0310; 21.10.2009, opracowanie nr 10., - Układ pokarmowy część III; Paul Esz

WĄTROBA

–

największy gruczoł

–

stanowi 5 % masy ciała

–

budowa

–

zrąb

–

podtrzymuje naczynie krwionośne, limfatyczne i nerwy

–

miąższ

–

kom. wątrobowe

–

4 niecałkowicie oddzielone płaty

–

niezbędna do życia; usunięcie → śmierć

–

funkcje

–

metabolizm i przechowywanie wielu substancji odżywczych

–

detoksykacja leków i sub. szkodliwych

–

synteza białek krwi i innych

–

wydzielanie wew. i zew.

–

wydzielanie żółci

–

glukogenogeneza

–

w wątrobie lipidy i aminokwasy są przetwarzane na glukozę

–

synteza białek i spichrzenie

–

albuminy

–

fibrynogen

–

protrąbina

–

magazyn związków

–

trójglicerydy

–

glikogen

–

witaminy: A, D, K, B12

–

wydalanie bilirubiny

–

wytwarzana w śledzionie z hemu

–

ulega sprzężeniu z kwasem glukuronowym i przechodzi do żółci, a następnie do kału

–

sprzęganie i chemiczny rozkład toksyn

–

procesy detoksykacyjne zachodzące w hepatocytach polegają głównie na zwiększaniu
rozpuszczalności ksenobiotyków w wodzie i przemienieniu ich na związki nieszkodliwe

–

wytwarzanie somatomedyn

–

hormony polipeptydowe o małej masie cząsteczkowej

–

synteza somatomedyn stymulowana jest przez somatotropinę, insulinę, dobra odżywianie, a
hamowana przez estrogeny, złe odżywianie

–

pobudzają rozmnażanie chondrocytów w chrząstkach nasadowych (wzrost organizmu) oraz
syntezę proteoglikanów

–

wytwarzanie angiotensynogenu

–

jest to glikoproteina wytwarzana rówżnież w mózgu

–

pod wpływem reniny (wytwarzanej przez nerkę) przekształca się w angiotensynę I
(nieaktywna) angiotensyna II silnie podnosi ciśnienie krwi

–

unieczynnianie hormonów steroidowych

–

hormony steroidowe (kortykoidy, estrogeny, androgeny) tylko w nieznacznej ilości mogą być
usuwane z moczem w niezmienionej postaci

–

większość wychwycona zostaje w wątrobie i podlega redukcji, utlenienie, hydroksylacji i
sprzężeniu z różnymi grupami anionowymi i wydzieleniu do żółci, a po wchłonięciu z jelita
następuje usunięcie wraz z moczem

–

żółć

–

odczyn zasadowy

–

woda

–

jony

–

fosfolipidy

–

barwniki żółciowe

–

cholesterol

–

immunoglobuliny

–

enzymy lizosomalne

–

neutralizuje kwaśną miazgę pokarmową

–

niewydolność wątroby

–

występuje przy zakłóceniu niektórych jej funkcji

–

niewydolność czynności detoksykacyjnych

–

niewydolność czynności syntetycznych

–

obniżenie syntezy albumin powoduje obniżenie ciśnienia onkotyczneog krwi → obrzęki,
wodobrzusze

–

brak enzymów krzepnięcia

–

wnęka wątroby

–

tętnica wątrobowa

–

żyła wrotna

–

przewód wątrobowy wspólny

–

zaopatrywana

–

krwią odżywczą (bogata w tlen; z tętnicy wątrobowej)

–

krwią czynnościową (bogata w sub. odżywcze; z żyły wrotnej)

