OCHRONA ORGAZNIMÓW W POLSCE
1. Wyjaśnij na czym polega powszechna ochrona roślin ?
Tu to nie wiem co napisać nie każdy walnie indywidualnie coś prosto z serducha :D
2. Na usunięcie jakich drzew i krzewów wymagane jest pozwolenie ? Kto je wydaje? W jakich przypadkach usuwanie drzew i krzewów jest wolne od opłaty ?
Na usunięcie drzew i krzewów rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków – udziela zezwolenia wojewódzki konserwator zabytków; bądź rośliny służące wiązaniu gleby i oczyszczaniu środowiska. – zezwolenie wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
Nie pobiera się opłat:
-jeśli zezwolenie nie jest wymagane bądź zezwolenie otrzymała osoba nie będąca przedsiębiorcą
- usuwanie w związku z wykonaniem i utrzymywaniem urządzeń melioracji wodnych po uzgodnieniu z wojewodą
- usuwanie w związku z odnową i pielęgnacją drzew i krzewów nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, pielęgnacją zielenie miejskiej, parków i ogródków działkowych
- zagrażających bezpieczeństwu ludzi i mienia w istniejącym obiekcie budowlanym, bezpieczeństwu żeglugi, ruchu drogowego itp…
- usuwanych w związku z ochrona przed powodzią
- posadzonych na terenach, na których w planach zagospodarowania przestrzennego zadrzewień i zakrzewień nie przewidziano
3. Czy ochrona gatunkowa zapewnia skuteczną ochronę przed zagrożeniami najważniejszymi dla tej grupy organizmów?
Tak zapewnia skuteczną ochronę, ponieważ ochrona gatunkowa jest najwyższą i najbardziej rygorystyczną formą ochrony. Gatunki roślin zagrożonych, które bezpośredniego znaczenia gospodarczego nie mają podlegają ochronie ścisłej.
4. Wymień najczęstsze przyczyny zagrożeń, dla których rośliny obejmowane są ochroną gatunkową.
głównym zagrożeniem jest skażenie atmosfery dwutlenkiem siarki, na które organizmy są szczególnie wrażliwe,
rzadkość występowania gatunku albo występowanie w znacznym rozproszeniu, gatunki te mogą być rzadkie w Polsce, ale pospolite poza granicami.
5. Wyjaśnij pojęcia: relikt i endemit.
Relikty to gatunki organizmów, które były rozpowszechnione w poprzednich okresach geologicznych, a obecnie występują w nielicznych, często pojedynczych stanowiskach.
Endemity to gatunki organizmów, których zasięg ograniczony jest do niewielkich obszarów. Często jest to np.: jedno pasmo górskie, albo wręcz jedna dolina, jedno zbocze czy jedno źródło.
6. Podaj przykłady występujących w Polsce reliktów roślinnych.
- pełnik europejski
- brzoza niska
- malina moroszka
- dzięwięćsił bezłodygowy
7. Podaj przykłady występujących w Polsce endemitów roślinnych.
- brzoza ojcowska
- tojad sudecki
- pięciornik śląski
- przytulia krakowska
- gnidosz sudecki
8. Podaj przykłady roślin, które trzeba było objąć ochroną gatunkową ze względu na ich wartość estetyczną.
- cis pospolity
- języcznik zwyczajny
- długosz królewski
- grzybienie białe
- barwinek pospolity
- śnieżyczka przebiśnieg
- szafran spiski
- mieczyk dachówkowaty
- storczyk
- mikołajek nadmorski
9. Podaj przykłady roślin objętych ochroną gatunkową, które mają w Polsce granicę zasięgu występowania.
- wschodnią: cis pospolity, jarząb brekinia, woskownica europejska, wiciokrzew pomorski
- północno-zachodnią: len złocisty, wiśnia karłowata
- północną: kłokoczka południowa
- południową: jarząb szwedzki
10. Wymień elementy florystyczne, które współtworzą florę Polski i podaj przykłady roślin objętych ochroną gatunkową należących do każdego z nich.
