankowym:

1.

identyfikacja ryzyka bankowego,

2.

pomiar skali ryzyka bankowego,

3.

sterowanie ryzykiem bankowym,

4.

kontrola i monitorowanie ryzyka bankowego.

Przyczyny ryzyka bankowego:

•

zewnętrzne – bank nie może na nie oddziaływać, gdyż są to procesy zachodzące niezależ-
nie od sytuacji wewnątrz banku:

o

makrootoczenie – polityka fiskalna, polityka banku centralnego, koniunktura go-
spodarcza,

o

mikrootoczenie – liczba banków (konkurentów), ich oferta produktowa i cenowa,

•

wewnętrzne – bank może i powinien na nie oddziaływać:

o

działalność operacyjna (depozytowa, kredytowa),

o

zarządzanie bankiem,

o

organizacja procesów,

o

kanały dystrybucji,

o

kwalifikacje kadry,

o

marketing,

o

kondycja finansowa.

Bazylejski Komitet ds. Nadzoru Bankowego:

•

ryzyko kredytowe,

•

ryzyko płynności,

•

ryzyko operacyjne,

•

ryzyko prawne,

•

ryzyko reputacji,

•

ryzyko stopy procentowej,

•

ryzyko państwa i transfery,

•

ryzyko rynkowe.

Nowa Umowa Kapitałowa:

•

ryzyko kredytowe,

•

ryzyko rynkowe,

I filar

•

ryzyko operacyjne,

•

ryzyko płynności,

II filar

•

istotne dla banku rodzaje ryzyka.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 9 z 27

Rodzaje ryzyka bankowego:

•

ryzyko kredytowe,

•

ryzyko płynności,

•

ryzyko operacyjne,

•

ryzyko kapitałowe,

•

ryzyko rynkowe,

•

ryzyko upadłości.

Metody pomiaru ryzyka:

•

miary wrażliwości:

o

miara zmienności cen lub wartości instrumentów względem zmiany parametru ja
powodującego, np. współczynnik do akcji lub współczynniki greckie do opcji,

•

miary zmienności:

o

określają rozproszenie parametrów rynkowych wokół ich wartości średniej, np.
odchylenie standardowe, odchylenie przeciętne, wariancja,

•

miary zagrożenia:

o

szacują wyłącznie niekorzystne odchylenie od średniej, np. metoda wartości za-
grożonej VaR.

Konsekwencje ryzyka bankowego:

•

zmniejszenie lub utrata płynności,

•

mniejsza wiarygodność finansowa,

•

mniejsze bezpieczeństwo,

•

mniejsze zyski,

•

wzrost kosztów,

•

spadek rentowności.

KUMULACJA SKUTKÓW ZBYT WYSOKIEGO RYZYKA = UPADŁOŚĆ

Koszty upadłości dla:

•

akcjonariuszy,

•

klientów,

•

sektora bankowego,

•

gospodarki.

Sterowanie ryzykiem bankowym:

•

instrumenty sterowania:

o

instrumenty zewnętrzne i wewnętrzne,

o

instrumenty sterowania pojedynczym ryzykiem i łącznym ryzykiem,

•

finansowanie skutków ryzyka:

o

finansowanie ze źródeł wewnętrznych (rezerwy banku, kapitał wewnętrzny),

o

finansowanie ze źródeł zewnętrznych (umowy z firmami ubezpieczeniowymi).

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 10 z 27

Rodzaje działań:

•

aktywne,

•

pasywne.

Instrumenty sterowania ryzykiem:

•

rezerwy,

•

limity koncentracji zaangażowani,

•

próg koncentracji kapitałowej,

•

normy kapitałowe,

•

kapitał regulacyjny i wewnętrzny,

•

wymogi kapitałowe,

•

współczynnik wypłacalności.

Nowa Umowa Kapitałowa:

•

I filar – pomiar adekwatności kapitałowej w zakresie ryzyka kredytowego, rynkowego i
operacyjnego; metody pomiaru ryzyka:

o

kredytowego:

metoda standardowa,

metoda wewnętrznych ratingów:

podstawowa,

zaawansowana,

o

operacyjnego:

metoda wskaźnika podstawowego,

metoda standardowa,

metoda pomiaru wewnętrznego,

o

rynkowego:

metoda standardowa,

metoda modeli wewnętrznych,

kombinacja modeli wewnętrznych i metodologii standardowej,

•

II filar – proces analizy nadzorczej, czyli zindywidualizowana ocena adekwatności kapita-
łowej:

o

nowy wymiar badania jakości zarządzania ryzykiem,

o

określenie obszarów objętych szczególną oceną, czyli tych rodzajów ryzyka, któ-
rych nie uwzględniono lub nie w pełni ujęto w filarze I,

o

ustalenie czterech zasad, które stanowią wytyczne dla działań nadzorców

o

charakterystyczne terminy:

wewnętrzna ocena adekwatności kapitałowej ICAAP:

pisemne zasady polityki oraz procedury identyfikowania, pomiaru i
raportowania ryzyka,

opis procesu ustalania (alokacji) kapitału w zależności od poziomu
ryzyka, czyli przekształcenie miar ryzyka w ujęciu ilościowym w
wymagania kapitałowe,

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 11 z 27

opis procesu ustalania celów kapitałowych w zakresie adekwatności
kapitałowej (docelowy poziom kapitału),

opis systemu kontroli oraz audytu wewnętrznego,

obliczenie kapitału wewnętrznego,

proces badania i oceny nadzorczej SREP:

identyfikacja, przegląd i ocena profilu oraz narzędzi ograniczania
ryzyka (RAS),

przegląd i oceny jakości ICAAP,

przegląd i oceny wyników ICAAP (koszty kapitału wewnętrznego) w
odniesieniu do oceny RAS (nadzorczy system oceny ryzyka),

ocena zgodności funkcjonowania banku z przepisami dotyczącymi
działalności bankowej,

identyfikacja słabości i nieprawidłowości w zakresie kapitału we-
wnętrznego i regulacyjnego,

system oceny ryzyka RAS,

•

III filar – dyscyplina rynkowa:

o

celem jest przekazywanie uczestnikom rynku informacji, które umożliwiłyby im
ocenę ryzyka instytucji i jej adekwatności kapitałowej,

o

zakres sprawozdawczości, np. struktura kapitałowa, adekwatność kapitałowa, ry-
zyko kredytowe (ogólnie), ryzyko kredytowe (metoda standardowa), ryzyko kre-
dytowa (metoda IRB), techniki ograniczania ryzyka kredytowego, sekurytyzacja,
ryzyko operacyjne.

System zarzadzania w banku to zbiór zasad i mechanizmów odnoszących się do:

•

procesów decyzyjnych zachodzących w banku,

•

oceny prowadzonej działalności bankowej.

W ramach systemu zarządzania w banku funkcjonuje co najmniej:

•

system zarządzania ryzykiem:

o

ma za zadanie identyfikację, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka
występującego w działalności banku służące zapewnieniu prawidłowości procesu
wyznaczania i realizacji szczegółowych celów prowadzonej przez bank działalności,

o

sformalizowane zasady określania wielkości podejmowanego ryzyka i zasady za-
rządzania ryzykiem,

o

sformalizowane procedury identyfikacji, pomiaru lub szacowania oraz monitoro-
wania ryzyka,

o

sformalizowane limity ograniczające ryzyko i zasady postępowania w przypadku
przekroczenia limitu,

o

system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzy-
ka,

o

struktura organizacyjna dostosowana do wielkości i profilu ponoszonego przez
bank ryzyka,

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 12 z 27

•

system kontroli wewnętrznej.

13 listopada 2012

ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA ( KAPITAŁ – RYZYKO )

Kapitał – funkcje:

•

finansowa,

•

założycielska,

•

gwarancyjna,

•

limitowania,

•

baza do podziału zysku,

•

absorbowania strat,

•

właścicielska.

Zarządzanie kapitałem:

•

inwestowanie:

o

proces, w którym gotówka zgromadzona w wyniku emisji akcji, zatrzymania zysku
niepodzielonego, itd. zostaje fizycznie zainwestowana w określonego rodzaju ak-
tywa,

•

alokacja:

o

proces, w którym dokonuje się umownych obliczeń kwoty kapitału wspierającego
daną działalność,

o

kalkulacja efektywności i ryzyka w podziale na jednostki organizacyjne, klientów,
produkty.

Formy kapitału:

•

księgowy / rynkowy,

•

regulacyjny / wewnętrzny,

•

własny / obcy,

•

finansowy / intelektualny.

Kapitał regulacyjny (NUK):

•

kategoria I:

o

wpłacony kapitał zakładowy,

o

ujawnione rezerwy,

•

kategoria II:

o

nieujawnione rezerwy,

o

rezerwy ogólne,

o

rezerwy z tytułu przeszacowania aktywów,

o

hybrydowe instrumenty kapitałowe,

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 13 z 27

•

kategoria III:

o

krótkoterminowe zobowiązania podporządkowane.