–

żyła śledzionowa

–

żyła krezkowa górna

–

żyła krezkowa dolna

–

żyła śledzionowa

–

krew

–

ze śledziony

–

z jamy brzusznej

–

niesie tlen i sub, odżywcze

ZRĄB WĄTROBY

–

torebka łącznotkankowa

–

komórki tuczne

–

zrośnięta z błona surowiczą

–

pokryta nabłonkiem surowiczym

–

wnętrze narządu

–

tkanka łączna właściwa i jej odnogi

–

podział na zrazy i zraziki (w wątrobie ludzkiej prawi niewidoczne)

–

w odnogach

–

naczynia krwionośne

–

naczynia limfatyczne

–

nerwy

–

przewody żółciowe

–

włókna kolagenowe

–

komórki tkanki łącznej właściwej'

–

między odnogami

–

tkanka łączna właściwa luźna

–

włókna siateczkowe

–

komórki tkanki łącznej

–

podtrzymywanie komórek wątrobowych i krwionośnych naczyń
włosowatych

UNACZYNIENIE WĄTROBY

–

dobrze unaczyniona

–

przepływa 25 % objętości wyrzutowej serca → 120 ml/min/100g wątroby

–

krew odżywcza – tętnica wątrobowa; krew czynnościowa – żyła wrotna

–

wniknięcie i podział

–

tętnice i żyły międzyzrazikowe

–

tworzenie triad →

przekrój poprzeczny to „przestrzeń bramnożółciowa”

–

w dongach tkanki łącznej właściwej

–

skład

–

międzyzrazikowy przewód żółciowy

–

tętnice międzyzrazikowe

–

tętniczki
–

sieć naczyń włosowatych
–

krew do sinusoid

–

żyły międzyzrazikowe
–

żyły okołozrazikowe
–

sinusoidy wątroby

–

sinusoidy
–

niosą krew żylna i tętnicza

–

promieniście ku żyle środkowej
–

żyła środkowa
–

żyła podzrazikowe
–

żyła wątrobowa

(BRAK POŁĄCZENIA Z ŻYŁĄ WRTONĄ!)

tętnica wątrobowa + żyła wrotna → naczynia włosowate → sinusoidy żyły wątrobowe

MIĄŻSZ WĄTROBY I SINUSOIDY

–

komórki Browicza – Kupffera (żerne)

–

15 – 20 % komórek wątroby

–

leżą wewnątrz naczyń zatokowych

–

pochodzą z monocytów – należą do makrofagów jednojądrzastych

–

fagocytują bakterie, włókniki, komórki nowotworowe, zużyte erytrocyty

–

lipocyty / kom. ito

–

na 30 hepatocytów przypada 1 lipocyt

–

w chorej wątrobie liczba ich wzrasta , przekształcają się w fibrocyty

–

gromadzą krople tłuszczu w których jest rozpuszczona wit. A

–

80 % masy wątroby

–

czas życia → ok. 150 dni

–

hepatocyty / komórki wątrobowe

–

układają się w blaszki / płytki / beleczki (podobne do sznurów)

–

po bokach sznurów są sinusoidy (krwionośne naczynia włosowate typu zatokowego)

–

wielościenne

–

biegunowość

–

pow. wolne

–

mikrokosmki

–

skierowane ku sinusoidom

–

przestrzenie okołozatokowe Dissego

*

–

między mikrokosmkami, a śródbłonkiem sinusoidu

–

początek naczyń limfatycznych wątroby

–

lipocyty / kom. gromadzące tłuszcz / kom. gwiaździste
–

brak kontaktu z krwią

–

krople tłuszczu z wit. A (sposób jej przechowywania)

–

receptory

–

wymiana sub.; hematocyt ↔ krew

–

pow. szczytowe

–

kanaliki żółciowe

–

wolne przestrzenie

–

miejsce wydzielania żółci (bilis)

–

jądra okrągłe, poliploidalne (wiele kopii genów), podwójne

–

poliploidyzacja jąder

–

w 1. półroczu życia

–

związana z początkiem odżywiania per os

–

wzrost czynności hepatocytów

–

wzrost kopii genów

–

rybosomy

–

barwniki żółciowe

–

ziarna glikogenu

–

lizosomy (300)

