Przedsiębiorczość - polega na przygotowaniu, podejmowaniu i realizacji decyzji finansowych dotyczących efektywnego pozyskiwania, gromadzenia i wykorzystywania zasobów pieniężnych dla maksymalizacji wartości rynkowej przedsiębiorstwa. Głównym celem i funkcją zarządzania finansami jest zwiększenie wartości rynkowej przedsiębiorstwa.

Decyzje finansowe dotyczą:

• wielkości i sposobu finansowania majątku,

• tworzenia i podziału zysku,

• wielkości i kierunku inwestowania.

Finanse przedsiębiorstw - to zjawiska i procesy pieniężne zachodzące w przedsiębiorstwie. Finansowanie przedsiębiorstw - to gromadzenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych będących w dyspozycji przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa.

System finansowy przedsiębiorstw - obejmuje wszystkie formy działania w zakresie zjawisk pieniężnych. Chodzi o przygotowanie i realizację różnego rodzaju operacji pieniężnych i analizę przebiegu tych operacji oraz prognozowanie i planowanie.

System finansowy - zawiera zbiór zasad oraz form organizacyjnych, regulujących mechanizmy finansowe zabezpieczające sprawność przepływów pieniężnych.

Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa - polega na przygotowaniu, podejmowaniu i realizacji decyzji finansowych dotyczących efektywnego pozyskiwania, gromadzenia i wykorzystywania zasobów pieniężnych dla maksymalizacji wartości rynkowej przedsiębiorstwa

Kapitał przedsiębiorstwa - są to nagromadzone dobra rzeczowe i zasoby pieniężne służą do finansowania działalności gospodarczej. Kapitał przedsiębiorstwa jest to wartość, która ma zdolność do tworzenia nowych wartości, ma zdolność do wzrostu

Zjawiska tworzenia wartości produktu wartość przenoszona - cały proces, w którym wartość zostaje przeniesiona na nowy produkt

2 rodzaje finansowania przedsiębiorstwa:

1. finansowanie długookresowe - obejmuje środki, którymi przedsiębiorstwo dysponuje dłużej niż 1 rok. Opiera się na kapitale stałym

kapitał stały = kapitał własny + zobowiązania długoterminowe

2) finansowanie krótkookresowe - obejmuje środki, którymi przedsiębiorstwo dysponuje krócej niż 1 rok. Są to środki własne z wpływów przedsiębiorstwa, zobowiązania krótkoterminowe

„Złota reguła finansowania” - relacja pomiędzy wielkością kapitału stałego i wielkością majątku trwałego jest większa od 1. Oznacza to, że majątek trwały jest w pełni finansowany kapitałem długoterminowym, nadwyżka tego kapitału pozostaje na finansowanie części majątku obrotowego

Ks (kapitał stały)

WpMtKs = -----------------------------------

(Wskaźnik pokrycia Mt (majątek trwały)

Majątku trw. Kap. stałym)

„Złota reguła bankowa (bilansowa)” - wyraża ją wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym

Kw (kapitał własny)

WpMtKw = -----------------------------------

(Wskaźnik pokrycia Mw (majątek trwały)

Majątku trw. Kap. własnym)

Jeżeli co najmniej połowa majątku trwałego jest sfinansowana kapitałem własnym to wtedy finanse przedsiębiorstw są bardzo stabilne i nie powinno być wtedy przeszkód uzyskania kredytu. Nadwyżka wartości kapitału stałego nad wartością majątku trwałego służy do finansowania części środków obrotowych i jest określana jako kapitał obrotowy netto lub tzw. kapitał pracujący.