KAPITAŁ REGULACYJNY

=

FUNDUSZE WŁASNE

=

FUNDUSZE PODSTAWOWE + FUNDUSZE UZUPEŁNIAJĄCE

Fundusze podstawowe:

•

fundusze zasadnicze:

o

bank państwowy:

fundusz statutowy,

fundusz zapasowy,

fundusz rezerwowy,

o

bank w formie spółki akcyjnej:

wpłacony i zarejestrowany kapitał zakładowy,

kapitał zapasowy,

kapitały rezerwowe,

o

bank spółdzielczy:

wpłacony fundusz udziałowy,

fundusz zasobowy,

fundusz rezerwowy,

•

pozycje dodatkowe, np. fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalno-
ści bankowej,

•

pozycje pomniejszające fundusze podstawowe, np. strata z lat ubiegłych.

Fundusze uzupełniające:

•

kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych,

•

pozycje za zgodą KNFu, np. zobowiązanie podporządkowane,

•

inne pozycje określone przez KNF

Kapitał ekonomiczny (polski odpowiednik – kapitał wewnętrzny):

•

wartość funduszy własnych, którymi powinna dysponować instytucja kredytowa, w celu
zabezpieczenia się przed różnymi rodzajami ryzyka ekonomicznego występującego w jej
działalności,

•

wartość funduszy własnych, która zabezpiecza wszystkie nieoczekiwane straty, uwzględ-
niając przy tym politykę czy tez preferencje banku w zakresie akceptowanego poziomu
ryzyka.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 14 z 27

KAPITAŁ FINANSOWY

=

KAPITAŁ REGULACYJNY

+

KAPITAŁ EKONOMICZNY

Kapitał wewnętrzny to oszacowana przez bank kwota, niezbędna do pokrycia wszystkich zidenty-
fikowanych, istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności banku oraz zmian otoczenia
gospodarczego, uwzględniająca przewidywany poziom ryzyka.

Zarząd banku odpowiada za przygotowanie i wdrożenie procesów:

•

szacowania kapitału wewnętrznego,

•

zarządzania kapitałowego,

•

planowania kapitałowego.

Proces szacowania kapitału wewnętrznego:

•

kryteria uznawania poszczególnych rodzajów ryzyka za istotne,

•

zasady polityki oraz procedury identyfikowania, pomiaru i raportowania ryzyka w działal-
ności banku,

•

proces ustalania (alokacji) kapitału w zależności od poziomu ryzyka w banku,

•

proces ustalania celów kapitałowych w zakresie adekwatności kapitałowej (docelowy po-
ziom kapitału),

•

system kontroli wewnętrznej w obszarze szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrz-
nego.

Polityka zarządzania kapitałem:

•

długoterminowe cele kapitałowe banku,

•

preferowana struktura kapitału,

•

kapitałowe plany awaryjne,

•

delegowanie zarządzania kapitałem,

•

podstawowe elementy procesu przekształcania miar ryzyka w wymogi kapitałowe.

Bank jest ustawowo obowiązany utrzymywać:

•

fundusze własne na poziomie nie niższym niż równowartość w złotych 5 mln €,

•

w przypadku banków spółdzielczych na poziomie nie niższym niż równowartość w złotych 1
mln €,

•

z tym, że wkłady niepieniężne nie mogą przekroczyć 15% funduszy zasadniczych banku.

WSPÓŁCZYNNIK WYPŁACALNOŚCI BANKU

=

fundusze własne + kapitał krótkoterminowy

całkowity wymóg kapitałowy * 12,5

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 15 z 27

Kapitał krótkoterminowy może być wykorzystywany przy ustalaniu normy adekwatności kapitało-
wej, wyłącznie przez banki, których skala działalności handlowej jest znacząca.

Bank jest ustawowo obowiązany utrzymywać współczynnik wypłacalności na poziomie 8%, a bank
rozpoczynające działalność operacyjną na poziomie co najmniej 15% przez pierwsze 12 miesięcy
działalności i 12% przez następne 12 miesięcy działalności.