–

peroksysomy (400)

–

aparat Golgiego

–

siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka

–

cytoplazma kwasochłonna

–

mitochondria

–

często wymieniane; T

½

= 10 dni

–

połączenia

–

pow. boczne

–

typu adherens i neksus

–

sinusoidy

–

odmiana krwionośnych naczyń włosowatych

–

duża średnica

–

śródbłonek

–

płaskie komórki

–

pory

*

–

brak blaszki postawnej

*

–

wsparte

–

mikrokosmkami hepatocytu

–

siecią włókien siateczkowatych

–

komórki Borowicza – Kupffera

–

między kom. śródbłonka, a ścianą sinusoidu

–

makrofagi

–

nieregularna pow.

–

lizosomy

–

heterofagosomy

–

brak połączeń z kom. śródbłonka

–

funkcje

–

fagocytoza

–

bakterii → brak bakterii we krwi

–

kom. nowotworowych

–

kompleksów przeciwciało – antygen

–

zużytych erytrocytów

–

włóknika

**

–

kompleksów włóknika i tromboplastyny

**

** - zapobieganie wewnątrznaczyniowemu krzepnięciu krwi

* - łatwość przechodzenia cząstek na drodze krew ↔ przestrzeń Dissego

PRZEWODY ŻÓŁCIOWE

–

1. kanaliki żółciowe

–

ściana

–

błona komórkowa szczytowych powierzchni dwóch sąsiednich hepatocytów

–

2. kanaliki żółcionośne (Heringa)

–

ściana

–

komórki nabłonkowe wyściełające

–

błona hepatocytów

–

3. kanaliki międzyzrazikowe

–

ściana normalnych

–

nabłonek jednowarstwowy sześcienny

–

tkanka łączna właściwa

–

ściana kanalików większego kalibru

–

nabłonek jednowarstwowy walcowaty

–

warstwa miocytów gładkich

–

4. przewód wątrobowy wspólny

–

łączy się z przewodem pęcherzykowym → przewód żółciowy wspólny

–

nabłonek jednowarstwowy walcowaty

–

tkanka łączna właściwa luźna

–

włókna sprężyste

–

fibroblasty

–

limfocyty

–

fałdy błony śluzowej

–

mięśnie gładkie

–

przewód wątrobowy

–

warstwa niepełna

–

przewód żółciowy wspólny

–

wyraźna warstwa

–

przebieg okrężny i skośny

–

zwieracze

–

przy ujściu do dwunastnicy

–

warstwy mięśni głądkich

ZRAZIKI WĄTROBY

–

zrazik wrotny (Molla)

–

kształt trójkątny

–

osią są naczynia i przewody przestrzeni bramnożółciowej

–

na obwodzie 3 żyły środkowe

–

rodzaje

–

anatomiczne

–

kryterium odróżniania

–

struktura skrawków wątroby

–

wielościenny

–

granice wytyczone przestrzeniami bramnożółciowymi (3-6 wokół 1 zrazika)

–

obecność żyły środkowej

–

wrotne

–

kryterium odróżniania

–

układ kanalików odprowadzających żółć

–

przestrzeń bramnożółciowa

–

granice – 3 sąsiednie żyły centralne

–

wątrobowe

–

kryterium odróżniania

–

odległość hepatocytów od źródeł krwi bogatej w tlen i skł. odżywcze (od żyłek
okołozrazikowych)

–

zgrupowanie hepatocytów

–

zrąb

–

naczynia krwionośne

–

kanaliki żółciowe

–

oś → żyłka okołozrazikowa

–

granice → 1 lub 2 przestrzenie bramnożółte i 2 żyły centralne

–

3 strefy (od żyły okołozrazikowej)

