Mechanizmy regulacyjne w układzie krążenia.
Ośrodek krążenia
Odpowiada za przyspieszenie i zwolnienie rytmu serca,
Znajduje się w tworze siatkowym rdzenia przedłużonego i podwzgórzu,
Reguluje aktywność włókien dosercowych współczulnych i nerwu błędnego.
Ośrodek naczynioruchowy
Znajduje się w tworze siatkowatym rdzenia przedłużonego
Dzieli się na dwie części: (1) Preryjna, (2) Depresyjna
Część preryjna (zwężanie, wzrost ciśnienia)
Poprzez neuron w zwojach współczulnych utrzymuje stałe napięcie w naczyniach krwionośnych (włóknach naczyniozwężalnych typu C)
Impulsacja w tych włóknach zależy od:
Impulsacji efferentnej z wyższych ośrodków CUN (Kora, układ limniczny, FR śródmózgowia- emocje, wzrost temperatury)
Impulsacji afferentnej z chemoreceptorów (kłębuszki szyjne, aortalne)
Regulacja na zmiany prężności: spadek tlenu, wzrost CO2 we krwi tętniczej.
Część depresyjna (rozszerzenie i spadek ciśnienia)
Hamuje strefę preryjną - zmniejszenie impulsacji we włóknach naczyniowiążących - Rozrzeszenie naczyń - spadek oporu obwodowego,
Pobudzenie - odbywa się przez wzrost z barroreceptorów zatoki szyjnej, łuku aorty
Działa na układ krążenia przez strefę preryjną - działanie pośrednie, obniżenie pCO2 we krwi tętniczej.
Odruchowa regulacja krążenia
Ośrodek krążenia reguluje przepływ krwi i ciśnienie tętnicze na drodze istniejących odruchów,
Odruchy z mechanoreceptorów:
Odruch zatokowy Heringa - receptor - w zatoce szyjnej- droga dośrodkowa - nerw IX
Odruch aortalny Cyona-Ludwiga - receptor - łuk aorty - droga dośrodkowa - nerw X
Odruch Bezolda-Jarischa
Odruch z mechanoreceptorów obszaru sercowo-płucnego
Odruch Aschnera
Odruch Glotza
Bodziec = odkształcenie mechaniczne naczyń pod wpływem wzrostu RR
Dwie składowe odruchów:
Składowa sercowa - Wzrost impulsacji nerwu X - Zwolnienie akcji serca, ujemne działanie tropowe w sercu
Składowa naczyniowa odruchów: Pobudzenie części depresyjnej ośrodka krążenia - Zahamowanie części presyjnej - Rozszerzenie naczyń, spadek oporu naczyniowego, zwiększenie przepływu
Odruch Bezolda-Jarischa
Z lewej komory
Po farmakologicznym działaniu /np. nikotyny, serotoniny, alkaloidów/ -zwiększona pobudliwość mechanoreceptorów
Efekt końcowy - identyczny jak w odruchu zatokowym
Odruch z mechanoreceptorów obszaru płucno-sercowego
Bodziec- rozciągnięcie ścian naczyń krwionośnych poprzez zwiększoną objętość krwi m sercu i naczyniach klatki piersiowej
Odpowiedź - identyczna jak w innych mechanoreceptorach
Odruch Bainbridgea
Pobudzenie receptorów typu B w prawym przedsionku
Pobudzane przez nagły zwiększony napływ krwi - zwiększony powrót żylny
Efekt końcowy - wzrost impulsacji współczulnej- przyśpieszenie akcji serca/składowa sercowa/
Zwężenie naczyń krwionośnych/składowa naczyniowa/
Odruch Aschnera
Ucisk na gałki oczne - pobudzenie jądra nerwu błędnego - zwolnienie akcji serca
Tylko część sercowa odruchu
Odruch Goltza
Ucisk na splot słoneczny
Zwolnienie - zahamowanie akcji serca
Pobudzenie nerwu X
Bez komponenty naczyniowej
Regulacja autonomiczna ciśnienia tętniczego
