1

Tatarak

Ajer, Łabuzie, tatarczuch, szuwar, bluszcz, łącz, tatarskie ziele, kalmus
Acorus calamus L. — Tatarak zwyczajny (rodz. Araceae)

Tatarak pochodzi z Azji środkowej, do Europy został prawdopodobnie przeniesiony przez
Tatarów. W polskim piśmiennictwie jest wymieniony już w XVI wieku przez Marcina z
Urzędowa i Syreniusza.

Roślina trwała o grubych, czołgających się, silnie rozgałęzionych kłączach i kolbowatym
kwiatostanie, występująca masowo na brzegach wód (jeziora, stawy, rzeki) i na podmokłych
łąkach.

2

Kłącze tataraku zebrane wiosna ma najlepsze działanie lecznicze. Rośliny wyciąga się z
wody. odcina części nadgniłe i nadziemne. Po opłukaniu surowiec rozkłada się i lekko
podsusza. Kłącze należy okorowaċ, pokroiċ i suszyċ w temperaturze podwyższonej do 40*
lub w warunkach naturalnych na słońcu. Zapach kłącza jest silny, aromatyczny, smak lekko
palący, gorzki.

Właściwości lecznicze

Surowcem jest kłącze (Rhizoma Calami).

Skład chemiczny i dzziałanie.

Kłącze jest przede wszystkim źródłem olejku lotnego, w skład którego wchodzą
seskwiterpeny, terpeny, ketony, azarony, metyloeugenol. Poza tym gorycze, garbniki, śluzy,
skrobia. Działa słabo moczopędnie. reguluje wydzielanie soków trawiennych, pobudza apetyt,
działa ściągające i przeciwzapałnie.

Zastosowanie.

Lek roślinny polecany w przewlekłych schorzeniach przewodu pokarmowego — w
niestrawności i nieżycie żołądka, w nadkwaśności treści żołądkowej, owrzodzeniu żołądka.
Stosowany do płukania jamy ustnej i gardła łagodzi stany zapalne działa ściągające, łagodzi
bóle zębów.

Postaċ leku

Napar.

Kłącza tataraku łyżkę zalaċ szklanką wrzątku; trzymaċ pod przykryciem 10 minut i odcedziċ.
Piċ 2—3 razy dziennie przed jedzeniem po pół szklanki naparu. Żucie kłącza tataraku łagodzi
ból zębów.

* * *

Kłącze tataraku używane jest do wyrobu środków kosmetycznych i likierów. Dawniej liście
służyły jako podkładka przy pieczeniu chleba na wsi. Jeśli chodzi o tradycje ludowe, to na
wsi zachował się zwyczaj zdobienia tatarakiem wnętrz domów na Zielone Świątki.