CAŁKOWITY WYMÓG KAPITAŁOWY

=

ŁĄCZNY WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA KREDYTOWEGO,

+

ŁĄCZNY WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA RYNKOWEGO

+

ŁĄCZNY WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU ROZLICZENIA,

DOSTAWY ORAZ RYZYKA KREDYTOWEGO KONTRAHENTA

+

ŁĄCZNY WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁY PRZEKROCZENIA LIMITU

KONCENTRACJI ZAANGAŻOWAŃ I LMITU DUŻYCH ZAANGAŻOWAŃ

+

ŁĄCZNY WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU PRZEKROCZENIA

PROGU KONCENTRACJI KAPITAŁOWEJ

+

ŁĄCZNY WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA OPERACYJNEGO

CAŁKOWITY WYMÓG KAPITAŁOWY

w przypadku banków, w których skala działalności handlowej jest znacząca

=

suma wszystkich wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka

Norma adekwatności kapitałowej:

•

kapitał dostępny,

•

wymogi kapitałowe,

•

kapitał na pokrycie ryzyka.

Kapitał dostępny:

•

fundusze własne:

o

fundusze podstawowe,

o

fundusze uzupełniające,

o

powiększenia – pomniejszenia,

•

kapitał krótkoterminowy:

o

zysk rynkowy na portfelu handlowym,

o

zobowiązania podporządkowane,

o

strata na portfelu bankowym.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 16 z 27

Wymogi kapitałowe:

•

wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego, rynkowego, operacyjnego,

•

całkowity wymóg kapitałowy.

KAPITAŁ NA POKRYCIE RYZYKA

=

kapitał dostępny

–

całkowity wymóg kapitałowy

27 listopada 2012

Bank jest obowiązany do utrzymania płynności płatniczej dostosowanej do rozmiarów i rodzaju
działalności, w sposób zapewniający wykonanie wszystkich zobowiązań pieniężnych zgodnie z ter-
minami ich płatności.

Rodzaje płynności:

•

finansowa,

•

płatnicza,

•

strukturalna.

Płynność finansowa to zdolność do terminowego regulowania dyspozycji płatniczych klientów oraz
do niezakłóconego udzielania kredytów.

Płynność płatnicza (termin ustawowy) to zdolność do finansowania aktywów i terminowego wyko-
nania zobowiązań w toku normalnej działalności banku lub oddziału instytucji kredytowej, które
można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty.

Płynność strukturalna to stan równowagi strukturalnej pomiędzy pozyskiwaniem a wykorzystywa-
niem kapitału, który musi spełniać wymagania:

•

ilościowe (odpowiednia wysokość kapitału),

•

jakościowe (odpowiednia struktura i terminy zapadalności).

Płynność rynku (produktu) to możliwość zamiany na gotówkę w krótkim czasie określonych pro-
duktów na rynku bez znacznych strat finansowych.

Płynność banku – horyzonty czasowe:

•

płynność natychmiastowa:

w ciągu dnia

•

płynność bieżąca:

do 7 dni

•

płynność krótkoterminowa:

do 1 miesiąca

•

płynność średniookresowa:

1 – 12 miesięcy

•

płynność długookresowa:

powyżej 12 miesięcy

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 17 z 27

Relacje aktywa–pasywa – reguły zachowania płynności:

•

złota reguła bankowa,

•

reguła osadu we wkładach,

•

reguła przesunięć,

•

reguła maksymalnego obciążenia.

Zasady zarządzania płynnością płatniczą:

•

schemat organizacyjny zarządzania płynnością,

•

metody pomiaru oraz monitorowania poziomu płynności płatniczej,

•

metody ograniczania ryzyka utraty płynności płatniczej, w tym wewnętrzne limity,

•

awaryjne plany działania w przypadku sytuacji kryzysowych,

•

zakres, tryb i częstotliwość przekazywania informacji zarządowi.

Awaryjne plany działania:

•

określenie sytuacji (symptomów wskazujących na wystąpienie sytuacji kryzysowej w za-
kresie płynności płatniczej),

•

scenariusze rozwoju wydarzeń w sytuacjach kryzysowych,

•

identyfikacje rezerwowych źródeł finansowania,

•

zasady przeprowadzania sprzedaży aktywów i przebudowy struktury bilansu,

•

kompetencje do podejmowania ustalonych działań w ramach realizacji planu awaryjnego
płynności.

Skuteczny system zarządzania płynnością umożliwia:

•

analizowanie i zarządzanie płynnością we wszystkich przedziałach czasowych,

•

zarządzanie płynnością każdej jednostki organizacyjnej banku,

•

zarządzanie płynnością złotową i walutową w odniesieniu do pozycji bilansowych i pozabi-
lansowych,

•

zarządzanie ryzykiem płynności.

