Rachunkowość jest systemem gromadzenia i przetwarzania danych dotyczących stanów i procesów kształtujących majątek jednostki gospodarczej w celu dostarczenia informacji ekonomiczno-finansowych. Na rachunkowość składa się:

• Gromadzenie informacji

• Przetwarzanie informacji

• Przekazywanie na zewnątrz

RACHUNKOWOŚĆ

KSIĘGOWOŚĆ KALKULACJE SPRAWOZDAWCZOŚĆ

Role rachunkowości:

• Na cele zarządzania daną jednostką (wewnętrzne)

• Rozliczanie się z podatku

Ewidencje (tylko na rozliczenia z podatku):

• Księga przychodów i rozchodów

• Karta podatkowa

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Rachunkowość pełna zgodna z ustawą o rachunkowości; zobowiązane są jednostki:

• Mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium RP np.

⇒ spółki handlowe (osobowe i kapitałowe)

⇒ osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów, usług i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 EURO

⇒ jednostki organizacyjne działające na podstawie prawa bankowego, prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, przepisach o funduszach inwestycyjnych , przepisach o działalności ubezpieczeniowej lub przepisach o organizowaniu i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych bez względu na wysokość przychodów.

⇒ gminy, powiaty, województwa, a także państwowe, gminne i wojewódzkie jednostki budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, zakłady budżetowe, fundusze celowe.

⇒ zagraniczne osoby prawne oraz fizyczne prowadzące na terytorium RP działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników bez względu na wysokość przychodu.

⇒ inne jednostki jeżeli otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetowych jednostek samorządu terytorialnego lub funduszy celowych.

Pozostałe jednostki gospodarcze mogą prowadzić rachunkowość pełną ale muszą wcześniej powiadomić odpowiednie władze.

Księgowość- dokonywanie zapisów w księgach rachunkowych na podstawie odpowiednich dokumentów.

Dokument- pisemny dowód stwierdzający, że dana operacja, zdarzenie miało miejsce.

Podział dokumentów:

1. 1) zewnętrzne obce- otrzymywanie od kontrahentów np. faktura, wyciąg.

2) zewnętrzne własne- przekazywane w oryginale kontrahentom np. wystawiana faktura

3) wewnętrzne- sporządzane na cele własne jednostki.

2. Podstawą zapisów na kontach mogą być również sporządzane przez jednostkę

1. zbiorcze- do dokonywania zbiorczych zapisów na podstawie dokumentów źródłowych (kwit wydania z magazynu)

2. korygujące poprzednie zapisy

3. zastępcze

4. rozliczeniowe

3. 1) pierwotne- po raz pierwszy ewidencjonuje dane zdarzenie gospodarcze

2. wtórne- sporządzane na podstawie dokumentów pierwotnych

Cechy dokumentów księgowych:

Dowody księgowe powinny być:

• rzetelne- zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczych

• kompletne

• wolne od błędów rachunkowych

• zawierać co najmniej:

• nazwy stron biorących udział w operacji gospodarczej

• określenie rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny

• opis operacji oraz jej wartość jeżeli to możliwe wyrażenie operacji w mierniku ilościowym

• data dokonania operacji

• podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której dowód ten wydano

• stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych oraz podpis osoby odpowiedzialnej za te zadania

Każdy dokument powinien być sprawdzony pod względem:

• formalnym (czy zawiera cechy dokumentu księgowego)

• rachunkowym (czy nie zawiera błędów)

• merytorycznym (czy operacja mogła mieć i miała miejsce i czy była zgodna z przepisami)

Dekretacja-wskazanie kont i stron tych kont na których dana operacja powinna być zaksięgowana.

Poprawianie błędów:

• w wewnętrznych po przez czytelne skreślenie błędnego zapisu, naniesienie poprawki, zapisanie daty poprawki oraz podpis osoby, która poprawki dokonała

• w zewnętrznych własnych i obcych są poprawiane poprzez wysłanie dokumentu korygującego błędny zapis wraz ze stosownym uzasadnieniem.

