Diagnostyka laboratoryjna chorób przewodu pokarmowego
Funkcje przewodu pokarmowego
Rozdrabnianie składników pokarmowych
Enzymatyczna degradacja związków wielkocząsteczkowych-trawienie
Wchłanianie substancji małocząsteczkowych
Funkcja wydzielnicza- gastryna, sekretyna, motylina, enteroglukagon, cholecystokinina
GALT
Hormony żołądkowo- jelitowe
Gastryna-pobudza motorykę żołądka i jelit oraz wydzielanie soku żołądkowego
Cholecystokinina- pobudza motorykę jelit, skurcze pęcherzyka żółciowego i wydzielanie soku trzustkowego
Sekretyna- pobudza wydzielanie soku żołądkowego, jelitowego, trzustkowego i żółci, a hamuje motorykę
Motylina- pobudza motorykę i wydzielniczość żołądka i jelit
Somatostatyna- hamuje motorykę
Wazoaktywny peptyd jelitowy i peptyd hamujący czynność żołądka- pobudzają wydzielanie żółci i soku trzustkowego
Trawienie
Jama ustna- α-amylaza,
Żołądek-pepsyna, trypsyna
Jelito cienkie- disacharydazy, peptydazy, sole kwasów żółciowych (sodowe i potasowe kwasu cholowego, dezoksycholowegi i chenodezoksycholowego), lipaza i α-amylaza trzustkowa
Wchłanianie zalezy od :
Struktury i wielkości powierzchni absorpcyjnej
Odpowiedniej postaci strawionych substancji pokarmowych
Prawidłowego stosunku szybkości wchłaniania do szybkości pasażu treści pokarmowej
Jelita cienkie
Wchłanianie wody, Na+, K+, kwasów nukleinowych, aminokwasów, monosacharydów, glukozy, galaktozy, lipidów (lipoproteiny, kwasy tłuszczowe, cholesterol) i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i B12, a Ca+2 i Mg+2 zależne od kalcytriolu (czynna D)
Jelita grube
Wchłanianie wody, elektrolitów, witamin, aminokwasów
Zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego
Pierwotne- przyczyny umiejscowione w przewodzie pokarmowym
Wtórne- związane z innymi chorobami wewnętrznymi
Zaburzenia przewodu pokarmowego - przyczyny
Upośledzona perystaltyka przewodu pokarmowego
Nieprawidłowe trawienie
Upośledzone wchłanianie
Nadmierna wydzielniczość enterohormonów
Zespoły w których dominują zaburzenia trawienia, a wchłanianie ma charakter wtórny, wynikają najczęściej z zaburzeń funkcji trzustki, wątroby i dróg żółciowych lub wrodzonych niedoborów enzymów błony rąbka szczoteczkowego
Zespoły z przewagą zaburzeń wchłaniania są wynikiem procesów patologicznych w obszarze jelit cienkich i grubych w tym chorób immunologicznych i cukrzycy,
Uogólniony zespół złego wchłaniania
Biegunki przewlekłe
Przyspieszony pasaż jelitowy
Niedobór wit. D i Ca- krzywca, osteomalacja
Nadczynność przytarczyc
Zaniki mięśniowe i tkankowe
Niedobór wit. K- przedłużony czas protrombinowy i krwotoki
Upośledzone wytwarzanie przeciwciał
Uposledzone wchłanianie poszczególnych substancji
Choroby zmieniające skład flory bakteryjnej (upośledzone wchłanianie tłuszczów i wit. B12)
Brak soli kwasów żółciowych - stolce tłuszczowe
Upośledzenie pracy jelit cienkich-brak rozkładu disacharydów (stolce kwaśne)
Zwiększona przepuszczalność błony śluzowej jelit- utrata białka
Diagnostyka laboratoryjna zespołów złego wchłaniania
Badanie makroskopowe stolców
Mikroskopowe badanie kału
Testy obciążeniowe i prowokacyjne
Badania morfologiczne krwi (niedokrwistość) i zaburzenia elektrolitowe
Diagnostyka chorób żołądka i jelit u zwierząt towarzyszących opiera się na
Badaniu radiologicznym, ultrasonograficznym i badaniach gastroskopowych
Badanie płynnej treści żwacza