Proces zapewnienia płynności finansowej w BRE Banku SA:

•

zarządzanie ryzykiem płynności:

o

na poziomie strategicznym,

o

na poziomie operacyjnym,

•

monitorowanie sytuacji płatniczej banku:

o

monitoring dzienny,

o

metody oparte o analizę przepływów pieniężnych.

Pomiar ryzyka płynności:

•

analiza luki płynności – zestawienie niedopasowania terminów płatności aktywów i pasy-
wów,

•

analiza przepływu środków – ocena realnych przepływów gotówkowych.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 18 z 27

Analiza płynności:

•

analiza luki płynności,

•

analiza przepływów środków pieniężnych,

•

analiza wskaźnikowa,

•

rezerwy płynności,

•

normy płynności.

Luka płynności:

•

zestawienie terminów płatności aktywów, pasywów i pozycji pozabilansowych,

•

różnicę między sumą aktywów zapadających i suma pasywów wymagalnych w danym prze-
dziale czasowym określa się terminem luki płynności,

•

luka skumulowana dla danego przedziału czasowego stanowi sumę luk od pierwszego prze-
działu do danego przedziału włącznie.

Rezerwy płynności:

•

podstawowa:

o

kasa,

o

należności od NBP lub innego banku z terminem płatności do 7 dni,

o

instrumenty dłużne o niskim ryzyku w kwocie możliwej do uzyskania w ciągu 7 dni,

•

uzupełniająca:

o

należności od NBP lub innego banku z terminem płatności od 7 do 30 dni,

o

instrumenty dłużne o niskim ryzyku w kwocie możliwej do uzyskania w okresie po-
wyżej 7 dni i do 30 dni.

Nadzorcze miary płynności krótkoterminowej:

•

luka płynności krótkoterminowej,

•

współczynnik płynności krótkoterminowej.

Luka płynności krótkoterminowej:

•

różnica pomiędzy sumą wartości podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności w dniu
sprawozdawczym a wartością środków obcych niestabilnych,

•

wartość minimalna: 0.

Współczynnik płynności krótkoterminowej

wartość podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności w dniu sprawozdawczym

wartość środków obcych niestabilnych

wartość minimalna: 1

Nadzorcze miary płynności długoterminowej:

•

współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi,

•

współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności fundusza-
mi własnymi i środkami obcymi stabilnymi.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 19 z 27

Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi

fundusze własne banku pomniejszone o łączną wartość wymogów kapitałowych

z tytuły ryzyka rynkowego, ryzyka rozliczania dostawy oraz ryzyka kontrahenta

aktywa niepłynne

wartość minimalna: 1

Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej

płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi

fundusze własne banku pomniejszone o łączną wartość wymogów

kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego, ryzyka rozliczania dostawy,

ryzyka kontrahenta i środków obcych stabilnych

aktywa niepłynne + aktywa o ograniczonej płynności

wartość minimalna: 1

11 grudnia 2012

Model systemu kontroli:

•

system kontroli na poziomie ponadnarodowym:

o

Komitet Bazylejski

o

Komitet Europejskich Nadzorców Bankowych,

o

Komisja Europejska,

o

Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości,

•

system kontroli na poziomie krajowym:

o

Komisja Nadzoru Finansowego,

o

bank centralny,

o

Ministerstwo Finansów,

•

system kontroli w banku:

o

organy wewnętrzne powołane do kontroli i audytu wewnętrznego na poziomie cen-
trali i oddziałów banku.

Instytucja kredytowa:

•

nadzór bankowy:

o

Komisja Nadzoru Finansowego,

o

nadzór:

indywidualny,

skonsolidowany,

uzupełniający,

•

kontrola wewnętrzna,

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 20 z 27

•

audyt.

KNF przeprowadza badanie i ocenę nadzorczą:

•

wielkości ryzyka, na jakie narażony jest bank,

•

jakości procesu zarządzania ryzykiem,

•

poziomu kapitału pokrywającego ryzyko wynikające z działalności banku,

•

zgodności z przepisami prawa regulującymi działalność banków, statutem i decyzją o wy-
daniu zezwolenia na utworzenie banku.