Bilans- wartościowe zestawienie majątku danej firmy (aktywów) i źródeł ich finansowania (pasywów) na dany dzień tzw. dzień bilansowy. Musi być sporządzony w określonej formie.

Bilans uproszczony- obliczany jest na podstawie pozycji oznaczonych tylko cyframi. Sporządzają go jednostki spełniające 2 z 3 następujących warunków:

1. średnie roczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty było niższe niż 50 osób

2. s aktywów bilansu na koniec roku nie przekroczyła równowartości 2 000 000 EURO

3. przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów, usług i operacji finansowych były niższe niż równowartość 4 000 000 EURO

AKTYWA- to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości powstanie korzyści ekonomicznych.

A: AKTYWA TRWAŁE

1. Wartości niematerialne i prawne- nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie przydatności ekonomicznej dłuższym niż 1 rok, przeznaczone do używania na potrzeby własne jednostki.

1. autorskie prawa majątkowe, licencje, patenty

2. prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych

3. know how- wiedzieć jak (receptury do technologii)

4. dodatnia wartość firmy- różnica pomiędzy ceną nabycia określonej jednostki lub jej zorganizowanej części a niższą od niej wartością godziwą zakupionych aktywów netto

Aktywa netto= suma aktywów - zobowiązania jednostek

5. koszty zakończonych powodzeniem prac rozwojowych.

2. Rzeczowe aktywa trwałe

1. środki trwałe- o przewidywanym okresie ekonomicznej przydatności powyżej 1 roku, przeznaczone na potrzeby jednostki

1. grunty (nieruchomości), prawo do wieczystego użytkowania gruntów

2. budowle (obiekty inżynierii lądowej i wodnej) oraz budynki, a także będące oddzielną własnością lokale jak i spółdzielcze, własnościowe prawo do lokali, oraz prawo do lokalu mieszkalnego i użytkowego

3. maszyny, urządzenia, środki transportu

4. inwentarz żywy (stado podstawowe)

2. środki trwałe w budowie- budowane w danym momencie budynki, maszyny

3. zaliczki

3. Należności długoterminowe- okres spłaty dla którego jest zrobiony dany bilans jast dłuższy niż 1 rok

4. Inwestycje długoterminowe- aktywa nabyte w celu:

- osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości np. akcje, udziały, nieruchomości, złoto, obrazy;

- uzyskania z nich przychodów w formie odsetek np. udzielanie komuś pożyczki, dywident lub innych korzyści

B: AKTYWA OBROTOWE

1. Zapasy

1. materiały- składniki majątku zakupione w celu zużycia w procesie produkcji

2. półprodukty i produkty w toku

• półprodukty- wytworzone przez jednostkę wyroby, które przeszły określone technicznie zamknięte fazy i są przeznaczone głównie do montażu lub przerobu w dalszych fazach wytwarzania

• produkcja w toku- składniki których cykl technologiczny nie został jeszcze ukończony

3. produkty gotowe- składniki odznaczające się pewnymi cechami jakościowymi i przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym

4. towary- składniki zakupione w celu dalszej odsprzedaży

2. Należności krótkoterminowe- z tytułu dostaw i usług oraz te pozostałe należności których okres przypada na okres roku od momentu sporządzenia bilansu.