Do badań diagnostycznych należy pobrać 250-500 ml płynnej treści żwacza zgłębnikiem przełykowo-żołądkowym o długości 2-2,5 m, średnicy 10-12 mm
Pierwszą partię płynu odrzucić- może zawierać ślinę
Zgłębnik Sorensena i Schambye do pobierania płynnej treści żwacza
Ocena barwy treści zwacza
Jasnozielona- po sianie i kiszonce
Szara-po wysłodkach, otrębach, wywarze, słomie
Mlecznoszara- po śrucie, otrębach, mące
Zielonkawoszara- zaleganie treści
Zielonkawoczarna- procesy gnilne
Ocena zapachu
Aromatyczny- prawidłowo
Kwaśny, cuchnący- węglowodany lekkostrawne (buraki pastewne, ziarno zbóż, melasa, jabłka) z których powstaje dużo kwasu mlekowego
Amoniakalny- pasze bogatobiałkowe (mocznik i inne azotowe)
Gnilny- zapalenie ścian przedżołądków
Ocena konsystencji
Lekko ciągliwa świadczy o właściwej aktywności drobnoustrojów żwacza
Lepka powstaje od domieszki śliny- powtórzyć badanie
Wodnista jest chorobowa- głodówka, niedobory paszowe, mała aktywność drobnoustrojów
Pienista świadczy o wzmożonej fermentacji i jest typowa dla wzdęcia żwacza
Sedymentacja i flotacja treści żwacza met Nicholsa i Penne
Krowy zdrowe: w okresie między podawaniem karmy- 5-10 min, bezpośrednio po nakarmieniu-2,5-3 min
Szybkie opadanie i brak wypływania jest następstwem niestrawności lub głodzenia
Wolne opadanie i szybkie wypływanie świadczy o wzdęciu żwacza
pH
Fizjologiczne pH=5-8 ( 6,2-7,2)
pH =8-10 -gnicie paszy bogatobiałkowej
pH= 4-6 -pasza węglowodanowa
Ocena żywotności wymoczków
Wymoczki przekształcają białko roślinne w łatwostrawne białko własne, zużywają skrobię, fruktozę, celobiozę do budowy glikogenu i syntetyzują wit. B
Krowy zdrowe w 1 ml płynnej treści żwacza mają:
300-700 tys. wymoczków i
100-200 mld bakterii
Skala oceny żywotności wymoczków pod mikroskopem 10x10
I- żywe-poruszają się energicznie
II- liczne żywe- poruszają się powoli, pojedyncze martwe
III- średnia liczba - liczne martwe, a żywe poruszają się powoli
IV- mała liczba wymoczków- słabo ruchliwe, więcej martwych niż żywych
V- pojedyncze martwe, brak żywych
Przy ocenie należy pamiętać, że najpierw giną wymoczki duże, potem średnie, a wreszcie małe
Badanie soku żołądkowego koni
Sok pobierać na czczo po 12-24 godz. głodówce
Treść pokarmową żołądka- parę godzin po nakarmieniu
Sonda 2,5-3 m dł i 20-30 mm średnicy
Barwa
Fizjologicznie- zielonkawy, szary, żółtawy, przejrzysty, opalizujący
Czerwony- domieszka krwi
Zielonkawożółty- domieszka barwników żółciowych
Brunatnoszary- fusy kawy- wrzody żołądka, rak żołądka
Zapach- lekko kwaśny
Stęchły- wzmożona fermentacja lub zaleganie
Gnilny- przypomina ropę- wrzody żołądka
Amoniakalny- mocznica
Stęchły- gnilny- bezsoczność (achylia)
Konsystencja- wodnista do lekko śluzowatej
Ciągliwa, śluzowata- przewlekły niżyt
Kwasy w treści żołądka
pH kwaśne nadają kwas solny, kwas mlekowy, masłowy, octowy, jednozasadowe fosforany
Kwasy organiczne (mlekowy, masłowy, octowy)
Świadczą o nieżycie żółądka przy braku kwasu solnego
Krew utajona- próba benzydynowa
5 ml soku żołądkowego podgrzać do wrzenia
Dodać 2 ml benzydyny
Dodać 1 ml 3% wody utlenionej
Zielone- niebieskie zabarwienie świadczy o obecności krwi
Badanie osadu soku żołądkowego- zabarwić błękitem metylenowym, płynem Lugola
Fizjologicznie- 100-300 w 1 ml komórek nabłonka i leukocytów
Nieżyt- 10x więcej
Komórki nowotworowe
Jaja pasożytów