Badanie i ocena nadzorcza mogą być realizowane poprzez:

•

nadzór analityczny:

o

analizowanie danych i informacji uzyskanych od banków, w szczególności monito-
rowanie:

sytuacji ekonomicznej banków,

przestrzegania przez banki regulacji ostrożnościowych,

ryzyka związanego z działalnością bankową,

przepisów dotyczących koncentracji wierzytelności, adekwatności kapita-
łowej,

•

czynności kontrolne:

o

kontrolne przygotowania do rozpoczęcia działalności operacyjnej,

o

inspekcje :

cele:

•

ocena procesu zarządzania ryzykami,

•

weryfikacja danych przekazywanych do NBP,

•

ocena zgodności działania banków z przepisami prawa,

•

ocena realizacji zaleceń komisji,

rodzaje:

•

problemowe:

o

dotyczą wybranych obszarów działalności banku,

•

kompleksowe:

o

dotyczą całokształtu sytuacji ekonimiczno-finansowej ban-
ku

o

postępowania wyjaśniające,

•

wizytę nadzorczą:

o

ma na celu aktualizację wyników poprzedniego badania i oceny nadzorczej.

Celem systemu kontroli wewnętrznej jest analizowanie danych i informacji uzyskanych od ban-
ków, w szczególności monitorowanie:

•

skuteczności i efektywności działania banku,

•

wiarygodności sprawozdawczości finansowej,

•

zgodności działania banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 21 z 27

Elementy systemu kontroli wewnętrznej:

•

mechanizmy kontroli ryzyka,

•

badanie zgodności działania banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi,

•

audyt wewnętrzny.

BANK POSIADA SYSTEM KONTROLI WEWNĘTRZNEJ DOSTOSOWANY

DO STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ, KTÓRY OBEJMUJE JEDNOSTKI

ORGANIZACYJNE BANKU ORAZ PODMIOTY ZALEŻNE

System kontroli wewnętrznej:

•

kontrola funkcjonalna:

o

procedury,

o

mechanizmy kontroli,

•

kontrola instytucjonalna:

o

audyt.

Bank posiada:

•

procedury kontroli wewnętrznej:

o

określające zadania realizowane na poszczególnych stanowiskach pracy w ramach
systemu kontroli wewnętrznej (regulacje wewnętrzne),

•

mechanizmy kontroli wewnętrznej:

o

zasady, limity dotyczące prowadzonej przez bank działalności, mające charakter
kontrolny, funkcjonujące w ramach systemu operacyjnego banku,

o

czynności mające na celu kontrolę jakości i poprawności zadań.

Bank w ramach systemu kontroli wewnętrznej powinien identyfikować ryzyko:

•

związane z każdą operację, transakcję, produktem i usługą,

•

wynikające ze struktury organizacyjnej oraz struktury holdingu.

Audyt wewnętrzny to niezależna, obiektywna działalność kontrolna i konsultacyjna, której
celem jest:

•

zwiększanie poziomu i jakości działania,

•

wspieranie instytucji w realizacji jej celów,
poprzez:

o

wprowadzenie systematycznego, zdyscyplinowanego podejścia do oceny i popraw-
nej efektywności zarządzania ryzykiem, kontroli oraz procesów władania korpora-
cyjnego.

Zasady audytu wewnętrznego:

•

cele i zadania funkcji audytu wewnętrznego,

•

zasady audytu wewnętrznego,

•

funkcjonowanie audytu wewnętrznego,

•

relacje władz nadzorczych z departamentem audytu wewnętrznego i audytorem ze-
wnętrznym,

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 22 z 27

•

Komitet Audytu,

•

zlecenie audytu wewnętrznego.

Zadania audytu wewnętrznego:

•

badanie i ocena, w sposób niezależny i obiektywny:

o

adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej,

o

opiniowanie systemu zarządzania bankiem, w tym skuteczności zarządzania ryzy-
kiem.

Rodzaje audytu:

•

finansowy,

•

oddziału,

•

procesu,

•

inwestycyjny i skarbu,

•

zaplecza,

•

bankowości elektronicznej.

Audyt zewnętrzny to audyt przeprowadzany przez instytucje niezależne od kierownictwa jed-
nostki poddawanej audytowi np. przez Regionalną Izbę Obrachunkową, Urząd Skarbowy, Najwyż-
szą Izbę Kontroli:

•

badanie sprawozdań finansowych i przedstawienia o nich niezależnej opinii,

•

ocena, czy sprawozdania finansowe odzwierciedlają w rzetelny sposób sytuację finansową
firmy,

•

ocena, czy sprawozdania finansowe nie zawierają istotnych błędów.

