| Decyzje w zakresie wyboru miejsca prowadzenia działalności gospodarczej | - możliwości małych przedsiębiorstw - możliwości dużych przedsiębiorstw (w tym wykorzystywanie efektów konkurencji podatkowej, specjalne strefy ekonomiczne, raje podatkowe) |
|---|
Decyzje w zakresie wyboru miejsca prowadzenia działalności
Decyzje podatników będących osobami fizycznymi co do miejsca prowadzenia działalności zasadniczo mają charakter ograniczony.
Wynika to przede wszystkim z możliwości konkurowania na rynkach międzynarodowych. Zazwyczaj przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą na miejsce jej prowadzenia wybierają terytorium kraju i tylko niewielki odsetek przedsiębiorstw osób fizycznych o ugruntowanej pozycji na rynku krajowym podejmuje działania zmierzające do częściowej lub całkowitej zmiany miejsca prowadzenia działalności.
Decyzja o ulokowaniu działalności na terytorium kraju oznacza dla przedsiębiorcy funkcjonowanie w jednym systemie podatkowym i ograniczenie budowania strategii podatkowej tylko do rozwiązań krajowych.
Konkurencja podatkowa to zjawisko polegające na stosowaniu przez uczestniczące w niej podmioty takich działań z zakresu polityki podatkowej, które zapewnią utrzymanie lub zwiększenie atrakcyjności danego obszaru, jako miejsca do prowadzenia działalności. Konkurencja taka może wystąpić w obrębie jednego kraju, jak również między krajami. Zakres konkurencji podatkowej między regionami danego kraju jest zależny od uprawnień władz regionalnych do kształtowania poziomu podatków. Im uprawnienia te są większe, tym większe możliwości dostosowywania obciążeń podatkowych do specyficznych potrzeb poszczególnych regionów.
Zjawisko międzynarodowej konkurencji podatkowej polega też na wprowadzaniu do ustawodawstwa wewnętrznego danego państwa norm prawnych, służących zredukowaniu obciążeń podatkowych wobec inwestorów zagranicznych w celu przyciągnięcia ich kapitału
Specjalna strefa ekonomiczna (SSE) – wyodrębniona administracyjnie część terytorium danego kraju, w której działalność gospodarcza może być prowadzona na preferencyjnych warunkach, tj. przedsiębiorstwom, które uzyskały zezwolenie na działalność w strefie, przysługuje pomoc publiczna w formie zwolnienia podatkowego. Celem funkcjonowania tego instrumentu wsparcia jest przyspieszenie rozwoju regionów poprzez przyciąganie nowych inwestycji i promocję tworzenia miejsc pracy.
Przedsiębiorcy lokujący swe inwestycje na terenie SSE mogą korzystać z pomocy publicznej, udzielanej w formie zwolnień z podatku dochodowego, z tytułu:
kosztów nowej inwestycji lub
tworzenia nowych miejsc pracy.
Wielkość pomocy zależy od maksymalnej intensywności pomocy określonej dla obszaru, gdzie realizowana jest inwestycja oraz wielkości kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą.
Korzystanie z pomocy z tego tytułu wymaga:
prowadzenia działalności gospodarczej przez okres nie krótszy niż 5 lat,
utrzymania własności składników majątku, z którymi były związane wydatki inwestycyjne, przez okres 5 lat,
przy czym okresy te ulegają skróceniu do 3 lat w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw.
Koszty nabycia środków trwałych ponoszone przez dużych przedsiębiorców zostaną objęte pomocą wyłącznie w odniesieniu do nowych środków trwałych.
Wielkość pomocy z tytułu tworzenia nowych miejsc pracy związanych z daną inwestycją oblicza się jako iloczyn maksymalnej intensywności pomocy i dwuletnich kosztów płacy brutto nowo zatrudnionych pracowników, powiększonych o wszystkie obowiązkowe płatności związane z ich zatrudnieniem. Przedsiębiorca korzystający z pomocy z tego tytułu jest zobowiązany utrzymać nowo utworzone miejsca pracy przez okres 5 lat, a w przypadku małych i średnich firm - 3 lat.