- element atlantydzki: woskownica europejska, wiciokrzew pomorski
- element pontyjski: wiśnia karłowata, zawilec wielkokwiatowy, miłek wiosenny, len złocisty i włochaty, dziewięćsił bezłodygowy i popłocholistny
- element borealny: zimoziół północny,
- element północny: jarząb szwedzki, wierzba lapońska, malina moroszka
- element południowoeuropejski: kłokoczka południowa
11. Podaj przykłady górskich gatunków roślin objętych ochroną gatunkową.
- limba
- kosodrzewina
- sasanki
- szarotka alpejska
12. Podaj przykłady leśnych gatunków roślin objętych ochroną gatunkową.
- parzydło leśne
- cis pospolity
- jarząb brekinia
- wawrzynek wilczełyko
- barwinek pospolity
13. Podaj przykłady torfowiskowych gatunków roślin objętych ochroną gatunkową.
mchy torfowce (ochrona częściowa)
sosna błotna
brzoza karłowata
wierzba borówkolistna
malina moroszka
rosiczki
14. Podaj przykłady wodnych gatunków roślin objętych ochroną gatunkową.
grzybienie białe i północne
kotewka orzech wodny
salwinia pływająca
grzybieńczyk wodny
lobelia jeziorna
porybliny
15. Podaj przykłady kserotermicznych gatunków objętych ochroną gatunkową.
rokitnik zwyczajny
mikołajek nadmorski
dziewięćsił bezłodygowy i popłocholistny
ostrożeń pannoński
pajęcznica liliowa
kosaciec bezlistny
16. Wyjaśnij na czym polega częściowa ochrona grzybów jadalnych.
Ochroną częściową objęte są wszystkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych, za wyjątkiem gatunków podlegających ochronie ścisłej. Grzyby objęte ochroną częściową wolno zbierać do celów konsumpcyjnych – grzyby jadalne, ale nie wolno ich np. niszczyć w lesie.
17. Wymień prawne formy ochrony zwierząt w Polsce, która z nich jest najwyższą formą ochrony, która jest najmniej rygorystyczna?
- ochrona humanitarna
- ochrona użytkowa obejmująca ochronę łowiecką i rybacką
- ochrona gatunkowa
Najwyższą formą ochrony jest ochrona gatunkowa, a najmniej rygorystyczną jest ochrona humanitarna.
18. Na czym polega ochrona humanitarna zwierząt? Jakie zwierzęta ona obejmuje?
Ochrona humanitarna polega na zakazie zabijania zwierząt bez potrzeby i zadawania im cierpienia, jeżeli nie jest to konieczne.
Obejmuje ona wszystkie gatunki zwierząt: domowych, gospodarskich, wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych, używanych do doświadczeń utrzymanych w ogrodach zoologicznych dzikich i obcych rodzimej faunie.
19. Jakie zagadnienia dotyczące relacji człowiek – zwierzę reguluje Ustawa o ochronie zwierząt?
Ustawa z dnia 23.09.1977r. o ochronie zwierząt reguluje poniższe zagadnienia dotyczące relacji człowiek – zwierzę:
- zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę,
- utrzymujący zwierzęta mają prawny obowiązek zaspokajania ich potrzeb. Dotyczy to także ich humanitarnego traktowania podczas transportu,
- prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę zobowiązany jest w miarę możliwości zapewnić mu pomoc,
- maltretowane zwierzę można odebrać właścicielowi.
20. Wyjaśnij na czym polega ochrona użytkowa zwierząt. Jakich zwierząt ona dotyczy?
Ochrona użytkowa obejmuje ochronę łowiecką i rybacką. Jedna i druga oznacza hodowlę ryb czy zwierzyny łownej oraz określenie dopuszczalnych warunków i metod połowu lub polowania oraz hodowli ryb czy zwierzyny łownej. Elementem tej ochrony jest też prawne ściganie kłusownictwa, czyli nielegalnego pozyskiwania ryb lub zwierzyny łownej.
21. Czy wszystkie zagrożone gatunki bezkręgowców są w Polsce objęte ochroną gatunkową? Dlaczego?
Tak, ponieważ ochroną gatunkową poddano gatunki bezkręgowców, które wiadomo, że są zagrożone.
22. Wymień najważniejsze czynniki zagrażające krajowym bezkręgowcom. Wobec których zagrożeń ochrona gatunkowa jest wystarczająca i skuteczna, wobec których nie?
- masowe zastosowanie pestycydów (np. insektycydy zabijają wiele bezkręgowców, herbicydy pozbawiają je bazy pokarmowej)
- odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych i spływy zanieczyszczeń z terenów rolniczych
- zanieczyszczenie chemiczne gleby
- likwidacja naturalnych biocenoz na terenach zajmowanych pod inwestycje i agrocenozy
- przekształcanie środowisk życia zwierząt bezkręgowych poprzez osuszanie terenów podmokłych oraz likwidację „oczek wodnych”, regulacje rzek, zastępowanie naturalnych lasów monokulturami sosnowymi, zbiór i wydeptywanie ściółki leśnej
- likwidacja ostoi naturalnej roślinności takich jak miedze i obrzeża kanałów melioracyjnych
- wypalanie roślinności
- porządkowanie zieleni np. koszenie trawników i eliminacja z nich roślin dwuliściennych zwanych chwastami, brak kwitnienia roślin, na koszonych trawnikach pozbawia pokarmu np. motyle odżywiające się nektarem.
