Topos

TOPOS - powtarzający się motyw, który często występuje w obrębie literatury i sztuki danej kultury, cywilizacji. Wskazuje na istnienie pierwotnych wzorców myślenia człowieka.

*topos Arkadii - krainy wiecznej szczęśliwości

*A. Mickiewicz "Pan Tadeusz"

*literatura sentymentalna

*pieśni J. Kochanowskiego

*Homer "Odyseja" - motyw wędrowny

BOGOWIE I ICH DOMENY

Gaja - Ziemia

Eros - Miłość

Uranos - Niebo

Okeanos - Ocean

Demeter - bogini urodzaju

Hestia - opiekunka ogniska domowego

Hades - bóg Podziemia

Posejdon - bóg mórz

Hera - bogini małżeństwa

Zeus - król bogów

Ares - bóg wojny

Hefajstos - bóg-kowal

Hebe - bogini wdzięku

Atena - bogini mądrości

Apollo - bóg sztuki i nauki

Artemida - bogini łowów

Hermes - posłaniec bogów, patron handlu i złodziei

Afrodyta - bogini miłości

Dionizos - bóg winnej latorośli

Herakles - najsłynniejszy z herosów

 

MIT - niezwykle złożone zjawisko kulturowe, można go analizować i interpretować w wielu perspektywach. W mitach stykają się ze sobą sfera sacrum i profanum:

*śmiertelni byli gośćmi bogów (Olimp)

*bogowie schodzą na ziemię pod postacią ludzką by płodzić dzieci

*bogowie decydują o losie człowieka

 

MITOLOGIA - zbiór wierzeń pochodzących z jakiegoś obszaru, np. mitologia grecka, rzymska, słowiańska

MYŚLENIE MITYCZNE - jest cechą myślenia człowieka pierwotnego. Jest konkretne, abstrakcyjne.

*świat zamieszkują zarówno ludzie jak i wytwory jego wyobraźni

*prapoczątek zawsze związany jest z istotą nadnaturalną

*ładny=dobry, brzydki=zły

*cechy fizyczne utożsamiano z cechami psychicznymi

*wierzono, że po śmierci człowiek żyje tak, jak przed

PARTYKULARYZM RELIGIJNY - cecha religii greckiej, zamykanie się w ciasnym kręgu światopoglądów

ARCHETYP - termin z zakresu psychologii, jest to prastary wzorzec odwiecznie istniejący w podświadomości ludzkiej, wyobrażający o świecie i relacje na określone sytuacje, mimo że nie uświadamiamy sobie go, jest on pozostałością doświadczeń ludzkości.

BUDOWA TRAGEDII ANTYCZNEJ

I. Tragedia antyczna - zawsza odnosi się do zdarzeń mitologicznych. Brak w niej scen zbiorowych. Na scenie może przebywać 2, a później 3 aktorów.

II. Reguła trzech jedności:

-jedność czasu

-jedność miejsca

-jedność akcji

III. Zasada decorum - stosowność stylu względem gatunku i tematu. Tragedia antyczna musi być napisana stylem patetycznym, czyli podniosłym.

Budowa:

1. Prolog - wprowadzenie do tragedii

2. Parodos - pierwsze wejście chóru

3. Epeisodion - wypowiedzi aktorów

4. Stasimon - pieśni chóru

5. Exodus - końcowa pieśń chóru

 

CECHY EPOSU

*epos to dłuższy utwór poetycki, o kunszcie politycznym, bohaterami są herosi antyczni, a ukazani na tle ważnych wydarzeń historycznych

*podniosły patetyczny styl (uroczysty)

*inwokacja - bezpośredni zwrot do bóstwa, szczególnie uroczysty

*apostrofa

*dwupłaszczyznowość świata

*świat bogów i ludzi - oba światy przenikają się

*ważne wydarzenie historyczne uświęcone Wojnie Trojańskiej

 

KONCEPCJA LOSU I FILOZOFIA ZAWARTA W "KRÓLU EDYPIE"

*los człowieka zależy od bogów

*człowiek nie decyduje o swoim życiu

*Edyp jest postacią tragiczną:

-czyni zło nie mając świadomości

-zabójstwo ojca i związek kazirodczy z matką

-uciekając przed przepowiednią spełnia ją

-ironia tragiczna

-jego działanie prowadzi do nieuniknionej klęski

-Edyp walczy o swoje człowieczeństwo sprzeciwiając się bogom

-chce decydować o swoim losie

 

Tragedia antyczna - gatunek

                                rodzaj - dramat

Mimesis - sztuka mimetyczna - naśladuje rzeczywistość

Katharsis - oczyszczenie przez przeżywanie uczuć litości i trwogii (w sztuce)

Konflikt tragiczny - współistnienie dwóch równorzędnych, o przeciwnym znaczeniu racji, wybór jednego z nich prowadzi do katastrofy

Ironia tragiczna - prawda niesie klęskę, niewiedza rozumiana jako brak prawdy - daje spokój

Wina tragiczna - bohater błądzi, popełnia błąd, ale nie jest tego świadomy

Fatum - przeznaczenie, zły los

Hybris - fałszywie pojmowana duma, zarozumiałość bohatera, która zawsze ściąga gniew bogów


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
topos snu
Topos - Abramowska
19 Topos topika
Teoria literatury, topos, J
topos arkadii. Plan ramowy, prezentacja maturalna rozne tematy
Topos rycerza, LEKTURY - prace, streszczenia, opracowania,
pojecia mitologiczne archetypy i topos
Topos wędrówki i doświadczeń wynikających z podróży w dziełach literatury polskiej i powszechnej
ABRAMOWSKA J topos, POLONISTYKA, rok 2, Teoria literatury
19 Topos topikaid 18199 (2)
J Cieślikowski Topos dziecka i dzieciństwa
Topos - Curtius
polski-renesans toposy , Topos Boga artysty - Deus artifex - Wedle myślicieli renesansu, Bóg był pie
Topos władcy idealnego w literaturze
Topos wędrówki i doświadczeń wynikających z podróży w dzieła
Topos rycerza, Notatki, Filologia polska i specjalizacja nauczycielska
topos arkadii. prezntacja., prezentacja maturalna rozne tematy

więcej podobnych podstron