Zestawienie korzyści i wad wynikających z działalności w SSE
Korzyści z działalności w SSE:
zwolnienie z podatku dochodowego (CIT lub PIT, w zależności od formy prowadzenia działalności przez przedsiębiorcę) od dochodu z działalności prowadzonej na terenie SSE i określonej w zezwoleniu do wysokości od 30 do 50% (wskaźnik intensywności pomocy publicznej obowiązujący dla województwa, na terenie którego położona jest strefa; w przypadku średnich i małych przedsiębiorstw może być on podwyższony odpowiednio o 10 i 20 punktów procentowych) kwalifikowanych nakładów inwestycyjnych lub dwuletnich kosztów pracy nowo zatrudnionych pracowników; wielkość dopuszczalnej pomocy publicznej dla firm, których koszty kwalifikowane do objęcia pomocą publiczną przekraczają 50 mln euro, jest niższa (jest obliczana na podstawie specjalnego wzoru);
dostępność atrakcyjnych, uzbrojonych gruntów wraz z całą niezbędną infrastrukturą;
możliwość zakupu lub wynajmu już istniejących w SSE nieruchomości; w niektórych strefach istnieje możliwość realizacji projektów w systemie BTS (built to suit) i ich późniejszego leasingu;
możliwość skorzystania również z innych zachęt inwestycyjnych oferowanych na terenie SSE, w tym zwłaszcza zwolnienia z podatku od nieruchomości (często oferowanego dla nowych inwestorów przez gminy), grantu inwestycyjnego od rządu, dotacji powiatowych urzędów pracy oraz wsparcia ze środków unijnych (pomoc publiczna sumuje się tj. łączny poziom wsparcia dla firmy ze wszystkich źródeł nie może przekroczyć wspomnianych 30-70% nakładów inwestycyjnych);
wsparcie administracyjne ze strony spółek zarządzających SSE w kwestiach prawnych i organizacyjnych związanych z realizacją inwestycji (dostawcy mediów, władze lokalne etc.) oraz tzw. opieka poinwestycyjna.
Wady z działalności w SSE:
obowiązek poniesienia określonych nakładów oraz prowadzenia działalności przez 3 lub 5 lat, co może być trudne w sytuacji nagłego pogorszenia się warunków rynkowych lub zmiany strategii przedsiębiorstwa;
tzw. opłata strefowa (administracyjna) na pokrycie kosztów administracyjnych spółki zarządzającej SSE ponoszona w całym okresie posiadania przez firmę zezwolenia na prowadzenie działalności na terenie strefy;
dodatkowe obowiązki związane ze sprawozdawczością oraz większa liczba kontroli związanych m.in. z wypełnianiem warunków zezwolenia oraz prawidłowości korzystania z pomocy publicznej przeprowadzanych przez organy podatkowe; w przypadku kiedy firma prowadzi działalność zarówno w SSE, jak i poza strefą, konieczność prowadzenia wyodrębnionej księgowości;
ceny nieruchomości nabywanych w SSE mogą być wyższe od cen podobnych nieruchomości znajdujących się poza strefą;
niewielka dostępność powierzchni biurowych, które mogą być wykorzystane do szybkiego rozpoczęcia działalności np. przez centra nowoczesnych usług finansowych;
z uwagi na okres funkcjonowania stref do 2026 firma, która późno rozpoczęła działalność w SSE, może nie wykorzystać w całości przysługujących jej zwolnień z podatku CIT lub PIT;
ograniczenie rodzajów działalności, która może być prowadzona w strefach.
SSE w Polsce np. miasta: Bielsko-Biała, Bieruń, Bytom, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Knurów, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tychy, Zabrze, Zawiercie, Żory
Raj podatkowy – termin używany w odniesieniu do państw, w których przepisy podatkowe są wyjątkowo łagodne dla obcokrajowców i kapitału zagranicznego. Głównym celem istnienia rajów podatkowych nie jest ułatwianie nielegalnych działań międzynarodowych, ale przyciągnięcie przedsięwzięć gospodarczych do obszarów o słabej aktywności ekonomicznej. Raje podatkowe są wykorzystywane przez przedsiębiorców do transferowania zysków i unikania płacenia wyższych podatków w krajach macierzystych.
Raje podatkowe często wykorzystywane są jako element obniżenia kosztów produkcji przez tworzenie fikcyjnych kosztów działalności. Polega to na utworzeniu spółki z siedzibą w takim państwie i wykorzystanie jej do transferowania zysków. Najpopularniejszą metodą jest sprzedaż licencji na znaki graficzne lub praw autorskich do nazw za ogromne sumy, będące znaczną częścią osiąganych zysków. Uwzględnieniu takiego kosztu w rachunku wyników przedsiębiorstwa zmniejsza podstawę opodatkowania, a tym samym firma płaci mniejszy podatek dochodowy. Innym sposobem minimalizacji płaconego podatku w kraju macierzystym jest transfer produktów (półproduktów, towarów etc.) po cenie wytworzenia (podmiot sprzedaje swoje produkty firmie-córce, zarejestrowanej w raju podatkowym, po cenie wytworzenia – w ten sposób nie osiąga on zysku na sprzedaży), zaś firma zarejestrowana w raju podatkowym sprzedaje te produkty z marżą – w ten sposób powstaje zysk (różnica między ceną sprzedaży, a ceną zakupu), od którego płaci się niski podatek.