23. Jakie zabiegi w ogrodzie mogą przyczynić się do zachowania rodzimych gatunków?
W każdym ogrodzie można pozostawić niewielki fragment naturalnej roślinności z kryjówkami dla przedstawicieli rodzimej fauny bezkręgowej i drobnych kręgowców.
24. Wyjaśnij, w jaki sposób ochrona gatunkowa ryb i ochrona rybacka wzajemnie się uzupełniają.
Większość występujących w Polsce gatunków ryb podlega ochronie rybackiej. Ochrona gatunkowa nie uchroni zagrożonych gatunków ryb przed wpadaniem w sieci rybackie. Nawet jeśli rybacy zorientują się ze wśród ryb, które zamierzali legalnie złowić jest przedstawiciel gatunku objętego ochroną gatunkową, to najczęściej jest już za późno na wypuszczenie go do wody.
25. Wymień najważniejsze zagrożenia dla krajowych gatunków ryb. Wobec których zagrożeń ochrona gatunkowa i rybacka są wystarczające i skuteczne, wobec których nie?
- głównymi zagrożeniami dla ryb są zanieczyszczenie wód i regulacja rzek.
- szczególnie niebezpieczne dla ryb są spływy pozostałości pestycydów, a zwłaszcza insektycydów. Regulacja rzek prowadzi do ujednolicenia siedlisk co uniemożliwia życie większości gatunków ryb.
- przegrodzenie rzek zaporami i progami rzecznymi bez należycie funkcjonujących przepławek pozbawia gatunki wędrowne możliwości odbywania wędrówek, a co za tym idzie rozrodu,
- nie selektywność technik połowu ryb stosowanych prze rybaków
- kłusownictwo rybackie.
26. Dlaczego zwalczanie kłusownictwa, szkodnictwa leśnego oraz przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom o ochronie przyrody jest w Polsce mało skuteczne?
- ograniczone możliwości patrolowania rozległych obszarów przez niewielką liczbę strażników rybackich
- możliwość skorumpowania czy zastraszenia strażników rybackich należących do tej samej społeczności lokalnej co kłusownicy
- społeczne przyzwolenie na ten proceder na niektórych obszarach
- usprawiedliwianie kłusownictwa biedą
- umarzanie spraw przed prokuratorem ze względu na znikome, społeczne niebezpieczeństwo czynu i łagodne ich traktowanie prze sądy.
27. Wymień główne zagrożenia dla rodzimych gatunków płazów. Wobec których zagrożeń ochrona gatunkowa jest wystarczająca i skuteczna, wobec których nie?
- zanieczyszczenie i eutrofizacja wód
- obniżanie poziomu wód gruntowych
- kwaśne deszcze
- wzmożony ruch samochodowy i rozbudowa sieci dróg - płazy wędrujące do i z miejsc rozrodu giną pod kołami samochodów
- przekształcanie środowisk prze likwidację „oczek wodnych” i osuszanie terenów podmokłych
- zabijanie prze ludzi.
28. Wymień główne zagrożenia dla rodzimych gatunków gadów. Wobec których zagrożeń ochrona gatunkowa jest wystarczająca i skuteczna, wobec których nie?
- przekształcanie i ujednolicanie ich siedlisk
- wzmożony ruch samochodowy i rozbudowa sieci dróg
- zwarte i gęste zalesianie dużych obszarów bez pozostawiania miejsc otwartych i nasłonecznionych, porośniętych niską roślinnością
- intensyfikacja wykorzystywania terenów rolniczych przy użyciu ciężkiego sprzętu
- zanieczyszczenie środowiska
- zabijanie przez ludzi i maszyny
- wyłapywanie do hodowli.
29. Wyjaśnij w jaki sposób rożne formy prawnej ochrony ptaków nawzajem się uzupełniają?
Większość rodzimych gatunków ptaków podlega ochronie gatunkowej. Na ogół jest to ochrona ścisła. Nieliczne gatunki ptaków podlegają częściowej ochronie gatunkowej. Są to mewa srebrzysta i białogłowa, wrona siwa, sroka oraz kormoran czarny poza obszarami stawów rybnych. Pozostałe gatunki ptaków podlegają ochronie łowieckiej. Wyjątek stanowi gołąb skalny. W Polsce występuje wyłącznie miejska forma tego gatunku. W miastach jest to pospolity ptak synantropijny. Jego sąsiedztwo może być uciążliwe dla ludzi ze względu na nosicielstwo chorób zakaźnych i pasożytów, które mogą być groźne także dla człowieka oraz ze względu na zanieczyszczanie odchodami np. balkonów. Jednak zarówno forma miejska gołębia skalnego jak kormoran czarny na stawach rybnych podlegają ochronie humanitarnej.