–

I – najbliższą

–

najlepiej ukrwione

–

najszybsza regeneracja

–

późna śmierć

–

II – środkową

–

krew mniej utleniona

–

mniej skł. odżywczych

–

większa wrażliwość na czynniki szkodliwe

–

III – najdalszą

–

krew mniej utleniona

–

mniej skł. odżywczych

–

większa wrażliwość na czynniki szkodliwe

Cecha

Zrazik anatomiczny

Zrazik wrotny

Gronko wątrobowe

Ksztalt

Oś

sześciokątny

żyła środkowa

trójkątny

naczynia i przewody
przestrzeni bramnożółtej

sześciokątny

żyła środkowa

Struktury na obwodzie

Kierunek przepływu krwi

Kierunek przepływu żółci

3-6 przestrzeni
bramnożółciowych

od obwodu ku żyle
środkowej

od środka ku obwodowi

3 żyły środkowe

od środka ku żyłom
środkowym

od obwodu ku środkowi

3-6 przestrzeni
bramnożółciowych

od obwodu ku żyle
środkowej

od obwodu ku środkowi

NACZYNIA LIMFATYCZNE I NERWY

–

naczynia limfatyczne

–

bogata sieć w tkance okołozrazikowej i tkance łącznej podtorebkowej

–

limfa (zmodyfikowane osocze krwi) z przestrzeni Dissego (przestrzeń okołozatokowa) - wolna
przestrzeń pomiędzy mikrokosmkami hepatocytów a śródbłonkiem sinusoidu

–

nerwy

–

niezmielinizowane włókna współczulne (splot słoneczny)

–

niezmielinizowane włókna przywspółczulne (n. X)

–

do miocytów gładkich ścian naczyń

–

w zrazikach nie ma nerwów

REGENERACJA WĄTROBY

–

odnowa hepatocytów przez podwojenie

–

trwa ponad rok

–

mitozy 1/10 tys. hepatocytów

–

po usunięciu do 2/3 masy czas podwojenia skraca się po 2 tyg. → liczba podobna sprzed urazu

–

marskość wątroby

–

nadmiar włókien kolagenowych

–

zaburzenie podwajania hepatocytów w stosunku do innych kom. (np. fibroblastów)

–

przyczyna

–

trucizny

–

alkohol etylowy

–

choroby

CYTOFIZJOLOGIA HEPATOCYTÓW

–

pełnią najwięcej funkcji

–

ponad 700 enzymów

–

główne

–

udział w metabolizmie glukozy

–

synteza glikogenu za pomocą syntetazy glikogenu

–

glikogenoliza

–

glikoneogeneza

–

glukoza 6,66 mmol/l (120mg%)

–

udział w metabolizmie lipidów

–

współpraca z leukocytami

–

główne

–

cholesterol

–

triglicerydy

–

fosfolipidy

–

główni na eksport

–

wiązanie z białkiem (bo są nierozpuszczalne)

–

tworzenie lipoprotein

–

rodzaj liposomów

–

ściana z 1 warstwy fosfolipidów

–

wewnątrz cholesterol i triglicerydy

–

rodzaje

–

VLDL → mała gęstość

–

LDL → mała gęstość

–

HDL → duża gęstość

–

IDL → pośrednia gęstość

–

wydzielenie do przestrzeni Dissego (przestrzeń okołozatokowa - wolna przestrzeń
pomiędzy mikrokosmkami hepatocytów a śródbłonkiem sinusoidu) → z limfa lub
krwią → rozprowadzenie do rożnych narządów

Lipidy mogą być transportowane także w chylomikronach wytarzanych przez komórki absorpcyjne nabłonka jelita i
rozkładane przez m.in. hepatocyty.