Możliwości oferowane przez raje podatkowe
Transfery zysków - osiągane dzięki sprzedaży towarów i usług po cenach niższych od faktycznej wartości przez jednostkę umiejscowioną w kraju o wysokiej progresywności podatkowej w stosunku do filii zarejestrowanej w raju podatkowym,
Spółki rotacyjne - oferowane przez władze krajów zaliczanych do rajów podatkowych, polega na tym, że spółkę w takim kraju można założyć lub kupić. Proces rejestracji jest bardzo prosty, założyciel spółki nie musi ujawniać imienia i nazwiska, przez co może podawać fikcyjne osoby. W ten sposób powstają spółki często określane mianem spółek rotacyjnych, które wykorzystuje się do świadczenia usług, a także transakcji kupna, sprzedaży w ramach określonych powiązań kapitałowych.
Spółki offshore - polegają na akumulacji dochodów w regionach o niskim opodatkowaniu.
Korzyści umowne - pozwalają ominąć bariery stawiane przez zawieranie umów eliminujących podwójne opodatkowanie, bariery, których zadaniem jest przeciwdziałanie ucieczkom podatkowym swoich podatników do krajów trzecich.
| Decyzje w zakresie wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej | - małe przedsiębiorstwa – wpływ formy organizacyjnej na zakres wyboru formy opodatkowania dochodów, możliwości korzystania z podatkowych preferencji osobistych, korzyści małego podatnika w zakresie podatku dochodowego - duże przedsiębiorstwa – wpływ formy organizacyjnej na zakres wyboru formy opodatkowania dochodów, korzyści z utworzenia kapitałowej grupy podatkowej i unikania podwójnego opodatkowania |
|---|
Decyzje w zakresie wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej
1. małe przedsiębiorstwa
a) wpływ formy organizacyjnej na zakres wyboru formy opodatkowania dochodów
Osoby fizyczne prowadzące działalność mogą ją prowadzić w postaci:
jednoosobowej działalności gospodarczej
spółki cywilnej
spółki osobowej prawa handlowego.
Wybór formy zależy od:
rozmiaru działalności
sposobem pozyskiwania kapitałów własnych
zakresem odpowiedzialności
Szczególne znaczenie nabiera zakres odpowiedzialności za zobowiązania (odpowiedzialność ograniczona i nieograniczona). Przedsiębiorstwa chcąc ograniczyć ryzyko finansowe prowadzonej działalności poszukują rozwiązań, które pozwoliłyby ograniczyć odpowiedzialność za długi. Taką możliwość daje założenie przez osobę fizyczną spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub wykorzystanie atutów komandytariusza spółki komandytowej lub założenie spółki komandytowej i wykorzystanie ograniczonej odpowiedzialności (do wniesionego wkładu) komandytariusza. Utworzenie takich spółek ograniczy ryzyko, ale zwiększy ogólny ciężar podatkowy. W przypadku spółki z o.o. dochody opodatkowane będą dwukrotnie.
b) korzyści małego podatnika
Zaliczenie do kategorii małego podatnika uzależnione jest od nieprzekroczenia ustawowo określonego limitu kwoty przychodów ze sprzedaży uzyskanych w poprzednim roku podatkowym, tj. 1 200 000 euro. Korzyścią w ustalaniu strategii podatkowej w podatku dochodowym jest możliwość wpłat kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy oraz przywilej jednorazowej amortyzacji w kosztach.
c) możliwości korzystania z podatkowych preferencji osobistych
Podatnicy mają możliwość skorzystania z następujących preferencji:
ulga na dzieci – przysługuje tylko podatnikom PIT opodatkowanych według skali podatkowej
wspólne opodatkowanie – przysługuje podatnikom PIT opodatkowanych według skali podatkowej
ulga na Internet - z ulgi tej mogą korzystać podatnicy PIT uzyskujący dochody podlegające opodatkowaniu wg skali podatkowej lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
wszystkie odliczenia od podstawy opodatkowania – przysługują podatnikom PIT opodatkowanych według skali progresywnej oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
wszystkie odliczenia od podatku - przysługuje podatnikom PIT opodatkowanych według skali podatkowej
odliczenie tylko składki zdrowotnej - przysługuje podatnikom PIT opodatkowanych według stawki liniowej, ryczałtu i karty podatkowej.
