Wyk!ad 8:
• manipulacja jest oddzia!ywaniem, w którym osoba wywieraj#ca wp!yw nie liczy si$ z interesem osoby, na któr# wp!yw ten jest Wp!yw spo!eczny I
wywierany. Wa%na jest dla niej tylko w!asna korzy&'.
• wp!yw spo!eczny jest poj"ciem szerszym - jest to proces, w wyniku którego dochodzi do zmian w zachowaniach, postawach, do&wiadczanych emocjach czy stanach motywacyjnych pod wp!ywem rzeczywistych b#d( tylko wyobra%anych zachowa" innej osoby czy grupy osób (Latane, 1981, Doli"ski 2000) dr Dariusz Rosi"ski
•ka#da manipulacja spo!eczna nale#y do kategorii
wp!ywu spo!ecznego, ale nie ka#dy akt wp!ywu
spo!ecznego jest manipulacj$
Wp!yw spo!eczny - definicje
Wp!yw spo!eczny - definicje
• jeszcze inaczej: wp!yw spo!eczny to obszerny i wa%y dzia! bada" nad procesami, dzi$ki którym
• bior#c pod uwag$, %e zmiany spo!eczne w psychice jednostki (ka%da ludzkie przekonania, opinie postawy, warto&ci i zachowania ulegaj# zmianie pod wp!ywem komunikacji i interakcji spo!ecznych lub pozostaj# pod ich kontrol#, co jest funkcj# relacji z osobna i wszystkie razem) mo%na opisa' jako skutki wp!ywu spo!ecznej mi$dzy odbiorca i (ród!em wp!ywu. Dziedziny badawcze i g!ówne zjawiska obejmuj#: spo!ecznego, nale%y uzna', %e w szerokim sensie termin ten 1. kszta!towanie norm spo!ecznych
obejmuje ca!y obszar PSYCHOLOGII SPO)ECZNEJ
2. konformizm
• np. próba zrozumienia, w jaki sposób rzeczywista, wyobra%ona lub 3. zmian" postaw i perswazj"
zak!adana obecno&' innych osób wp!ywa na my&li, uczucia i 4. w!adz" i uleganie
zachowanie jednostek
5. spo!eczny wp!yw mniejszo%ci
• zazwyczaj przyjmuje si$ w"#sze znaczenie terminu wp!yw 6. polaryzacj" grupow$
spo!eczny (wtedy mówimy o wymienionych wcze&niej zagadnieniach)
7. pos!usze&stwo wobec autorytetów
Konformizm: kiedy i dlaczego?
• konformizm
• ludzie daj# si$ z!apa' w pu!apk$ wp!ywu spo!ecznego - w
•Dlaczego ludzie si$ podporz#dkowuj#?
odpowiedzi na %#dania wyra%one wprost albo i nie,
•
•Jakie s# przyczyny konformizmu?
ludzie zmieniaj# swoje zachowanie i podporz#dkowuj# si$
oczekiwaniom innych - rezultaty:
•Czym grupa kusi, %e trudno nam si$ oprze' i zmieniamy
• od u%yteczno&ci i szlachetno&ci
swoje zachowanie dostosowuj#c si$ do innych?
• do histerii i tragedii
Informacyjny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia
Informacyjny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia
przekonanym o tym, co jest s!uszne
przekonanym o tym, co jest s!uszne
• wa%na cecha informacyjnego wp!ywu: mo%e on doprowadzi' do prywatnej akceptacji, kiedy ludzie zaczynaj# wierzy' w definicj$ sytuacji, której nauczyli si$ od innych
• informacyjny wp!yw spo!eczny: wp!yw innych ludzi, który prowadzi nas do
• prywatna akceptacja: dostosowanie si$ do zachowania innych ludzi bez konformizmu, poniewa% spostrzegamy te osoby jako (ród!o informacji, daj#ce prawdziwego przekonania o tym, %e to co oni robi# lub mówi# jest s!uszne wskazówki dla naszego zachowania; dostosowujemy si$, poniewa% wierzymy, %e (czyli ludzie zaczynaj# wierzy' w definicj$ sytuacji, której nauczyli si$ od innych) cudza interpretacja niejasnej sytuacji jest bardziej poprawna ni% nasza!
