Rehabilitacja po zawale mięśnia sercowego.

Zawał mięśnia sercowego jest to martwica komórek mięśniowych określonego obszaru serca, wywołana zamknięciem światła naczynia wieńcowego najczęściej w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej.

Rehabilitacja po zawale mięśnia sercowego zależy przede wszystkim od stopnia zawału, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz od ewentualnych chorób współistniejących. Rehabilitację rozpoczyna się po ustąpieniu bólu zawałowego, zmniejszeniu aktywności enzymów i obniżeniu temperatury.

Odchodzi się od niegdyś zalecanego fotelowego trybu życia. Rozsądnie rozplanowana aktywność fizyczna działa pozytywnie nie tylko na psychikę człowieka, co i tak nie jest bez znaczenia, ale przede wszystkim działa pozytywnie na naczynia wieńcowe. Wysiłek, czy w ogóle aktywność fizyczna, stanowią bodziec do wytwarzania obocznego krążenie wieńcowego. Powstają nowe połączenia, drobne naczynia, które mogą zaopatrywać w krew obszary zagrożone zawałem.

Plan rehabilitacji powinien być ustalony w uzgodnieniu z rehabilitantem oraz w oparciu o wyniki test wysiłkowego wykonanego w kilka tygodni po zawale serca. Optymalne jest ustalenie natężenia wysiłku, który mobilizuje przemiany beztlenowe, niekorzystne dla organizmu. Aktywność fizyczną planuje się tak, aby nie osiągać progu przemian beztlenowych. Przeciwwskazane są wysiłki statyczne, izometryczne. Wskazana jest natomiast częste spacerowanie.

Ważna w rehabilitacji jest szybka reakcja, już nawet 2-3 doby po zawale, sprzyja to szybszemu i sprawniejszemu powrotu do zdrowia. Rehabilitacje możemy podzielić na IV fazy:

FAZA I– REHABILITACJA SZPITALNA

Model A - stosuje się dla chorych z pełnościennym, niepowikłanym zawałem.

1° - ćwiczenia bierne i sadzanie po 2-3 dobach.

2° - ćwiczenia czynne i pionizacja po 4-5 dobach.

3° - wolne spacery oraz chodzenie po schodach ok. 6-10 dni

Model B - dla chorych z powikłanym zawałem i trwa powyżej 21 dni. W pierwszej fazie obciążenie nie powinno przekraczać 1,5-3 MET'ów
Faza I zazwyczaj kończy się wypisaniem chorego ze szpitala.

 

 

MODEL A (NIEPOWIKŁANY PRZEBIEG ZAWAŁU MIĘŚNIA SERCOWEG) 

Okres I

Þ    A1 0-3 dni

Þ    A2 0-4 dni

Þ    A3 0-5 dni

1.      Zakres czynności: pozycja leżąca, lub półsiedząca w fotelu, obracanie się na boki,

czytanie, jedzenie, basen, toaleta przyłóżkowo w pozycji  półsiedzącej, WC na wózku.

2. Rodzaje ćwiczeń: pozycja leżąca

- ćw. oddechowe np. kkg wzdłuż tułowia – rotacja zewn.kkg przy wdechu, powrót przy wydechu

- ćw. izometryczne wybranych grup mięśniowych np. napięcie izometryczne mięśni uda lewego, następnie prawego

- ćw. dynamiczne małych grup mięśniowych -  krążenia nadgarstków

- ćw. rozluźniające 

              3. Czas trwania: 5 – 10 minut.

Okres II

Þ    A1 4-5 dni

Þ    A2 5-7 dni

Þ    A3 8-10 dni

1.      Zakres czynności: czynne siadanie ze spuszczonymi nogami w fotelu, samoobsługę w pozycji siedzącej, wywożenie chorego do WC, poruszanie się w obrębie Sali, toaleto przy umywalce

2.      Rodzaje ćwiczeń: pozycja siedząca 

- to, co w okresie I

- ćw. dynamiczne kkg i kkd, pozycja siedząca na krześle, kkg przodem w górę, popatrzeć na sufit, powrót do pw

- ćw. dynamiczne koordynacyjne, pozycja siedząca na krześle, kg prawa przodem w górę, wyprost kolana lewego, powrót do pw

- spacer po sali

3.      Czas trwania: 10 - 15 minut.

 

Okres III

Þ    A1 6-7 dni

Þ    A2 8-10 dni

Þ    A3 11-14 dni

1.      Zakres czynności: pełna samoobsługa, toaleta w łazience, spożywanie posiłków przy stoliku, dłuższe spacery po korytarzu, chodzenie po schodach do I p.

2.      Rodzaje ćwiczeń: pozycja stojąca, marsz

- to, co w okresie I i II

- dawkowanie marszu

- chodzenie po schodach do I p.