Rodzaje i źródła finansowania

1. Źródła finansowania własne:

• wewnętrzne - środki wytworzone w przedsiębiorstwie, źródłem ich jest nadwyżka finansowa

nadwyżka finansowa= zysk netto+ fundusz amortyzacyjny

• zewnętrzne - np. kapitał założycielski (kapitał początkowy wnoszony przez właściciela lub współwłaścicieli w momencie powoływania przedsiębiorstwa do życia), środki pozyskiwania emisji akcji

2) Źródła finansowania obce: - wszystkie te źródła, fundusze, które stanowią zobowiązanie, które trzeba płacić i przebywają one w przedsiębiorstwie przez pewien okres:

• kredyty bankowe - nie każde przedsiębiorstwo może uzyskać kredyt, musi mieć ono tzw. zdolność kredytową gdyż bank żąda zabezpieczenia

• kredyty kupieckie

• weksel - kredytobiorca odpowiada całym swoim majątkiem, zabezpieczeniem jest poręczenie, weksel

• obligacje

• leasing - finansowanie w formie rzeczowej; to forma najmu lub dzierżawa ruchomych środków trwałych lub nieruchomych. Po podpisaniu ze spółką leasingową umowy i wpłacie opłaty leasingowej otrzymuje maszynę nie płacąc za nią

Wyróżniamy leasing pośredni, operacyjny, finansowy, netto, brutto.

• leasing finansowy - długookresowy

• leasing operacyjny

• factoring - służy do krótkookresowego finansowania. Występują tu 3 strony:

1. faktorant - sprzedający

2. faktor - świadczący usługi, pośrednik

3. dłużnik - wierzyciel

Factoring - polega na tym, że pomiędzy sprzedającym a kupującym pojawia się faktor, który wypłaca należność za sprzedane usługi a potem inkasuje je od dłużnika. Faktorant płaci za wcześniejsze otrzymanie zapłaty faktorowi. Faktoring zwiększa płynność finansową faktoranta. Factoring dzielimy na:

- Faktoring pełny - faktor bierze na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika

- Faktoring niepełny - ryzyko obciąża faktoranta

• frenchising - odstępowanie opatentowanej technologii produkcji lub świadczenia usług; - forma współdziałania przedsiębiorstwa i pełne źródło jego finansowania. Polega na tym, że duże firmy znane na rynku nawiązują współpracę z całą siecią drobnych przedsiębiorstw, które to sprzedają towary dużej spółki w swoich punktach używając znaku firmowego dużej firmy.

• ventura capital - opiera się na podpisaniu umowy. Występują tu 2 strony

1. Kapitałobiorca - podmiot gospodarczy przeds., osoba która ma jakieś nowe rozwiązania a nie ma środków na ich finansowanie

2. spółka - podmiot gospodarczy, fundusze, które dysponują kapitałem i są skłonne do sfinansowania nowych rozwiązań czyli tzw. ryzykownych przedsięwzięć lub kapitał wysokiego ryzyka

W przedsiębiorstwie mogą wystąpić 3 modele finansowania

• wyłącznie własne źródła

• wyłącznie obce fundusze

• własne fundusze uzupełniane środkami obcymi

Przedsiębiorstwo musi sfinansować:

• bieżące wydatki

• inwestycje

KOSZTY KAPITAŁOWE PRZEDSIĘBIORSTWA

Przedsiębiorstwo musi wiedzieć jak obliczyć koszt. Każde ze źródeł ma swój indywidualny koszt. Na końcową wartość towaru wpływają różne czynniki.

3 czynniki wpływające na końcową wartość towaru:

1. kosztowa - wynika ze średnich kosztów, które musimy ponieść żeby wytworzyć daną jednostkę towaru,

2. użytkowa ,

3. wymienna - określa ile na jednostkę pieniężną możemy nabyć innych towarów. Pieniądz ma wartość wymienną . Wartość pieniądza spada wraz z inflacją

- Deprecjacja - spadek siły nabywczej złotego,

- Aprecjacja - wzrost wartości złotego,

- Deflacja - spadek cen .

Stopy procentowe

• nominalna - ta którą rzeczywiście płacimy

• realna

Stopa inflacji - wskaźnik wzrostu cen:

• stosunek średnich cen na koniec roku bieżącego

• stosunek średnich cen na koniec roku poprzedniego

Efektywna stopa % - oprócz inflacji określa ile rzeczywiście płacimy za kredyt

Średni koszt w przedsiębiorstwie - aby go obliczyć należy najpierw obliczyć

Wzór ręcznie

Koszt kapitału własnego w przedsiębiorstwie obliczamy jako średnią ważoną indywidualnych kosztów kapitału. To jakiej użyjemy średniej zależy od rozkładu badanego zjawiska.