• publiczny konformizm: dostosowanie si$ publiczne do zachowania innych ludzi, bez konieczno&ci wiary w to, co robimy lub mówimy
Informacyjny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia Informacyjny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia
przekonanym o tym, co jest s!uszne
przekonanym o tym, co jest s!uszne
• kiedy konformizm informacyjny nie sprawdza si"?
•
• kiedy ludzie podporz$dkowuj$ si" informacyjnemu spotkanie cz!onków nowej grupy to cz$sto:
wp!ywowi spo!ecznemu:
1.poznanie nowej definicji sytuacji (radykalnie ró!nej od
dotychczasowej)
• kiedy sytuacja jest niejasna: brak pewno&ci, wiedzy
2.nowe przekonania spostrzegane jako lepsze i bardziej u!yteczne
• kiedy sytuacja jest kryzysowa: brak czasu na
(od dotychczasowych)
zastanowienie, trzeba dzia!a' natychmiast
3.przemiana wymaga by osoba podporz"dkowa#a si$ systemowi
• kiedy inni ludzie s$ ekspertami
przekona% nowej grupy odniesienia
• sprzeciwienie nies!usznemu i niew!a%ciwemu
informacyjnemu wp!ywowi jest mo#liwe (kiedy?)
Normatywny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia
Normatywny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia
zaakceptowanym
zaakceptowanym
• wp!yw innych ludzi prowadzi nas do konformizmu, poniewa% chcemy
• konsekwencje opierania si$ normatywnemu wp!ywowi spo!ecznemu by' przez nich lubiani i akceptowani!
• etapy reakcji grupy na dewianta:
• dwie przyczyny:
• monitorowanie: próba „zap$dzenia z powrotem do grupy” g!ównie 1. zmieniamy swoje zachowanie, by dorówna' innym, nie dlatego, %e przez nasilenie komunikowania si$
zdaj# si$ wiedzie' lepiej, co si$ wokó! dzieje, ale dlatego, %e chcemy zosta'
cz!onkiem grupy i chcemy nadal czerpa' korzy%ci wynikaj$ce z
• przekonywanie: komentarze, dyskusje, nak!anianie do uczestnictwa w niej
podporz#dkowania si$
2.pragniemy unikn$' o%mieszenia czy odrzucenia
• odrzucenie: zmniejszenie nat$%enia komunikowania si$
Normatywny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia Normatywny wp!yw spo!eczny. Potrzeba bycia
zaakceptowanym
zaakceptowanym
• kiedy ludzie podporz#dkowuj# si$ normatywnemu wp!ywowi spo!ecznemu
• teoria wp!ywu spo!ecznego (Latané): dostosowanie si$ do wp!ywu spo!ecznego zale%y od:
• si!y – tego, jak wa%na jest dla nas grupa ludzi (kiedy zale#y nam na grupie)
• opieranie si$ normatywnemu wp!ywowi spo!ecznemu
• bezpo%rednio%ci
• u&wiadomienie sobie obecno&ci normatywnego wp!ywu spo!ecznego
• liczby innych osób w grupie
• podj$cie dzia!ania: szukanie sprzymierze"ca
• kiedy grupa liczy trzy albo wi"cej osób
• je&li zwykle ulegasz wp!ywowi, bez powa%nych konsekwencji mo%esz si$ od
•
czasu do czasu zachowa' niekonformistycznie
kiedy grupa jest jednomy%lna
• kiedy wyrastasz w pewnej kulturze
• kiedy jeste% pewnym typem cz!owieka
Wp!yw mniejszo&ci
• wp!yw mniejszo%ci: przypadek, w którym mniejszo%' cz!onków grupy wp!ywa na zachowanie albo przekonania wi"kszo%ci
• warunki
• teoria - Moscovici!