3. Inwestycje krótkoterminowe- nabyte w celu korzyści ekonomicznych na okres dłuższy niż 1 rok.

• inne środki pieniężne= ekwiwalenty (czeki, weksle do 3 msc realizacja, bony pieniężne i towarowe)

PASYWA- źródła pochodzenia majątku

A: KAPITAŁ WŁASNY

1. Kapitał (fundusz) podstawowy- pierwotne wkłady właściciela (właścicieli) danej jednostki

2. Kapitał (fundusz) zapasowy- wkłady pochodzące z podziału, z wygospodarowanego przez daną jednostkę zysku

3. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

4. Zysk (strata) netto

B: ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

1. Zobowiązania długoterminowe- należy oddać pewną, określoną kwotę, termin spłaty dłuższy niż 1 rok

2. Zobowiązania krótkoterminowe

Reguły uporządkowania aktywów i pasywów:

1) Aktywa bilansu uporządkowane są według stopnia płynności, od najmniej do najbardziej płynnych (płynność- zdolność do spieniężenia)

2) Pasywa bilansu uporządkowane są według stopnia wymagalności spłaty, od niewymagających spłaty do tych, których okres spłaty jest do 1 roku.

Σ AKTYWÓW = Σ PASYWÓW

ZADANIE

W przedsiębiorstwie handlowo- usługowym w dniu 31.12.X-roku występowały następujące składniki majątku i źródła ich pochodzenia:

• środki pieniężne w kasie 1000 zł

• artykuły spożywcze przeznaczone do sprzedaży 150000 zł

• należności za wykonane usługi 20000 zł

• papier pakowany 4500 zł

• samochody ciężarowe 280000 zł

• budynek administracji 350000 zł

• zadłużenie wobec kontrahentów 4500 zł

• artykuły przemysłowe przeznaczone do sprzedaży 100000 zł

• usługi w toku 95500 zł

• kwota ustalonego a nie odprowadzonego podatku dochodowego 25500 zł

• zobowiązania wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń 120000 zł

• zadłużenie wobec banku z tytułu zaciągniętego kredytu długoterminowego 151000 zł

• kapitał podstawowy 350000 zł

• kapitał zapasowy 400000 zł

• wynik finansowy netto (zysk) 50000zł

• środki pieniężne w banku 100000 zł

AKTYWA	PASYWA
A. Trwałe	A. Kapitał (Fundusz) Własny
RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE budynki administracyjne 350000 zł środki transportu- samochody ciężarowe 280000 zł	I. Kapitał podstawowy 350000 zł IV. Kapitał zapasowy 400000 zł VIII. Zysk netto 50000 zł
B. Obrotowe	B. Zobowiązania
I. ZAPASY produkty gotowe- artykuły spożywcze do sprzedaży 150000 zł materiały- papier pakowy- 4500 zł usługi w toku- 95500 zł II. NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE należności za usługi 20000 zł III. INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE środki pieniężne w kasie 1000 zł środki pieniężne w banku 100000 zł	II DŁUGOTERMINOWE 2. wobec pozostałych jednostek: a. kredyty i pożyczki- zadłużenie w banku- 151000 zł III. KRÓTKOTERMINOWE zadłużenie wobec kontrahentów 4500 zł g. z tytułu podatków ceł itd.: kwota ustalonego a nie odprowadzonego podatku 25500 zł h. wynagrodzenia 120000 zł
1101000 = 1101000

ĆWICZENIA 4

KONTA
BILANSOWE		WYNIKOWE
AKTYWNE	PASYWNE	KOSZTY	PRZYCHODY

Konta bilansowe aktywne

symbol wn nazwa ma
Sp. + więcej gdy dodajemy	-

Sp.- saldo początkowe

Sk.- saldo końcowe (obraz tego co obrazuje dane konto w danym momencie)

Np.

wn kasa ma
Sp. 2000 200 50	100 20
2250	120 2130 Sk.
2250	2250

Po tej stronie Sk. bo lewa musi być równa prawej

Konta bilansowe pasywne

symbol wn nazwa ma
-	+ Sp.

Np.

Zobowiązania wobec wn dostawców ma
150 (spłata zobowiązań)	500 Sp. 50
150 Sk.. 400	550
550	550

-- zwiększa się zobowiązanie

Konto wynikowe kosztów i przychodów

konta wynikowe nie mają sald początkowych

wn koszty ma
+ +
wn przychody ma
	+ +

Wynik Finansowy wn ma
KOSZTY	PRZYCHODY

Np.