Układ współczulny - zwężenie, rozszerzenie naczyń, serce - wzrost akcji serca, działanie tropowe +
Układ przywspółczulny: nerwu X, spadek Akcji serca/ węzeł zatokowy, węzeł przedsionkowo-komorowy, hamowanie kurczliwości przedsionków
Regulacja objętości krwi
Regulacja objętości krwi + Regulacja ciśnienia tętniczego - Utrzymanie odpowiedniego przepływu w narządach
Regulacja objętości
1.Nerwowa
2.Regulacja hormonalna
Regulacja nerwowa- barroreceptory
Barroreceptory tętnicze - wysokociśnieniowe
Wykrywają wzrost ciśnienia tętniczeo/aktywne 50 - 160 mmHg
Położone w zatokach szyjnych w łuku aorty
Pobudzane rozciągnięciem ściany naczynia
Informacja czuciowa przekazywana do OUN/nerw IX i nerw X/
Zatoka szyjna - najbardziej rozciągliwa część w układzie tętniczym- reakcja mechanoreceptorów na rozciąganie
Przenoszenie impulsacji do CUN - podwzgórze- zahamowanie wydzielania ADH - wzrost utraty H2O - zmniejszenie pragnienia
Nie wykrywają zmian przestrzeni pozanaczyniowej
Zmiana pozycji ciała pozioma - pionowa - Przemieszczenie krwi z klatki piersiowej do kończy dolnych - Odbierane jako zmniejszenie objętości krwi krążącej
Mechanoreceptory
Tzw. niskociśnieniowe
Reagują na rozciąganie
W przedsionkach, przy ujściach żylnych
Regulacja hormonalna
Wzrost ADH - pobudzane wzrost osmolarności krwi docierającej do podwzgórza - wzrost absorbcji wody w nerkach - wzrost objętości śródnaczyniowej
Układ renina - angiotensyna -aldosteron, spadek RR - wzrost uwalniania reiny - Angiotensyny/ obkurczenie naczyń. Wzrost aldostronu - wzrost resorbcji Na, H2O
Przedsionkowy peptyd natiuretyczny
Uwalniany z niektórych komórek przedsionków
Po rozciągnięciu zwiększoną objętością krwi
Działanie:
Natiuretyczne -wzrost filtracji w nerkach, wzrost wydziełania jonów Na, H2O, spadek objętości krwi, RR
Rozszerzenie naczyń krwionośnvch spadek hamowanie działania innych substancji naczyniozwężających
Regulacja hormonalna objętości krwi
WST R ZĄS - TO STAN NIEDOSTATECZNEGO ZAOPATRZENIA TKANEK W TLEN
Rodzaje wstrząsu
Naczyniowy (nadmierne rozszerzenie naczyń powoduje spadek RR i przepływu narządowego)
Hipowolemiczny (spadek objętości wewnątrznaczyniowej)
Kardiogenny (spadek objętości minutowej)
Wstrząs naczyniowy
Omdlenie naczyniorućhowe (odruchowe rozszerzenie naczyń w odpowiedzi na ból, strach, stres, upał)
Wstrząs anafilaktyczny (gwałtowna reakcja antygen-przeciwciało)
Rozwinięty wstrząs septyczny (II faza)
Wstrząs oligowolemiczny
Wstrząs krwotoczny
Wstrząs z odwodnienia
z przewodu pokarmowego (biegunka, wymioty)
przez nerki (cukrzyca, diuretyki)
przez skórę (wysiłek, upał, oparzenie)
Wstrząs kardiogenny
Uszkodzenie mięśnia sercowego (zawał, miopatie, mechaniczne)
Arytmie (brady- lub tachykardia)
Wstrząs w przebiegu upośledzenia wypełniania rozkurczowego
Zatorowość płucna
Odma płuna
Tamponada serca
Mechanizmy kompensacyjne
Przyspieszenie akcji serca
Centralizacja krążenia
spadek przepływu przez skórę (bladość, zimne poty), trzewia, nerki, mięśnie szkieletowe
w celu utrzymania przepływu wieńcowego, mózgowego