Temat: Systematyczny podział organizmów

Data: 24.09.2015

Klasa: 1A gimnazjum

Prowadząca: Paulina Pytel

Czas trwania: 45 min.

Zakres treści:

• Pierwsze próby porządkowania organizmów

• Jednostki klasyfikacji biologicznej organizmów

• Obowiązujący system podziału świata żywego

Cele. Uczeń:

• Wymienia jednostki klasyfikacji biologicznej

• Wyjaśnia czym zajmuje się systematyka

• Podaje kryteria wyróżnienia pięciu królestw

• Charakteryzuje dawne sposoby klasyfikacji organizmów

• Omawia zasady klasyfikacji biologicznej

• Ocenia sztuczne i naturalne systemy podziału organizmów

• Uzasadnia potrzebę klasyfikowania organizmów

• Wyjaśnia dlaczego naukowcy używają nazw łacińskich

Metody:

• Pogadanka

• Praca z tekstem

• Burza mózgów

• Gra dydaktyczna

Środki dydaktyczne:

• Podręcznik do biologii dla klasy 1 gimnazjum- M. Jefimow, M. Sęktas, „Puls życia”, wyd. Nowa Era

• Zeszyt ćwiczeń do biologii dla klasy 1 gimnazjum –E. Mazurek, J. Pawłowska, J. Pawłowski, A. Zdziennicka, „Puls życia”, wyd. Nowa Era.

• Załącznik 1 – pytania do gry dydaktycznej oraz kartoniki z nazwami dla każdej z grup.

Formy pracy:

• Indywidualna

• Zbiorowa

• Grupowa (5 grup)

Przebieg lekcji:

Faza wprowadzająca:

1. Czynności organizacyjne.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Zapoznanie uczniów z tematem lekcji oraz celami.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zapisuje na tablicy nazwy zwierząt. Pyta uczniów w jaki sposób by je podzielili. Uczniowie zapisują swoje propozycje w zeszytach.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że właśnie dokonali systematyzacji organizmów i tak też właśnie nazywa się dziedzina biologii, która zajmuje się klasyfikacją organizmów – SYSTEMATYKA.

3. Uczniowie czytają swoje propozycje podziału. Nauczyciel informuje uczniów, że możemy wyróżnić 2 systemy podziału. System sztuczny oraz system naturalny.

4. Burza mózgów. Co rozumiecie pod pojęciem sztuczny, a co pod pojęciem naturalny. Nauczyciel zapisuje propozycje uczniów na tablicy.

5. Nauczyciel wyjaśnia systemy klasyfikacji organizmów. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu.
   A następnie zapisują przy każdym systemie nazwy organizmów

System sztuczny – klasyfikacja organizmów na zasadzie zewnętrznego podobieństwa. Został opracowany przez Linneusza

• Osa, nietoperz, bocian, komar, sikora

• Karp, delfin, wieloryb, płoć

System naturalny – uwzględnia pokrewieństwo między organizmami.

• Osa, komar

• Sikora, bocian

• Nietoperz, delfin, wieloryb

• Karp, płoć

1. Uczniowie oceniają który podział jest lepszy i dlaczego.

2. Pogadanka. W jaki sposób możemy podzielić organizmy? – stosujemy jednostki klasyfikacji biologicznej.

3. Praca z tekstem z podręcznika,. Uczniowie czytają tekst z podręcznika str. 19 dotyczący jednostek klasyfikacji biologicznej. Ich zadaniem jest znalezienie informacji według jakich kryteriów są podzielone organizmy. Po skończonej pracy uczniowie przedstawiają swoje dokonania. Nauczyciel zapisuje klasyfikacje na tablicy. (Załącznik 1). Uczniowie zapisują klasyfikacje w zeszytach.

4. Po wyjaśnieniu, że podstawową jednostka w klasyfikacji biologicznej jest gatunek, nauczyciel prosi uczniów o podanie innych nazw gatunkowych. Wyjaśnienie podwójnego nazewnictwa. (Załącznik 2). Uczniowie zapisują schemat podwójnego nazewnictwa w zeszytach.

5. Pogadanka. Jak myślicie czy na całym świecie używa się tych samych nazw gatunkowych? W jaki sposób naukowcy porozumiewają się między sobą np. na konferencjach naukowych i dokładnie wiedzą, że chodzi o konkretny gatunek?

6. Nauczyciel wyjaśnia, że na świecie stosowany jest język międzynarodowy do klasyfikacji organizmów czyli łacina. Nauczyciel podaje przykłady nazw łacińskich. Uczniowie zapisują wnioski w zad. 6 str. 11 w zeszycie ćwiczeń.

7. Pogadanka. Skąd ludzie wiedzą jak poprawnie zaklasyfikować dany organizm? – posługiwanie się kluczami do oznaczania.

8. Praca z podręcznikiem. Uczniowie czytają informacje dotyczące klucza do oznaczania organizmów.

Faza podsumowująca:

1. Praca z zeszytem ćwiczeń. Uczniowie wykonują zadanie 3 str.10.

• Sprawdzenie zadania.

1. Nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup. Uczniowie przygotowują sobie karteczki z nazwami królestw. Nauczyciel czyta pytania (załącznik 3). Każda grupa ma za zadanie podnieść odpowiednią kartkę
   z nazwą królestwa, w momencie, gdy dana cecha występuje w danym królestwie. Za poprawne rozwiązanie wszystkich pytań grupa otrzymuje „+” z aktywności.

2. Zadanie domowe. Zeszyt ćwiczeń str. 10 zad. 1,2, str. 11 zad. 5.

3. Ocena aktywności uczniów na lekcji.

Załącznik 1. Jednostki klasyfikacji zwierząt oraz roślin i grzybów.

Załącznik 2. Podwójne nazewnictwo

Załącznik 3.

Pytania do gry dydaktycznej.

1. Które organizmy nie posiadają jądra komórkowego (BAKTERIE)

2. Które organizmy nie mają ściany komórkowej? (ZWIERZĘTA)

3. U których organizmów w komórkach występują chloroplasty (u ROŚLIN)

4. Paź żeglarz należy do królestwa ….? (ZWIERZĄT)

5. Mniszek lekarski należy do królestwa …..? (ROŚLIN)

6. Klasyfikacja organizmów na podstawie ich zewnętrznych podobieństw to system …… (SZTUCZNY)

7. Uwzględnia pokrewieństwo między organizmami. (SYSTEM NATURALNY)

8. Podstawową jednostka klasyfikacji biologicznej jest …. (GATUNEK)

TAK/NIE

1. Dziedzina biologii, która zajmuje się opisywaniem organizmów, nadawaniu im narw oraz ich podział na grupy to SYSTEMATYKA. (TAK)

2. Królestwo jest najniższą jednostką klasyfikacji biologicznej. (NIE)

3. Nazwy gatunkowe w publikacjach zapisujemy po łacinie. (TAK)

4. Wyróżnia się 3 królestwa. (NIE)

5. Aby oznaczyć dany organizm do odpowiedniego gatunku należy skorzystać z klucza do oznaczania. (TAK)