8 stycznia 2013

Techniki zarządzania instytucją kredytową:

•

zarządzanie przez komitety bankowe:

o

stałe lub doraźne elementy struktury organizacyjnej o charakterze zadaniowym,

o

zespoły o ściśle określonym składzie, kompetencjach i zakresie czynności,

o

pełniące funkcje decyzyjne, doradcze, opiniotwórcze,

o

komitety bankowe:

z uprawnieniami decyzyjnymi – stanowią organ zarządzający bankiem,

typu doradczego (zespoły doradcze) – nie uczestniczą w zarządzaniu ban-
kiem, ale służą radą i zaleceniami,

•

zarządzanie przez cele (MBO):

o

polega na stwarzaniu motywacji do koordynowania czynności związanych z zarzą-
dzaniem bankiem przez wspólne cele (kierownicy i pracownicy), precyzyjne okre-
ślenie celów, które powinny być osiągnięte w określonym czasie oraz dopilnowaniu
by zostały one wykonane,

o

założenia:

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 23 z 27

określenie celów działania i ich wykonania przy ograniczeniu do minimum
ingerencji w sposoby/metody ich realizacji,

dążenie do zgodności wewnętrznej celów organizacji,

zachowanie elastyczności w wytyczaniu celów działania (możliwość dosto-
sowania się do zmiennych warunków otoczenia),

wyznaczenie metody monitorowania stopnia realizacji celów,

uczestnictwo kardy kierowniczej różnego szczebla organizacji w ustalaniu
celów,

wykorzystania zasady Pareta (ok. 20% działań menedżera daje ok. 80%
uzyskanych efektów),

•

zarządzanie marketingowe:

o

wprowadzono w związku z silnym uzależnieniem działania banku od rynku, rozwo-
jem konkurencji międzybankowej (lata 70. XX wieku),

o

wymagało istotnych zmian w organizacji banku, co znalazło odzwierciedlenie w
tworzeniu wyspecjalizowanych komórek marketingu oraz wprowadzeniu zmian
strukturalnych mających na cel stworzenie pionów organizacyjnych, np. bankowo-
ści detalicznej, korporacyjnej,

o

cele:

badanie posiadanej i potencjalnej grupy klientów przez pryzmat możliwo-
ści pozyskania nowych klientów,

badanie potrzeb, zainteresowań i możliwości finansowych dotychczaso-
wych klientów,

obserwowanie działalności konkurentów (innych banków) pod kątem prowa-
dzonej przez nich polityki cenowej oraz jakości usług,

badanie oferowanych usług bankowych z punktu widzenia dostosowania się
do wymogów rynku,

szczegółowe opracowanie oraz realizacja kampanii marketingowej (włącza-
jąc akcję promocyjno-reklamową),

ocena jakości pracy instytucji bankowej oraz badaniu wyników prowadzo-
nych działań i porównaniu ich z przyjętymi wcześniej założeniami.

•

zarządzanie przez jakość:

o

technika zarządzanie związana z kładzeniem przez banki nacisku na potrzebę
utrzymywania konkurencyjności poprzez zapewnienie najwyższej jakości produk-
tów bankowych,

o

techniki:

TQM – kompleksowe zarządzanie jakością poprzez szkolenie i zaangażo-
wanie całego personelu w celu podniesienia jakości pracy,

ISO 9000 – opracowanie i audyt procedur doskonalenia jakości ze szcze-
gólnym naciskiem na sposoby postępowania z zapytaniami i zażaleniami
klientów,

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 24 z 27

QACC – kontrola kosztów jakości poprzez ich pomiar oraz określenie
głównych zadań do realizacji polegających na rzeczywistej redukcji kosz-
tów związanych np. ze złą jakością czy też dodatkową, zbędną kontrolą,

•

zarządzanie przez wartość (zarządzanie wartością):

o

zespół działań zorientowanych na korzystną zmianę czynników podwyższających
aktywa firmy oraz kreujących programy restrukturyzacji, zwiększające efektyw-
ność zużycia zasobów i spełnieni oczekiwań klientów, a tym samym uzyskanie wy-
sokiej pozycji rynkowej dzięki osiągnięciu przewagi konkurencyjnej,

o

zarządzanie wartością obejmuje:

zarządzanie marketingowe,

zarządzanie innowacyjne i inwestycyjne,

zarządzanie finansami,

zarządzanie zasobami ludzkimi,

o

techniki i narzędzia:

kompleksowe zarządzanie jakością (TQM),

change management (zarządzanie zmianami).

lean management („odchudzony bank”),

reengineering,

outsourcing,

controlling,

o

zarządzanie wartością:

zarządzanie wartością akcjonariuszy – celem jest tworzenie wartości dla
akcjonariuszy (wskaźnik SVA),

zarządzanie wartością całkowitą.

