0214; 13.10.2009, wykład nr 14., - Układ pokarmowy, cześć II; Paul Esz

Przewód pokarmowy na całej długości jest cewą o różnym przekroju składającą się z 4 warstw

–

błona śluzowa

–

błona podśluzowa

–

błona mięśniowa

–

błona surowicza lub przydanka

1. Błona śluzowa

–

nabłonek błony śluzowej

–

blaszka właściwa błony śluzowej

–

blaszka mięśniowa błony śluzowej

2. Błona podśluzowa
3. Błona mięśniowa

–

warstwa wewnętrzna (okrężna)

–

warstwa zewnętrzna (podłużna)

4. Błona surowicza / przydanka

Żołądek

–

gromadzie i przechowuje spożywane pokarmy

–

trawi pokarmy

–

wyjaławia pokarmy

–

uczestniczy we wchłanianiu żelaza i witaminy B12

Stanowi poszerzoną część przewodu pokarmowego między przełykiem a dwunastnicą. Dwa zwieracze – oddzielony
jest od przełyku wpustem a od dwunastnicy odźwiernikiem.

Objętość u dorosłego człowieka wynosi 1 – 1,5 litra, a dzięki elastyczności ścian może się zwiększać 3-4 krotnie. Jest
przejściowym magazynem pokarmu i dzięki aktywności motorycznej i wydzielniczej żołądka odbywa się w nim dalsze
przygotowanie pokarmu do trawienie – zwilżanie, zmieszanie z sokiem żołądkowym. Sok żołądkowy wydzielana jest z
prędkości 10-60 ml / h.

Ściana żołądka składa się z 4 warstw

–

błona śluzowa

–

błona podśluzowa

–

błona mięśniowa

–

błona surowicza

Do jednego dołeczka żołądkowego otwiera się kilka gruczołów żołądkowych. Błona śluzowa – stanowi wewnetrzna
warstwę żołądka, jest mocno pofałdowana (dołeczki).

Błona podśluzowa – jest dość grubą warstwą tkanki łącznej wiotkiej, zawierającej liczne naczynia i nerwy
Błona mięśniowa – zbudowana z pęczków mięśni gładkich, składa się z 3 warstw mięśni

–

okrężna

–

podłużna

–

skośna

Błona surowicza – jest częścią otrzewnej, która pokrywa cały żołądek z wyjątkiem paska wzdłuż obu krzywizn.

Nabłonek żołądka
Nabłonek przełyku (wielowarstwowy płaski) przechodzi w nabłonek jednowartswowy walcowaty żołądka

Gruczoły wpustowe przełyku!!!!!!!!!!!!!!!!

W błonie śluzowej żołądka występują 3 rodzaje gruczołów

–

wypustowe – w okolicy wpustu

–

właściwe – w okolicy dna i trzonu

–

odźwiernikowe – w okolicy odźwiernikowej

Typy komórek nabłonka żołądka

–

główna

–

okładzinowa (typowa dla gruczołów właściwych)

–

śluzowa szyjki (pokrywają zagłębienia – początkowe odcinki dołeczków żoładkowych)

Do jednego dołeczka żołądkowego otwiera się wiele cewek gruczołowych.

Pojedyncza cewka gruczołu właściwego jest prosta, nierozgałęziona.

Komórki ściany gruczołów żołądka

–

powierzchnię wewnętrzną żołądka pokrywa nabłonek powierzchowny, który kest nabłonkiem
jednowarstwowym walcowatym

–

w nabłonku błony śluzowej żołądka występują 3 rodzaje komórek wydzielniczych o charakterze śluzowym, są
to

–

komórki śluzowe powierzchniowe

–

komórki śluzowe szyjki

–

komórki śluzowe gruczołów odźwiernikowych

–

komórki te różnią się budową i rodzajem wydzielanego śluzu

–

śluz pokrywający cienką warstwą nabłonek stanowi składnik tzw. bariery nabłonkowej, która chroni błonę
śluzową przed działaniem silnie stężonego kwasu solnego

6 rodzajów komórek nabłonkowych

–

główne

–

kształtu niskiej piramidy

–

zawierają ziarnistości wydzielnicze zawierające

–

pepsynogen

–

lipazę żołądkową – nieaktywną formę lipazy żołądkowej – enzym odgrywające zasadniczą
rolę w procesie trawienia tłuszczy oraz w regulacji procesów wydzielniczych układu
pokarmowego

–

okładzinowe

–

kształt piramidy

–

cytoplazma silnie kwasovhłonna

–

śródplazmatyczne kanaliki rozgałęziające się w cytoplazmie sięgają do okolicy podjądrowej

–

wydzielają kwas solny, czynnik wewnętrzny Castlea – wiążący witaminę B12 – umożliwia jej
wchłanianie w jelicie krętym; jego brak może powodować niedokrwistość (wit. B12 jest niezbędna do
procesu krwiotwórczego)

–

śluzowe szyjki

–

enteroendokrynowe (APUD)

–

kształt piramidy

–

występują w 2 typach (otwarte i zamknięte)

–

nazwa APUD pochodzi z pierwszych liter angielskich nazw ich charakterystycznych cech (Amine
Precursor, Uptake Dekarboksylation)

–

wydzielają biologicznie czynne substancje modulujące motorykę trawienie i wydzielanie

–

wspólną cechą jest produkowanie hormonów polipeptydowych i amin biologicznie czynnych

–

uwalnienie substancji odbywa się na zasadzi eparakrynii. Wydzielanie parakrynne (lokalne)
charakteryzuje się tym, że wydzielina dział na komórki znajdujace się w sąsiedztwie

–

występują

–

kępkowe

–

ich obecność w nabłonku żołądka stwierdzonjo niedawno

–

występują również w nabłonku jelitowym, pęcherzyka żółciowego i przewodu trzustkowego

–

niezróżnicowane

Jelito cienkie

–

jelito cienkie dzielimy na 3 podstawowe części

–

są to dwunastnica, jelito czcze oraz jelito kręte

Komórki nabłonka jelito cienkiego
Funkcje komórek Panetha