A. Kamiński

„Wychowanie do starości jako czynnik adaptacji ludzi starszych do nowoczesnego społeczeństwa. „

Nowoczesne społeczeństwo bardzo odbiegło od społeczeństwa z lat młodości emerytów, przez co nie wiedzą oni co i jak czerpać z możliwości oferowanych przez społeczeństwo.

Postuluje się utrzymanie aktywności gospodarczej, społecznej, kulturalnej, odsuwanie starości sędziwej, trwanie
w okresie „młodej starości”. Użyteczna praca i zainteresowania sprzyjają wydłużaniu młodości.

Wychowanie do starości polega na pomaganiu ludziom w nabywaniu zainteresowań i aspiracji, które, gdy nadejdzie czas emerytury, pomogą pełnić aktywne życie. Często nadmiar wolnego czasu staje się uciążliwy, bo ludzie nie są przygotowani do jego spożytkowania, jest to przyczyną depresji, nudy, osamotnienia. Zdaniem gerontologów najlepszym lekarstwem przeciw zniedołężnieniu ciała i ducha jest umożliwienie pracy. Jednak ludzie będący na emeryturze i pracujący nadal obawiali się momentu zaprzestania pracy.

Wiele z pozaekonomicznych aspektów pracy można osiągnąć poprzez inne formy aktywności indywidualnej (hobby) lub społecznej (udział w stowarzyszeniach). :

Wczasowanie - przeżywanie wolnego czasu. Jest czynnikiem zastępującym pracę zawodową, aktywność amatorska, łączy realizację zainteresowań z korzyściami materialnymi (np. hodowla królików) lub bez nich
w postaci konsumpcyjnej (lektury, odbiór programów radiowych, odwiedziny, spacery).

Ważną rolę odgrywa również ruch fizyczny, który jeżeli nie jest realizowany poprzez pracę i wczasowanie powinien być realizowany w formie spacerów, sportów odpowiednich dla wieku. Ważne jest również zachowywanie odpowiedniej higieny, a także umiejętności współżycia w grupie.

Wychowanie do starości jest zadaniem rodziny, społeczności sąsiedzkiej, zakładu pracy, placówek kulturalno - oświatowych, pomocy społecznej)

Przygotowanie do starości na przestrzeni życia:

• Wiek młodości i dojrzałość

Osoby starsze są zazwyczaj takie jakie były w młodości, ważne jest wczesne rozbudzanie zainteresowań, należy więc stworzyć podstawy do kontynuacji w starości wcześniej rozpoczętych działalności. Korzystne jest wyspecjalizowanie się w zawodzie rezerwowym, by kiedyś można było go wykonywać nawet hobbystycznie, Również ważne jest pełnienie ról społecznych w środowisku, nabycie umiejętności korzystania z mediów, rozwój czytelnictwa i kultury fizycznej czy aktywności amatorskiej. Wtedy istnieje szansa, że działalności te będą kontynuowane w okresie starości i zapewnią aktywność.

• Lata bezpośrednio przedemerytalne

Okres, w którym człowiek dostrzega zbliżenie się stanu emerytalnego. Wcześniejsze, spontaniczne przygotowania różnych aktywności, teraz stają się bardziej uświadomione. Należy podjąć decyzję o tym, czy po przejściu na emeryturę starać się o dalszą aktywność zawodową i o jakim charakterze (ta sama, inna, wymiar godzin). Niektóre związki zawodowe i zakłady pracy organizują konsultacje lekarskie i psychologiczne mające na celu doradzić pracownikowi.

Wczasowanie - przedłużanie czasu wolnego przez urlopy, liczniejsze wypoczynki weekendowe. Rekreacji trzeba się nauczyć, by uniknąć poczucia pustki w wolnym czasie. Szczególnie użyteczne jest wiązanie się osoby starszej
z klubem lub placówką kultury (m.in. biblioteki). i sportu (wielu osobom gimnastyka starszych jest czymś niewłaściwym i z tym mitem wychowanie do starości walczy).

Coraz częściej organizowane są kursy wprowadzające w tematykę starości.

Ważnym problemem jest pobudzenie postawy samowychowawczej - jest to akceptacja nadchodzącego trzeciego wieku, nastawieniem, że okres ten może być pogodny, pełen swobód, wypoczynku, realizacji wcześniejszych marzeń, na które do tej pory nie było czasu.

• W emerytalnym stanie

W momencie gdy nie udało się wcześniej wypracować postawy aktywnej, gdy rozpoczyna się okres emerytalny należy przekonać osoby starsze do działań i wyjaśnić im wiele kwestii :

• zdrowia -chętnie pytają ze względu na niepokój

• dietetyka i higiena starości

• możliwości pracy zarobkowej (nawet hodowle przydomowe, ogrodnictwo)

• spędzanie wolnego czasu

• kilkutygodniowe kursy (w Danii) na temat starzenia się

Angażowanie się społeczne jest dość popularną formą aktywności. Osoby starsze ofiarowują część swego wolnego czasu racy na stanowiskach opiekunów społecznych i kuratorów, wiele też działa w radzie miasta, opiekunowie świetlic, angażuję się także w pomoc sąsiedzką (itp.)

Tendencją psychologiczną starości jest filozofowanie na temat sensu własnego życia. Rozmyślania mogą znaleźć w odpowiednich lekturach, filmach.

Dwie kategorie osób starszych:

1. pochmurne, zgryźliwe, niezadowolone

2. pogodne, łagodne, życzliwe - tych jest więcej i mają oni większą skłonność do refleksji.

• Niesprawność

W starości częściowo sprawnej (zachowuje sprawność w domu, ale z trudem poza domem) i niesprawnej (np. wózek inwalidzki) występują osoby, które mimo niesprawności nadal aktywnie działają - w ramach swoich możliwości (np. szycie lalek, tłumaczenie tekstów, przepisywanie). Jeżeli rodzina i sąsiedzi mają odpowiedni stosunek mogą grać pokoju starszej osoby np. w gry towarzyskie. W Szwecji dla osób niesprawnych biblioteki organizują dostawę książek do domu.

Ważne jest zaangażowanie, ponieważ jego brak powoduje duchowe obumieranie.

Instytucje (wspomaganie człowieka starego)

Instytucjami pomagającymi osobom starszym są ośrodki dziennego pobytu (w Anglii), które organizują terapię, poczęstunki, zajęcia rozrywkowe i towarzyskie. W ramach możliwości starsi pomagają w ośrodku np. nakryć do stołu.

Dramatyczną dla wielu decyzją jest kwestia pozostawienie osoby starszej w domu rodzinnym, czy przeniesienia jej do zakładu opieki społecznej. (W takim zakładzie często ludzie starsi prowadzą życie towarzyskie).

„Normalny, zdrowy starzec, który wie o tym, jak każdy człowiek w tym wieku, że każda nowa piękna wiosna jest mu darowana - nie rozmyśla o śmierci”

---