Zacznijmy od definicji ekonomii. Należy przypomnieć że ekonomia przede wszystkim zajmuje się problemem, w jaki sposób społeczeństwo rozdziela - dokonuje alokacji stosunkowo rzadkich zasobów. Na proces alokacji zasób i dóbr możemy popatrzeć z dwóch punktów widzenia czyli:

1. poprzez analizę makroekonomiczną

2. poprzez analizę mikroekonomiczną

Krótko mówiąc alokacja jest to rozdysponowanie rzadkich zasobów między konkurencyjne cele a podejmowanie decyzji a alokacji ograniczonych zasobów nazywać będziemy gospodarowaniem.

Gospodarowanie jest procesem w którym wykorzystujemy w sposób racjonalny ograniczone zasoby. Możemy wyróżnić dwie zasady:

1. zasada największego efektu (wydajności) - przy danych środkach maksymalizujemy efekt,

2. zasada najmniejszego nakładu (oszczędność środków) - osiągnąć cel przy użyciu jak najmniejszych środków.

Są dwa aspekty gospodarowania:

1. pozytywny czyli osiąganie korzyści

2. negatywny czyli straty.

Tak więc producent chce osiągnąć jak największy zysk natomiast konsument chce osiągnąć maksymalne zadowolenie.

W konsekwencji decyzje ekonomiczne prowadzą do korzyści - zysku a także do poniesienia określonego kosztu - alternatywnego aby osiągnąć ten zysk.

W przypadku podejmowania decyzji o alokacji zasobów możemy kierować się następującymi zasadami:

1. zasadą optymalizacji

2. zasadą malejących korzyści marginalnych

3. zasadą rosnącego kosztu marginalnego

4. zasadą optymalizacji decyzji

5. oraz należy wziąć pod uwagę racjonalność rzeczywistą i proceduralną

W pierwszej zasadzie obowiązują pewne reguły:

• rozwój działalności powstaje w momencie gdy zysk marginalny musi być większy od kosztów marginalnych (ZM>KM)

• ograniczenie działalności powstaje gdy zysk marginalny jest mniejszy od kosztu marginalnego (ZM<KM)

• optymalny poziom działalności osiągniemy w momencie gdy zysk marginalny jest równy kosztom marginalnym (ZM=KM), jest to tzw. punkt równowagi.

W drugiej zasadzie, którą też możemy nazwać prawem malejących przychodów lub malejącego produktu marginalnego obserwujemy że wraz ze wzrostem rozmiarów konsumpcji maleją korzyści osiągane ze zwiększania konsumpcji o dodatkową jednostkę czyli maleją korzyści marginalne.

Przykładem może być hektar ziemi, na którym uprawiający truskawki rolnik zatrudnia coraz więcej osób. Zatrudnieni w pierwszej kolejności pracownicy będą się z pewnością przyczyniać się do coraz większej produkcji. Jednak od pewnego momentu, zatrudnienie kolejnej osoby zacznie przynosić coraz mniejsze wzrosty produkcji. Okaże się bowiem, że kolejno zatrudnieni do podlewania, opielenia czy nawiezienia roślinek nie są już w stanie zwiększyć produkcji uzyskiwanej z hektara. Pracownicy zaczną mieć przestoje w pracy, będą czekać na narzędzie używane w danym momencie przez innych pracowników, a gdy znikną z pola widzenia osoby nadzorującej zaczną uchylać się od pracy. W efekcie, gdy zatrudnienie przekroczy poziom krytyczny produkcja zamiast rosnąć zacznie spadać, a zatem kolejne przyrosty będą ujemne.

Trzecia zasada to prawo rosnącego kosztu alternatywnego. Druga zasada jest ściśle powiązana z trzecią czyli gdy maleją przychody rosną koszty.

Koszt alternatywny jest to koszt zaniechanych możliwości, to wartość najbardziej cennej nie wykorzystanej alternatywy. Mierzony on jest wartością tej produkcji, której nie realizujemy lub z której rezygnujemy w tym celu, aby zwiększyć produkcję innych dóbr lub innych wartości.

W skrócie jeżeli konsument przy danym przychodzie pieniężnym będzie przeznaczał coraz większą jego część na zakup jakiegoś dobra X to będzie musiał zrezygnować z zakupu coraz większej ilości innego dobra Y. Czyli wraz ze wzrostem konsumpcji dobra X zmniejszą się korzyści marginalne (przychody) ale także równocześnie wzrosną koszty marginalne (alternatywne). Sytuacja taka powstaje w wyniku reguły że koszt marginalny dobra X jest równy korzyścią marginalnym dobra Y.

W czwartej zasadzie porusza się problem szukania jak najlepszego rozwiązania które będzie prowadziło do rozwiązania optymalnego czyli znalezienia maksimum korzyści z konsumowania zarówno dobra X jak i dobra Y. Zasada ta mówi nam że każdy podmiot który ma na celu osiągnięcie maksymalizacji korzyści ze swojej działalności powinien tak podejmować decyzje aby korzyści marginalne i koszty marginalne zrównoważyły się. Tylko w takiej sytuacji osiągnie optymalne korzyści.

Ostatnia zasada jaką powinniśmy się prowadzić w podejmowaniu decyzji o alokacji zasobów jest racjonalność rzeczywista i proceduralna. Racjonalność postępowania polega przede wszystkim na zbieraniu i analizowaniu oraz przetwarzaniu wszystkich informacji, które są niezbędne do podjęcia decyzji.

Racjonalność rzeczywista jest wybór takiej informacji która pozwoli na osiągnięcie maksymalnego wyniku - korzyści, i ma tylko jedno rozwiązanie. Natomiast proceduralna jest to dochodzenie do najlepszego rozwiązania czyli wybieranie kolejno poszczególnych informacji - każda lepsza od poprzedniej - wiele rozwiązań.

Brak pełnej informacji w rzeczywistości gospodarczej powoduje że ludzie postępują w oparciu o racjonalność proceduralną.

1. Mikroekonomia bada skutki podejmowanych decyzji z punktu widzenia:

1. sprawiedliwości społecznej

2. efektywności gospodarowania

3. efektywności gospodarowania i sprawiedliwego podziału efektów

4. przyrostu maksymalnych korzyści

2. Zasada optymalizacji służy do:

1. podejmowania decyzji w działalności gospodarczej

2. zwiększania lub ograniczania poziomu działalności

3. kalkulacji zysku

4. kalkulacji kosztów

Paradoks Giffena (nędzy) dotyczy dóbr podstawowych. Robert Giffen badając konsumpcję niezamożnej ludności stwierdził, że „im kartofle są droższe, tym więcej się ich spożywa”. Zjawisko to spowodowane było faktem że przy szybkim wzroście cen wszystkich artykułów żywnościowych kartofle stały się substytutem innych, relatywnie droższych dóbr żywnościowych (np. mięsa). Krzywa popytu na dobra Giffena ma więc w pewnym zakresie nachylenie pozytywne. W paradoksie tym wzrostowi cen towarzyszy wzrost rozmiarów popytu (a więc zamiast generalnej zależności odwrotnej występuje zależność wzrost)

1. Dobrem Giffena nazywa się dobro, na które:

1. popyt spadł przy wzroście ceny

2. popyt wzrósł przy wzroście ceny

3. popyt jest stały , niezależnie od zmiany ceny,

4. popyt jest zależny od zmian dochodu konsumenta

2. Efekt dochody jest większy od efektu substytucji w przypadku:

1. dobra Veblena,

2. dobra Giffena

3. dobra podrzędnego

4. dobra normalnego.

4

---