Dwa pierwsze ćwiczenia obserwacyjne dotyczyły zachowania się wody w korytach otwartych. W hydraulice pod pojęciem koryta otwartego rozumiemy każdy przewód, w którym istnieje swobodne zwierciadło cieczy tzn., że ciecz nie może przylegać do koryta ze wszystkich stron. W korytach otwartych mamy, więc do czynienia z bezciśnieniowym przepływem wody. Warunkiem ruchu jednostajnego w takich korytach jest stałość przekroju poprzecznego oraz jednakowe napełnienie koryta cieczą.
Gdy prędkość wody przekroczy pewną granicę ( różną dla różnej wielkości ziaren) następuje toczenie się ziaren rumowiska. Dla piasków (0,05÷2,5 mm) prędkość ta wynosi 0,30 m/s. Ruch ziaren po dnie początkowo odbywa się skokami - toczące się lub przesuwające ziarna co chwila się zatrzymują. Przy większych prędkościach rozpoczyna się ciągły ruch ziaren aż do płynięcia pewnej warstwy materiału dennego. Za wlewem usypuje się fałda. Ruch ziaren zanika wraz z odległością, a ruch wody normuje się.
Stan równowagi w korycie zakłócamy przeszkodą.
W pierwszym przypadku jest to filar. Woda uderzając w niego cofa się, powodując wymywanie piasku przed nim i odkładanie fałd po bokach.
W drugim przypadku wkładamy do koryta próg. Po włożeniu go poziom wody przed nim podnosi się, a za nim obniża. Na przelewie woda ma taką energię, że wybiera piasek znajdujący się za przeszkodą i przenosi dalej usypując fałdy.
W kolejnym korycie zamykamy odpływ - woda uderza w przegrodę i zaczyna się cofać. Gdy cofająca się woda zetknie się z wodą płynącą w stronę odpływu powstaje odskok i oczka hydrauliczne.
Wypływ cieczy przez przelewy
Przelewem nazywamy tę część przegrody ustawionej w korycie, ponad którą przelewa się woda płynąca tym korytem. Ze względu na przekrój ścianki poprzecznej rozróżniamy przelewy:
- o ostrej krawędzi
- o kształtach praktycznym
- o szerokiej koronie
W przelewach o kształtach praktycznych strumień przylega do powierzchni spływu na całej jej długości. Przelewy te powodują najmniejsze zaburzenia przepływu wody.
Przelewem o szerokiej koronie nazywamy taki przelew, w którym długość poziomej krawędzi przelewu jest, co najmniej równa trzykrotnej wysokości wzniesienia górnej wody nad koroną. Nad takim przelewem strugi wody układają się prawie równolegle, co powoduje warunki bliskie ruchowi jednostajnemu.
Uderzeniem hydraulicznym nazywamy znaczny wzrost ciśnienia w przewodzie wywołany nagłym zahamowaniem jej przepływu.
Uderzenie hydrauliczne dodatnie przy komorze otwartej:
- poziom ustalony wody na wysokości 37 cm
- po zahamowaniu przepływu woda podnosi się do wysokości 70,5 cm i opada na wysokość 38 cm
-poziom ustalony wody na wysokość 47 cm
- po zahamowaniu przepływu woda podnosi się do wysokości 65 cm i opada na wysokość 43 cm
Uderzenie hydrauliczne ujemne przy komorze otwartej:
- poziom ustalony wody na wysokości 51 cm
- po zahamowaniu przepływu woda opada do wysokości 30 cm i podnosi się na wysokość 37 cm
Gdy zamkniemy górną komorę uderzenie hydrauliczne, przy ustalonych poziomach na wysokościach 37 cm i 54 cm, jest niewielkie ok. 2 cm.