Wszystkie średnie leżą w jednym punkcie.

Średnie pozycyjne - stosujemy gdy rozkład jest skrajnie asymetryczny

Przy obliczaniu średniego kosztu kapitału stosujemy średnią ważoną

WSKAŹNIKOWA OCENA STANU FINANSOWEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

Zjawiska finansowe w przedsiębiorstwie:

1. Płynność finansowa - zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. W długim okresie czasu: zysk i rentowność; w krótkim okresie czasu: ..............................

Bieżące zobowiązania - zobowiązania krótkoterminowe, pasywa bieżące

Ocena płynności finansowej - przekształcanie składników majątkowych przedsiębiorstwa, przekształcanie środków produkcji w środki pieniężne. Majątek obrotowy jest płynny, źródłem środków płynnych przedsiębiorstwa jest jego majątek obrotowy

Majątek obrotowy = środki pomocnicze + należności + zapasy

2. Obrotowość kapitału

3. Zadłużenie przedsiębiorstwa - nazwa pochodzi od wspomagania kapitałów własnych kapitałem obcym, są to wskaźniki wspomagania

4. Rentowność (zyskowność) - mierzymy ją zyskiem

5. Spółka na rynku kapitałowym - w spółkach akcyjnych występuje ocena pozycji spółki na rynku kapitałowym

Mo (środki pieniężne + należności + zapasy)

W b. Pł. f = ------------------------------------------------------ = 2 do 2,5

ZK

Środki pieniężne + należności

W p. pł. f = ------------------------------------- = 1,0-1,5

ZK

Środki pieniężne

W. w. st. p = ---------------------

ZK

Oprócz miary wskaźnikowej występuje analiza przepływów pieniężnych tzw. cash flow. Polega ona na tym, że w krótkich okresach czasu analizujemy jak się kształtuje saldo wpływów i wydatków pieniężnych. Metoda analizy przepływów pieniężnych od metody wskaźnikowej różni się tym, że jest bardziej dokładna.

Wpływy pieniężne - Wydatki pieniężne Saldo +/-

Na podstawie tej analizy możemy ustalić ile, w jakim czasie i z jakich źródeł wpływają pieniądze. W wyniku takiej analizy możemy odpowiedzieć dlaczego płynność finansowa była wysoka lub niska

Obrotowość kapitału - szybkość obrotu kapitału wpływa na płynność finansową i rentowność przedsiębiorstwa. Obrotowość kapitału jest głównym czynnikiem wiążącym płynność i rentowność.

Ocena obrotowości kapitału - wykorzystuje się tu wskaźniki oceniające szybkość obrotowości kapitału i jest kilka. Kapitał żeby przynosił dochody musi być ciągle w obrocie gospodarczym. Kapitał zamrożony (wyłączony z obrotu) nie daje dochodu.

Cykl obrotowy (operacyjny) kapitału - jest to okres, który mija od nakładu pieniężnego na zakup środków produkcji do przychodu pieniężnego za sprzedane produkty i usługi

I Faza zaopatrzenia - występuje tu wydatkowanie środków pieniężnych na środki produkcji. Od tego momentu nasz kapitał zostaje wprowadzony do obrotu P1

II Faza produkcji - przekształcenie środków produkcji w finalne produkty

III Faza zbytu (sprzedaży) - przychody pieniężne, pieniądz odzyskany, końcowy P2

Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność rentowną to wtedy pieniądz końcowy P2 jest większy od pieniądza początkowego P1

P2 > P1

P2 = P1 + przyrost dochodu ∆P

Cykl obrotowy = (cykl zapasu + cykl należności) - cykl zobowiązań

cykl zapasu + cykl należności = cykl obrotowy (operacyjny) brutto - wydłuża cykl operacyjny kapitału. Okres, w którym kapitał został wyprowadzony poza przedsiębiorstwo i dysponuje nim nasz dłużnik. Każdy przedsiębiorca będzie się starał skrócić ten cykl i odebrać pieniądze.