30. Na dowolnych przykładach wyjaśnij na czym polega synantropizacja i co dzieje się z gatunkami, które nie mogą przystosować się do życia w środowisku przekształconym przez człowieka.
Ptaki stanowią grupę zróżnicowaną pod względem środowiskowym oraz pod względem zagrożeń antropogennych, z jakimi spotykają się one w naturze. Niektóre gatunki przystosowują się do zmian środowiska wprowadzanych przez człowieka i osiedlają się w pobliżu jego osiedli, czyli ulegają synantropizacji. Takim gatunkiem jest np. wróbel domowy zakładający gniazda w szczelinach budynków. Gatunki o najmniejszych zdolnościach adaptacji do warunków środowiska zmienionych przez człowieka giną jak np. drop.
31. Wyjaśnij czy, i jeżeli tak to kiedy należy dokarmiać ptaki?
Tak, dokarmianie ptaków przez ludzi wbrew rozpowszechnionemu mniemaniu przynosi im nie tylko korzyść. Niektóre z nich ulęgają synantropizacji. Przestają poszukiwać pokarmu w sposób charakterystyczny dla swojego gatunku wyczekując na pokarm wyrzucany przez ludzi. Łabędzie nieme potrafią nawet domagać się pokarmu od stojących na brzegu osób sycząc na nie, bądź dziobiąc po nogach. Dokarmianie przynosi doraźną korzyść osobnikom dokarmianym, jeśli tylko karma podawana przez ludzi jest odpowiednia. Ptaki należy dokarmiać tylko w najtrudniejszym dla nich okresie, kiedy temperatury są bardzo niskie albo pokrywa śniegowa bardzo gruba.
32. Jakie zagrożenia dla ptaków stwarzają duże szyby i napowietrzne linie przesyłowe? Jak można im zapobiegać?
Zagrożeniem dla ptaków są duże szyby oraz napowietrzne linie przesyłowe elektryczne i telefoniczne. Ptaki rozbijają się o nie w locie. Sposobem minimalizacji zagrożenia, zapobieganiem jest umieszczanie na takich obiektach sylwetek ptaków drapieżnych, których unikają inne gatunki ptaków.
33. Wymień główne zagrożenia dla rodzimych gatunków ssaków. Wobec których zagrożeń ochrona gatunkowa jest wystarczająca i skuteczna, wobec których nie?
- chemizacja środowiska
- mechanizacja prac leśnych i polowych
- wyrąb lasów
- zmasowana turystyka
- kłusownictwo i wandalizm
- prace polowe, ziemne i inne prowadzone przy użyciu maszyn oraz ruch samochodowy
- chemiczne zwalczanie szkodników owadzich, co pozbawia ich bazy pokarmowej oraz penetracja przez ludzi ich zimowych kryjówek takich jak jaskinie i bunkry (nietoperze)
34. Wyjaśnij na czym polega wzajemne uzupełnianie się form prawnej ochrony ssaków?
Formie prawnej - ścisłej ochronie gatunkowej podlegają:
- wszystkie rodzime gatunki ssaków z rzędu owadożernych z wyjątkiem kreta, który podlega ochronie częściowej poza terenami upraw, lotnisk i stawów rybackich, gdzie uważa się go za szkodnika
- wszystkie gatunki rodzimych nietoperzy
- z rzędu zającokształtnych: zając bielak, zając szarak i dziki królik są zwierzętami łownymi
- z rzędu gryzoni gatunki, których nie uważa się za szkodniki, bóbr europejski podlega ochronie częściowej ze względu na przewidywana konieczność regulacji liczebności na niektórych terenach, piżmak jest zwierzęciem łownym
- wszystkie gatunki waleni (na naszych wodach terytorialnych występuje jedynie morświn)
- z rzędu drapieżnych niedźwiedź, wilk, ryś, żbik ora większość łasicowatych, pozostałe gatunki ssaków drapieżnych podlegają ochronie łowieckiej, wydra jest objęta częściowa ochroną gatunkową poza stawami rybnymi, na których uważana jest za szkodnika
- wszystkie występujące na naszych wodach gatunki fok
- z rzędu parzystokopytnych: żuk, kozica, pozostałe gatunki są zwierzętami łownymi.
Gatunki ssaków uznane za szkodniki, np. szczury mogą być zwalczane. Jednak poza ustawowym zwalczaniem także i one podlegają formie prawnej - ochronie humanitarnej.