–

udział w metabolizmie białek

–

synteza i rozkład

–

albumina

–

60 % białek krwi

–

ciśnienie onkotyczne krwi

–

wiąże wiele sub. ; transport
–

bilirubina

–

testosteron

–

kortyzol

–

tyroksyna

–

miedź

–

cynk

–

nikiel

–

kadm

–

protrotrombina (proces krzepnięcia krwi)

–

fibrynogen (proces krzepnięcia krwi)

–

haptoglobina (transport hemoglobiny, hemu i żelaza)

–

hemopeksyna (transport hemoglobiny, hemu i żelaza)

–

transferryna (transport hemoglobiny, hemu i żelaza)

–

α – fetoproteina

–

krew płodów i kobiet ciężarnych

–

wiąże estrogeny

–

chłopięcy stereotyp zachowania

–

wydzielanie żółci

–

zasadowa

–

zielonkawożółty

–

zawiera

–

woda

–

kwasy żółciowe

–

bilirubina (po uprzednim związaniu z kwasem glukuronowym; z hemu; z zużytych
erytrocytów; wiąże się z albuminą)

–

cholesterol

–

fosfoflipidy

–

IgA

–

elektrolity

–

powoduje emulsyfikację tłuszczu

–

90 % kwasów tłuszczowych żółci odzyskiwana w jelicie (10% syn. W GSC hepatocytu))

–

udział w detoksykacji i nieuczynnianiu leków

–

detoksykacja metabolitów i ksenobiotyków oraz leków (sub. nie wyst. w org. i nie.
metaboliz.)

–

poprzez

–

dealkilację

–

dehalogenację

–

hydroksylację

–

utlenianie azotu

–

w peroksysomach hepatocytow

–

w gładkiej siateczce środplazmatycznej

–

za pomocą cytochromu P450

–

energia z NADPH (jest obok cytochromu)

–

zasada działania

–

dodanie do -OH toksyn ujemnie naładowanych, hydrofilnych gr. siarczanowych

–

hydrofobowe → hydrofilne → do siateczki → poza komórkę

–

katalaza (peroksysomy)

–

wytworzenie mocznika

–

50 % etanolu usuwają hepatocyty

–

użycie H2O2

–

utlenienie
–

etanolu

–

fenolu

–

formaldehydu

–

kwasu mrówkowego

–

wydzielanie hormonów i magazynowanie witamin

–

wydzielanie

–

peptydów / somatomedynów / IGF I

–

pobudzanie mitozy

–

synteza

–

czynnik erytropoetyczny

–

konwersja do erytropoetyny

–

pobudzanie erytrocytopoezy

–

magazynowanie i wydzielanie witamin

–

A, D

3

, B

2

, B

4

, B

12

, K

–

hydroksylacja wit. D

3

w pozycji 25 (w pozycji 1 odbywa się w nerce)

PĘCHERZYK ZÓŁCIOWY

–

woreczek

–

pojemność 40 – 70 ml

–

dno, trzon, szyjka

–

nabłonek jednowarstwowy walcowaty

–

komórki

–

kwasochłonna cytoplazma (mitochondria)

–

transportują jony Na i Cl

–

powierzchnie podstawno - boczne → fałdy

–

powierzchnie wolne → mikrokosmki

–

wydzielanie

–

szyjka → przewód pęcherzykowy → połączenie z przewodem wątrobowym wspólnym → przewód żółciowy
wspólny → do dwunastnicy

–

gruczoły cewkowo – pęcherzykowe

–

w okolicy szyjki

–

produkcja śluzu

–

ściana

–

błona śluzowa

–

wytwarza fałdy na pustym pęcherzyku (zanikają po wypełnieniu żółcią)

–

naczynia krwionośne i limfatyczne

–

błona mięśniowa

–

warstwa miocytów gładkich

–

przebieg skośny, podłużny, okrężny

–

błona surowicza (brak na pow. styku z wątrobą)

–

tkanka łączna właściwa zbita

–

nabłonek surowiczy (brak na pow. styku z wątrobą)

–

przewody Luschki

–

w ścianie pęcherzyka

–

w miejscu styku z wątrobą

–

podobne do przewodów gruczołowych

–

nie łączą się ze światłem pęcherzyka (mogą uchodzić do światła przewodów żółciowych)

–

wydzielanie

–

tłuszcze w dwunastnicy → kom. enteroendokrynowe → cholecystokinina → do krwi → do ściany
pęcherzyka → rytmiczne skurcze → wydzielenie żółci

–

czynności pęcherzyka żółciowego

–

przechowuje i zagęszcza śluz

–

pompuje jony Na i Cl → między kom. nabł. → hipertonia → przepływ wody z żółci na zew.