Ład korporacyjny:

•

system, za pomocą którego bank jest kierowany i kontrolowany,

•

rozwiązanie instrumentalne, mające na celu zapewnienie zdolności do osiągania wysokiej
efektywności ekonomicznej banku jako warunku konkurencyjności oraz ustalenie stosun-
ków pomiędzy kierownictwem spółki bankowej, jej radą i właścicielami.

Zasady ładu korporacyjnego:

•

2002 – „Dobre praktyki w spółkach publicznych”,

•

2008 – „Dobre praktyki spółek notowanych na GPW”,

•

2008 – „Kanon dobrych praktyk rynku finansowego”,

•

2010 – „Zasady dobrej praktyki bankowej”.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 25 z 27

22 stycznia 2013

Analiza działalności banku:

•

źródła analizy,

•

metody analizy,

•

odbiorcy analizy,

•

kryteria oceny,

•

poziomy analizy,

•

zakres analizy:

o

czasowy,

o

przedmiotowy.

Źródła informacji:

•

informacja finansowa:

o

sprawozdanie finansowe banku,

o

raporty,

•

informacja zarządcza.

Źródła informacji:

•

raporty roczne,

•

sprawozdanie finansowe,

•

oceny agencji ratingowych,

•

informacja ilościowa i jakościowa,

•

informacje wskaźnikowe i zależnościowe.

Rodzaj analizy:

•

zakres przedmiotowy:

o

analiza kompleksowa,

o

analiza odcinkowa,

•

szczegółowość:

o

analiza ogólna,

o

szczegółowa,

•

przeznaczenie analizy:

o

analiza zewnętrzna,

o

analiza wewnętrzna,

•

zakres czasowy:

o

analiza retrospektywna,

o

analiza bieżąca,

o

analiza prospektywna,

•

etapy analizy:

o

analiza wstępna,

o

analiza rozwinięta.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 26 z 27

Kryteria oceny banku:

•

efektywność / rentowność,

•

płynność,

•

wypłacalność / adekwatność kapitałowa,

•

sprawność zarządzania,

•

konkurencyjność,

•

bezpieczeństwo.

Wymiary efektywności:

•

produkty,

•

klienci,

•

jednostki organizacyjne,

•

kanały dystrybucji,

•

linie biznesowe,

•

segmenty operacyjne.

Segmenty działalności:

•

detaliczny,

•

korporacyjny,

•

operacje własne.

Kryterium wyodrębnienia segmentów działalności:

•

finansowe,

•

podmiotowe.

Operacje własne:

•

realizowane przez rynki finansowe,

o

produkty rynków walutowych, pieniężnych i instrumentów pochodnych,

o

operacje papierami wartościowymi,

•

realizowane przez komitet zarządzania aktywami i pasywami:

o

inwestowanie środków pochodzących z funduszy własnych,

o

finansowanie niektórych aktywów podmiotu dominującego.

Metody oceny efektywności:

•

metody wskaźnikowe,

•

metody pomiaru efektywności operacji mające wpływ na bilans (metoda odsetek rynko-
wych, metody wyceny transferu, RORAC),

•

metody służące pomiarowi i racjonalizacji kosztów działania oraz wyznaczania cen produk-
tów nie odsetkowych (ABC – rachunek kosztów działań),

•

metody służące pomiarowi z uwzględnieniem kosztu kapitału własnego EVA, SVA.

ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

prof. UE dr hab. Mirosława Capiga

Strona 27 z 27

Klasyczne wskaźniki efektywności:

•

wskaźniki rentowności,

•

wskaźniki marży,

•

wskaźniki obciążenia wyniku,

Wartość banku – ocena:

•

analiza wartości dla akcjonariuszy: SVA,

•

ekonomiczna wartość dodana (zysk ekonomiczny) – EVA.

Wskaźniki rentowności:

•

rentowność kapitału własnego ROE,

•

rentowność aktywów ROA,

•

rentowność przychodów,

•

zysk na 1 zatrudnionego,

•

rentowność netto i brutto,

•

rentowność odsetkowa,

•

marża odsetkowa,

•

rozpiętość odsetkowa.

Adekwatność kapitałowa = ocena relacji kapitał do ryzyka.