Cykl zobowiązań tzw. cykl obrotowy (operacyjny) netto - okres spłaty, regulowania zobowiązań, okres w dniach od momentu zakupu do momentu zapłaty przez nas za zakupione towary i usługi. Przedsiębiorca jest zainteresowany żeby ten cykl wydłużać.

Długości tych cykli mają bardzo istotny wpływ na charakterystykę przy ocenie obrotowości. Długość jest związana z rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ma wpływ na długość ale niezbyt duży.

Cykl obrotowy - zwiększa płynność kapitału (zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań). Im większy obrót tym mniejsze ryzyko.

ANALIZA I OCENA PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Płynność finansowa, bieżące zobowiązania - patrz wykład IV

2 najważniejsze zjawiska finansowe:

• płynność finansowa

• rentowność (zyskowność)

Przedsiębiorstwo rentowne może nie mieć płynności. Do pomiaru płynności służą wskaźniki. Wskaźniki pozwalają określić płynność w ujęciu statystycznym.

ANALIZA I OCENA ZADŁUŻENIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Analiza i ocena zadłużenia w przeds. jest ważna dla samego przedsiębiorcy, gdyż musi on mieć wyniki do podejmowania decyzji. Pomaga ona w odpowiedzi na pyt.:

• Do jakich granic przedsiębiorca może się zadłużać?

Zadłużenie rozpatrujemy z punktu widzenia wierzycieli (kredytodawców) a nie przedsiębiorcy

• Czy przedsiębiorcy opłaca się korzystać z kapitałów obcych w finansowaniu przedsiębiorstwa?

Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy porównać koszt kapitału (%) ze stopą zysku majątku przedsiębiorstwa (%). Jeśli koszt kapitału obcego jest niższy oznacza to, że opłaca się korzystać i powiększać zadłużenie do momentu wyrównania się tych dwóch wskaźników.

Efekt dźwigni finansowej przedsiębiorstwa - polega na tym, że przedsiębiorstwo poprzez zwiększenie kapitałów obcych w finansowaniu swojego przedsiębiorstwa zwiększa zyskowność kapitału własnego. Ma to miejsce wtedy gdy zachowany jest warunek, że koszt kapitału < stopy zysku w przedsiębiorstwie.

Zdolność do obsługi zadłużenia określają wskaźniki. Większość tych wskaźników wyraża:

Zysk netto + amortyzacja

--------------------------------

zadłużenie

Nie zawsze wysokie zadłużenie przedsiębiorstwa jest zjawiskiem negatywnym. Czasami nie wykorzystywanie kapitałów obcych stanowi utratę zysku. Najważniejsza jest rentowność kapitałów . Wskaźniki służą do odpowiedzi na pytania:

• Jakie jest zadłużenie?

• Jaka jest zdolność przedsiębiorstwa do spłaty długu?

Zobowiązania 1000

Ogólny wskaźnik = ----------------------- = -------- = 0,5 x 100 = 50%

zadłużenia Majątek przeds. 2000

Ogólny wskaźnik nadwyżka finansowa/ zysk netto + amortyzacja

Zdolności obsługi = ----------------------------------------------------------------

Zadłużenia zobowiązania

Wskaźnik zobowiązania długoterminowe

Struktury = ------------------------------------------------- = 20%

Zadłużenia zobowiązania ogółem

ANALIZA I OCENA RENTOWNOŚCI (ZYSKOWNOŚCI)

Zysk operacyjny = przychód operacyjny - Koszty operacyjne

(z działalności podstawowej) (koszty produkcji)

Zysk brutto = przychody ogółem - Koszty ogółem

(przed opodatkowaniem) (z działalności podst. i pomocniczej)

Zysk netto = zysk brutto - podatek dochodowy

Suma zysku w przeds. = zysk jednostkowy x liczba sprzedanych jednostek

4

---