TRZUSTKA

–

gruczoł zewnątrzwydzielniczy i wewnątrzwydzielniczy

–

część zewnątrzwydzielnicza – główna masa

–

część wewnątrzwydzielnicza

–

wyspy trzustkowe (Langerhansa)

–

zgrupowania komórek endokrynowych

–

rozrzucone w części zewnątrzwydzielniczej

–

wyspy trzustkowe Langerhansa

WYSPY TRZUSTKOWE LANGERHANSA

–

zgrupowanie komórek endokrynowych

–

w części zewnątrzwydzielniczej trzustki

–

od 500 tys. do 2 mln.

–

łączna masa → 1g

–

średnia 50 – 300 μm

–

pojedyncze komórki endokrynowe

–

najwięcej wysp na ogonie

–

komórki wysp należą do APUD

–

pochodzenie nerwowe

–

zrąb → tkanka łączna właściwa luźna

–

podtrzymywanie naczyń krwionośnych typu zatokowego

–

komórki endokrynowe

–

zakończenia włókien nerwowych współczulnych o przywspółczulnych

–

miąższ → komórki endokrynowe

–

występujące stale → A, B, D, PP

–

niestałe → komórki jasne układu APUD → P, EC, S, C

–

dominują kom. B

–

w wyspach grzbietowych jest sporo kom. A

–

rodzaje komórek

–

komórki A

–

większe niż B

–

rozwinięta siateczka śródplazmatyczna szorstka

–

aparat Golgiego

–

wiele pęcherzyków wydzielniczych

–

15 % komórek endokrynowych wysp

–

wytwarzają i wydzielają

–

glukagon

–

hormon peptydowy

–

29-aminokwasowy peptyd

–

zwiększa stężenie glukozy we krwi

–

przyspiesza glikogenolizę w wątrobie

–

pobudza wydzielanie
–

insuliny

–

somatostatyny

–

pobudzany do wydzielania przez
–

niskie stężenie glukozy we krwi

–

argininę adrenalinę

–

komórki B

–

główna masa wysp (ok. 70 %)

–

w całej objętości wysp, najmniej w części obwodowej

–

okrągłe, pęcherzykowate jądra

–

szorstka siateczka śródplazmatyczna (wydziela preproinsulinę (peptyd z białkiem sygnało.)

–

aparat Golgiego (segregacja insuliny; pakowanie do pęcherzyków)

–

pęcherzyki wydzielnicze

–

insulina w postaci kompleksu z cynkiem

–

wydzielają

–

2 mg insuliny / dobę

–

insulinę

–

51-aminokwasowy polipeptyd

–

zmniejsza stężenie glukozy we krwi

–

działa na kom. wątrobowe → pobieranie glukozy i synteza glikogenu

–

powstawanie insuliny

–

proproinsulina → odcięcie białka sygnałowego → proinsulina → odcięcie peptydu
C przez proteazę → insulina

–

regulacja czynności komórek B

–

hamują wydzielanie

–

adrenalina → hamuje wydzielanie

–

pobudzaja wydzielanie

–

stężenie glukozy we krwi

–

arginina, leucyna

–

glikokortykoidy

–

somatotropina

–

hormony osi jelitowo-insulinowej

–

GLI (immunoreaktywność podobna do glukagonu)

–

wydzielany przez kom. endokrynowe L jelita krętego, okrężnicy i odbytnicy pod
wpływem pokarmowych triglicerydów i glukozy

–

GIP (zależny od glukozy, insulinotropowy polipeptyd)