Wynik Finansowy wn ma
10 Sk. 190	200
200 = 200

ZYSK 190 ZŁ

Wynik Finansowy wn ma
340	200 140 Sk.
340 = 340

STRATA 140 ZŁ

Jeżeli saldo końcowe jest po stronie Ma to saldo debetowe

Jeżeli saldo końcowe jest po stronie Wn to saldo kredytowe

Dekretacja- to wskazanie konta i strony tego konta na którym dana operacja ma być zapisana

Każda operacja w rachunku musi być zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, co oznacza że:

1. musi być zapisana przynajmniej na dwóch kontach

2. musi być zapisana na dwóch różnych stronach konta

3. musi być w tej samej kwocie

ZADANIE

	Bilans Otwarcia	Bilans Zamknięcia
AKTYWA
Środki trwałe	30000	30000
Materiały	10000	19500
Produkty gotowe	7000	7000
Należności od odbiorców	13000	13000
Rachunek bankowy	10000	5000
Kasa	4000	1000
SUMA	74000	75500
PASYWA
Kapitały własne	35000	35000
Kredyty bankowe	16000	13000
Zobowiązania wobec dostawców	18000	27500
Rozrachunki publiczno-prawne	2000	0
Inne rozrachunki z pracownikami	3000	0
SUMA	74000	75500

1. pieniędzmi z rachunku bankowego spłacono zobowiązania wobec budżetu

4. pieniędzmi z rachunku bankowego spłacono ratę kredytu bankowego - 3000zł

5. otrzymano wraz z rachunkiem materiały od dostawcy, zapłata nastąpiła w późniejszym terminie 9500 zł

6. zwrócono pracownikom koszty podróży służbowych z kasy 3000zł

Środki trwałe
Sp. 30000
30000	0 30000 Sk
30000 = 30000

Materiały
Sp. 10000 III 9500
19500	0 19500 Sk
19500 = 19500

Produkty gotowe
Sp. 7000
7000	0 7000 Sk
7000 = 7000
Należności od odbiorców
Sp. 13000
13000	0 13000 Sk
13000 = 13000

Rachunek bankowy
Sp. 10000	2000 I 3000 II
10000	5000 5000 Sk
10000 = 10000

kasa
Sp. 4000	3000 IV
4000	3000 1000 Sk
4000 = 4000

Kapitał własny
	35000 Sp.
0 35000	35000
35000 = 35000

Kredyty bankowe
II 3000	16000 Sp.
3000 Sk. 13000	16000
16000 = 16000

Zobowiązania wobec dostawców
	18000 Sp. 9500 III
0 Sk. 27500	27500
27500 = 27500

Rozrachunki publiczno-prawne
I 2000	2000 Sp.
2000 = 2000

Inne rozrachunki z pracownikami
IV 3000	3000 Sp.
3000 = 3000

DEKRETACJA
I. rachunki publ-prawne 2000zł	rachunek bankowy 2000zł
II kredyt bankowy 3000zł	rachunek bankowy 3000zł
III. materiały 9500zł	zobowiązania wobec dost. 9500zł
IV. inne rozr. z prac. 3000zł	kasa 3000zł

KONTA	Obroty razem z Bilansem Otwarcia		Salda końcowe
		Wn	Ma	debetowe	kredytowe
Środki trwałe	30000	0	3000	-
Materiały	19500	0	19500	-
Produkty gotowe	7000	0	7000	-
Należności od odbiorców	13000	0	13000	-
Rachunek bankowy	10000	5000	5000	-
Kasa	4000	3000	1000	-
Kapitał własny	0	35000	-	35000
Kredyty bankowe	3000	16000	-	13000
Zobowiązania wobec dostawców	0	27500	-	27500
Rozrachunki publiczno-prawne	2000	2000	-	-
Inne rozrachunki z pracownikami	3000	3000	-	-
	91500	91500	75500	75500

---