2. duże przedsiębiorstwa
a) wpływ formy organizacyjnej na zakres wyboru formy opodatkowania dochodów
Wybór formy organizacyjnoprawnej wpływa na zakres praw i obowiązków podatnika. Klasyfikacja podatników podatku dochodowego od osób prawnych według kryteriów:
formy prawnej – dzieli podmiotu na osoby prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Osoby prawne mają zdolność prawną (zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych) i zdolność do czynności prawnych (nabywanie praw i zaciągania zobowiązań). Jednostki mają tylko zdolność prawną.
powiązań kapitałowych – dzieli podmioty na odprowadzające podatek od wypracowanych przez siebie dochodów oraz sumy dochodów wypracowanych przez wszystkie podmioty powiązane
władztwa podatkowego - dzieli podmioty o nieograniczonym (odprowadzenie podatku od całości dochodów bez względu na miejsce ich powstania) i ograniczonym (odprowadzenie podatku od dochodów uzyskanych na terytorium RP) obowiązku podatkowym
b) PODATKOWA GRUPA KAPITAŁOWA
-określana jest jako grupa co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowośc prawną pozostających w związkach kapitałowych
-taka konstrukcja podatkowa została wprowadzona z dniem 1 stycznia 1996 r.
korzyści z utworzenia kapitałowej grupy podatkowej:
wspólne rozliczanie osiąganych dochodów i ponoszonych strat
skuteczniejsze planowanie podatkowe
możliwośc wpływania na wyniki finansowe poszczególnych spółek przy użyciu cen transerowych
spółki tworzące grupę nie mają żadnych ograniczeń co do prowadzenia polityki cenowej między sobą
PODWÓJE OPODATKOWANIE:
jest niekorzystnym zjawiskiem związanym z budową systemu podatkowego i oznacza dwukrotne opodatkowanie tego samego przedmiotu opodatkowania (dochodów, majątku lub konsumpcji).
KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z UNIKANIA PODWÓJNEGO OPODATKOWANIA:
-podmioty posiadają więcej środków pieniężnych, które mogą zaoszczędzić, bądź przeznaczyć na inny cel
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
Aby uniknąć konfliktu dwukrotnych roszczeń do tych samych dochodów i konfliktu między fiskusami różnych krajów, podpisywane są przez kraje (przeważnie dwustronne, rzadko wielostronne) umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W umowach zawartych przez Polskę stosuje się dwie metody unikania podwójnego opodatkowania:
metodę wyłączenia z progresją (zwolnienia podatkowego),
metodę zaliczenia proporcjonalnego (kredytu podatkowego).
| Decyzje w zakresie wyboru formy opodatkowania osiąganych dochodów | - podstawowe cechy, zalety i wady opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych z progresją podatkową - podstawowe cechy, zalety i wady opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych ze stawką liniową - podstawowe cechy, zalety i wady opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych - podstawowe cechy, zalety i wady opodatkowania kartą podatkową |
|---|
Decyzje w zakresie wyboru formy opodatkowania osiąganych dochodów
Pierwsze dwie tabele tak ogólnie o podatkach na zasadach ogólnych i o formach zryczałtowanych. Kolejne dwie rozwinięcie.
Podatki ustalane na zasadach ogólnych
| Zalety |
|
|---|---|
| Wady |
|
Formy zryczałtowane
| Zalety |
|
|---|---|
| Wady |
|
Decydując się na zasady ogólne, podatnik musi wybrać między zastosowaniem progresji podatkowej, a zastosowaniem stawki liniowej. Decyzja ta wymaga dalszych identyfikacji zalet i wad poszczególnych rozwiązań. Zalety i wady opodatkowania przy zastosowaniu podatku progresywnego lub podatku liniowego wynikają z samej natury stawki progresywnej i stawki liniowej oraz uwarunkowań ich stosowania określonych w konkurencji podatkowej. Przy tym zalety jednego rozwiązania są najczęściej wadami drugiego
Zalety i wady podatków obciążających na zasadach ogólnych
| Podatek | Zalety | Wady |
|---|---|---|
| Zasady ogólne ze skalą progresywną |
|
|
| Zasady ogólne ze stawką liniową |
|
|
Zalety i wady podatków zryczałtowanych
| Podatek | Zalety | Wady |
|---|---|---|
| Ryczałt od przychodów ewidencjo –nowanych |
|
|
| Karta podatkowa |
|
|