–

wydzielany przez kom. endokrynowe K dwunastnicy, jelita czczego pod wpływem
glukozy i triglicerydów pokarmowych

–

komórki D

–

budowa podobna do kom. A i B

–

6 % kom. endokrynowych wysp

–

wytwarzają i wydzielają

–

somatostatynę

–

14-aminokwasowy peptyd

–

hamuje wydzielanie insuliny, glukagonu i somatotropiny

–

komórki PP

–

budowa podobna do innych kom. endokrynowych

–

ok 1 % kom. enokrynowych wysp

–

wytwarzają i wydzielają

–

polipeptyd trzustkowy

–

pobudza wytwarzanie HCL przez komórki okładzinowe gruczołów
żołądka

–

pobudza glikogenolizę

–

komórki P, EC, S, C

–

niewielka, zmienna liczba

–

należą do ukł. APUD

–

podobne do kom. endokrynowych przewodu pokarmowego i ukł. oddechowego

–

wydzielają

–

serotoninę

–

VIP

–

sekretynę

CZĘŚĆ ZEWNĄTRZWYDZIELNICZA TRZUSTKI

–

tkanką łączna właściwa

–

pokrywa

–

tworzy szerokie pasma

–

dzieli na 3 płaty

–

brak wyraźnej torebki

–

płaty podzielone na płaciki

–

zrąb → tkanka łączna właściwa luźna

–

podtrzymuje naczynia krwionośne

–

miąższ → tkanka łączna właściwa luźna

–

pęcherzyki wydzielnicze

–

przewody wyprowadzające

–

obraz podobny do ślinianki przyusznej

–

pęcherzyk wydzielniczy

–

komórki surowicze

–

duże

–

pryzmatyczne

–

zasadochłonna cytoplazma

–

okrągłe centralnie ułożone jądra

–

rozbudowana siateczka śródplazmatyczna szorstka (synteza proenzymów)

–

aparat Golgiego (modyfikacja, segregacja, otaczanie błoną proenzymów)

–

mitochondira

–

część wierzchołkowa

–

pęcherzyki wydzielnicze (ziarna zymogenu)

–

proenzymy (aktywacja po wydzieleniu i pH > 7)

–

komórki śródpęcherzykowe

–

nabłonkowe

–

początkowa część przewodu wyprowadzającego

–

wstawka / przewód wyprowadzający

–

tkanka łączna właściwa

–

gruczoły ślinowe

–

nabłonek jednowarstwowy sześcienny

–

nabłonek jednowarstwowy walcowaty

–

w większych przewodach

–

kubki smakowe

–

komórki endokrynowe

–

wydzielina

–

pęcherzyk komórki surowiczej → światło pęcherzyka → wstawka → przewody międzypłacikowe →
przewody międzypłatowe → przewód trzustkowy (Wirsunga) → połączenie z przewodem żółciowym
wspólnym w ścianie dwunastnicy

–

przewód Santoriniego

–

dodatkowy

–

uchodzi

–

bezpośrednio do dwunastnicy

–

do przewodu trzustkowego

ZEWNĄTRZWYDZIELNICZA CZYNNOŚC TRZUSTKI

–

sok trzustkowy

–

zasadowy (jony węglanowe )

–

wydzielany przez pęcherzyki

–

woda

–

elektrolity

–

enzymy

–

trypsyna

–

chymotrypsyna

–

amylaza

–

lipaza

–

elastaza

–

fosfolipaza A

2

–

DNA-aza

–

RNA-aza

–

wydzielanie

–

pobudzane

–

nerw błędny (n. X)

–

hormony (komórek endokrynowych)

–

pankreozymina (idetnyczny z cholecystokininą)

–

sekretyna*

–

gastryna*

–

VIP*

–

hamowane

–

somatostatyna

* - pobudzanie wydzielania jonów węglanowych → warunki optymalne do aktywacji enzymów