Jean Maisonneuve - Rytualy dawne i wspolczesne




5. Grupy pracy z cialem.

Pod ta nazwa kryje sie calosc doswiadczen i dzialan proponowanych
przez rozne grupy od przeszlo dwudziestu lat. Dokonanie klasyfikacji jest
tu szczegolnie trudne ze wzgledu na duza liczbe i roznorodnosc tych dzialan.
Mozna rozroznic te, ktore sa skierowane na relaksacje (o zabarwieniu psychoanalitycznym
lub innym), medytacje wywodzace sie z jogi i innych wschodnich technik,
cwiczenia skierowane na ekspresje ciala
i spotkanie (gestalt, bioenergia) oraz
inne.




Metody te, podobnie jak grupy rozwojowe, ekspresji werbalnej oraz
ksztaltowania zwiazkow, tworza pewien fenomen
kulturowy, ktorego donioslosc i zasieg podkreslalismy juz wielokrotnie1.
Wspolny cel tych praktyk to poprawienie samoakceptacji, lepszy kontakt
z wlasnym cialem oraz z cialem partnera, czesto z wyraznym nastawieniem
terapeutycznym. Metody te maja wiele wspolnego z rytualami. Chodzi w nich
bowiem o powtarzanie sekwencji wokalnych i gestow czesto zblizonych do
ceremonialu, dominujaca role prowadzacego oraz o wspolne wszystkim uczestnikom
wartosci i doswiadczenia cielesne bez wzgledu na niespojnosc czy eklektyzm
zalozen teoretycznych2.




Ograniczymy sie do przykladu grup intensywnej
ekspansji, gdyz odzwierciedlaja one dosyc dobrze problematyke
wspolczesnego korporeizmu (ruchow na rzecz ciala). Pomimo wielu roznic
ich wspolna cecha pozostaje uczenie sie sluchania wlasnego ciala poprzez
proby i cwiczenia zmierzajace do wyrazenia przezyc wewnetrznych i doznan
zewnetrznych. Uczestnicy tych zajec nie traktuja ciala instrumentalnie,
ani nie ucza sie kultury fizycznej lub tez technik
ciala - wedle okreslenia Maussa, ale zwracaja szczegolna uwage
na ja cielesne jako miejsce i srodek
hedonistycznego odkrycia, a takze jako posrednika kontaktu z bliznimi za
pomoca wszystkich zmyslow (dotyku, powonienia, smaku).




Odeszlismy w tym miejscu bardzo daleko od wyzej wspomnianych zasad
grzecznosci i dystansu, a takze stanelismy przed dylematem: czy mamy do
czynienia z nowym i pozytywnym rytualem, czy tez z jakas mniej lub bardziej
sztuczna odmiana antyrytualu?


Pierwsza ewentualnosc sprawilaby, ze ow ruch sprzyjalby wytworzeniu
sie mechanizmu obronnego przed lekiem, stwarzal zrodla rozwoju, a takze
stawal sie symbolicznym wyrazem wczesniej zablokowanej ekspresji. Nowy
rytual odgrywalby wiec role posrednika miedzy wymiarem cielesnym a duchowym
i pozwalalby jednostce na ponowne przygotowanie ciala do kontaktu, uciekajac
od skostnialych modeli zachowan (D.Picard). Mamy na to wiele przykladow,
lecz rownie wiele argumentow swiadczy o ryzyku popadniecia w stereotypowa
rytualizacje odwracajaca zwyczajowe modele kontaktow.


Wowczas pod presja nowej normy grupowej postawy ekspansywne moga
predko ulec formalizacji. Inne ryzyko wiaze sie z przyzwoleniem na gre
w kontakcie miedzy uczestnikami. Niektorzy z nich moga niepostrzezenie
odreagowywac popedy erotyczne czy agresje
przy okazji pracy nad ekspresja ciala. Cale przedsiewziecie zostaloby w
tym przypadku pozbawione funkcji symbolicznej3.




Ten rodzaj dzialan grupowych, pomimo wielkich zastrzezen, stanowi
wazna probe odpowiedzi na problemy osobiste jednostek, takze te zwiazane
z kryzysem rytualow komunikacji interpersonalnej. Coraz czesciej pojawiaja
sie rowniez nowe rodzaje tego typu praktyk kladace nacisk na polaczenie
pewnych dazen i regul ekspresji werbalnej z cielesna. Wspolne poszukiwanie
nowego lub utraconego sensu moze opierac sie wiec na rytualnosci otwartej,
tzn. takiej, ktora wiaze formy tradycyjne i nowatorskie.



1 J.Maisonneuve, La dynamique des groupes
oraz inne dziela i artykuly tego autora.


2 Opracowania dotyczace tych grup sa liczne,
niektore z nich oferuja synteze, np. E.Marc, Guide des nouvelles
Therapies, Retz; J.Salzer, L'expression corporelle,
PUF.


3 Na temat rytualow w grupach ekspresji werbhalnej
zob. artykul P.Boyera, Le lieu du ceremonial, Connexions,
1973, nr 5.


This page hosted by
Get your own Free Home
Page