3.      Czas trwania: 10 - 15 minut.

 

MODEL B (POWIKŁANY PRZEBIEG ZAWAŁU MIĘŚNIA SERCOWEG)

Okres I

Þ    2-5 dni

1.      Zakres czynności: pozycja leżąca, półsiedząca, czytanie, obracanie się na boki, wywożenie do WC

2.      Rodzaje ćwiczeń: pozycja leżąca

- oddechowe

- dynamiczne małych grup mięśniowych

- izometryczne

- relaksacyjne

3.      Czas trwania: 5 -7 minut.

Okres II

Þ    6-10 dni

1.      Zakres czynności: pozycja leżąca, półsiedząca, siadanie bierne, później czynne, stopniowa samoobsługa, siadanie z opuszczonymi nogami, wywożenie lub wychodzenie do WC

2.      Rodzaje ćwiczeń: pozycja leżąca

- oddechowe

- dynamiczne małych grup mięśniowych

- koordynacyjne

- relaksacyjne

3.      Czas trwania: 15 minut.

Okres III

Þ    11 - 14 dni

1.      Zakres czynności: jedzenie w pozycji siedzącej z opuszczonymi nogami, spacer po sali, jedzenie, toaleta w pozycji siedzącej, wychodzenie do WC

2.      Rodzaje ćwiczeń: pozycja siedząca

- to, co w okresie I i II

- z dodatkowym obciążeniem

- dawkowany marsz

Okres IV

Þ    14 dni i więcej

1.      Zakres czynności: pełne uruchomienie, spacery-zwiększanie dystansu,

schody do 1 p.

2.      Rodzaje ćwiczeń: pozycja siedząca

- to co w III okresie (poz. stojąca)

- dawkowany marsz

- chodzenie po schodach do I p.

Faza II – REHABILITACJA WCZESNA POSZPITALNA

Odbywa się w pomieszczeniach odpowiednio przystosowanych tzn. zapewniających ciągły monitoring chorego, posiadające ruchome bieżnie lub cykloergometry. Wszystkie te zabiegi odbywają się pod nadzorem lekarza i rehabilitantów. Proste ćwiczenia chory powinien wykonywać w domu.

 

Model A

Þ    submaksymalna próba wysiłkowa 70-85% tętna maksymalnego

Þ    kwalifikacja ≥ 100 W / 7 MET (3,5 O₂/kg/min – ilość tlenu konieczna do spoczynkowej przemiany materii) I klasa NYHA

Þ    ćw. 2 razy dziennie, 10 -15 min., trening na sali gimnastycznej 3 razy w tyg.,

30-40 min.(oporowy, stacyjny)

Þ    tętno podczas treningu w granicach 60-80% przyrostu tętna uzyskanego w czasie próby wysiłkowej

Model B

Þ    submaksymalna próba wysiłkowa 70-85% tętna maksymalnego

Þ    kwalifikacja ≥ 75 W / 5-6 MET II klasa NYHA

Þ    trening na ergometrze  interwałowym 4 min pracy, 2 min odpoczynku, 3 razy w tyg. po 20-30 min, ciągły 3 razy w tyg. 30-45 min., stacyjny 3 razy w tyg. 30-45 min.

Þ    tętno podczas treningu w granicach 60-80% przyrostu tętna uzyskanego w czasie próby wysiłkowej

Model C

Þ    submaksymalna próba wysiłkowa 70-85% tętna maksymalnego

Þ    kwalifikacja > 75 W / 3-5 MET II-III klasa NYHA

Þ    ćw. 1-2 razy dziennie, 5-10 min ćw. oddechowe, grupowe 20-30 min  lub trening interwałowy ergometrze: 4 min pracy,  3 min odpoczynku, 3 razy w tyg. ciągły lub stacyjny 3razy w  tyg. po 30 min

Þ    tętno podczas treningu w granicach 50-70% przyrostu tętna uzyskanego w czasie próby wysiłkowej

Model D

Þ    submaksymalna próba wysiłkowa 70-85% tętna maksymalnego

Þ    kwalifikacja <3 MET III-IV klasa NYHA próba marszowa

Þ    ćw. indywidualne, oddechowe, spacery

Þ    wzrost tętna podczas ćwiczeń o 10-15% tętna spoczynkowego

 

 

Faza III– REHABILITACJA POSZPITALNA – AMBULATORYJNA

Trwa co najmniej 6 miesięcy. Jest realizowana w ośrodkach przyszpitalnych i w domu. Obejmuje ćwiczenia kondycyjne, rekreacyjne i edukację przeciwzawałową. Celem jest osiągnięcie przez chorego wydolności co najmniej 8 MET'ów.

 

Model A

Þ    submaksymalna próba wysiłkowa 85-90% tętna maksymalnego

Þ    kwalifikacja ≥ 100 W / 7 MET (3,5 O₂/kg/min – ilość tlenu konieczna do spoczynkowej przemiany materii) I klasa NYHA

Þ    Cykl I – INDYWIDUALNY: kontrolowany trening interwałowy na ergometrze do 45 minut 3 razy w tygodniu-4 min pracy, 2 min odpoczynku, kontrolowany trening ciągły na ergometrze do 45 min 3-5 razy w tyg. GRUPOWY: na sali gimn.

Þ    wzrost tętna w czasie treningu w granicach 60-80% przyrostu tętna uzyskanego w czasie próby wysiłkowej

Faza IV

Rozpoczyna się ok. 1 roku po zawale. Polega na ćwiczeniach grupowych i indywidualnych. Na utrzymaniu chorego w jak najlepszej kondycji fizycznej i psychicznej oraz do zapobiegania nawrotom choroby.