7.06.21

1

Diagnostyka laboratoryjna

Diagnostyka laboratoryjna

chorób przewodu pokarmowego

chorób przewodu pokarmowego

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych

Zwierząt AR Lublin

Dr Jan Marczuk

Dr Iwona Taszkun

7.06.21

2

Funkcje przewodu

Funkcje przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Rozdrabnianie składników pokarmowych



Enzymatyczna degradacja związków

wielkocząsteczkowych-trawienie



Wchłanianie substancji

małocząsteczkowych



Funkcja wydzielnicza- gastryna,

sekretyna, motylina, enteroglukagon,

cholecystokinina



GALT

7.06.21

3

Hormony żółądkowo-

Hormony żółądkowo-

jelitowe

jelitowe



Gastryna-pobudza motorykę żołądka i jelit oraz

wydzielanie soku żołądkowego



Cholecystokinina- pobudza motorykę jelit, skurcze

pęcherzyka żółciowego i wydzielanie soku

trzustkowego



Sekretyna- pobudza wydzielanie soku żołądkowego,

jelitowego, trzustkowego i żółci, a hamuje motorykę



Motylina- pobudza motorykę i wydzielniczość

żołądka i jelit



Somatostatyna- hamuje motorykę



Wazoaktywny peptyd jelitowy i peptyd hamujący

czynność żołądka- pobudzają wydzielanie żółci i

soku trzustkowego

7.06.21

4

Trawienie

Trawienie



Jama ustna- α-amylaza,



Żołądek-pepsyna, trypsyna



Jelito cienkie- disacharydazy,
peptydazy, sole kwasów
żółciowych

(sodowe i potasowe kwasu

cholowego, dezoksycholowegi i
chenodezoksycholowego),

lipaza i α-

amylaza trzustkowa

7.06.21

5

Wchłanianie zależy od

Wchłanianie zależy od



Struktury i wielkości powierzchni
absorpcyjnej



Odpowiedniej postaci strawionych
substancji pokarmowych



Prawidłowego stosunku szybkości
wchłaniania do szybkości pasażu
treści pokarmowej

7.06.21

6

Jelita cienkie

Jelita cienkie



Wchłanianie wody, Na+, K+, kwasów
nukleinowych, aminokwasów,
monosacharydów, glukozy, galaktozy,
lipidów (lipoproteiny, kwasy
tłuszczowe, cholesterol) i witamin
rozpuszczalnych w tłuszczach i B12,
a Ca+2 i Mg+2 zależne od
kalcytriolu (czynna D)

7.06.21

7

Jelita grube

Jelita grube



Wchłanianie wody, elektrolitów,
witamin, aminokwasów

7.06.21

8

Zaburzenia funkcji przewodu

Zaburzenia funkcji przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Pierwotne- przyczyny
umiejscowione w przewodzie
pokarmowym



Wtórne- związane z innymi
chorobami wewnętrznymi

7.06.21

9

Zaburzenia funkcji przewodu

Zaburzenia funkcji przewodu

pokarmowego- przyczyny

pokarmowego- przyczyny



Upośledzona perystaltyka
przewodu pokarmowego



Nieprawidłowe trawienie



Upośledzone wchłanianie



Nadmierna wydzielniczość
enterohormonów

7.06.21

10

Zespoły w których dominują

zaburzenia trawienia,

a

wchłanianie ma charakter wtórny,

wynikają najczęściej z zaburzeń
funkcji trzustki, wątroby i dróg
żółciowych

lub wrodzonych

niedoborów enzymów błony rąbka
szczoteczkowego

7.06.21

11

Zespoły z przewagą zaburzeń

wchłaniania

są wynikiem

procesów patologicznych w
obszarze jelit cienkich i grubych w
tym chorób immunologicznych i
cukrzycy,

7.06.21

12

Uogólniony zespół złego

Uogólniony zespół złego

wchłaniania

wchłaniania



Biegunki przewlekłe



Przyspieszony pasaż jelitowy



Niedobór wit. D i Ca- krzywca,
osteomalacja



Nadczynność przytarczyc



Zaniki mięśniowe i tkankowe



Niedobór wit. K- przedłużony czas
protrombinowy i krwotoki



Upośledzone wytwarzanie przeciwciał

7.06.21

13

Upośledzone wchłanianie

Upośledzone wchłanianie

poszczególnych substancji

poszczególnych substancji



Choroby zmieniające skład flory
bakteryjnej (upośledzone wchłanianie
tłuszczów i wit. B12)



Brak soli kwasów żółciowych - stolce
tłuszczowe



Upośledzenie pracy jelit cienkich-brak
rozkładu disacharydów (stolce kwaśne)



Zwiększona przepuszczalność błony
śluzowej jelit- utrata białka

7.06.21

14

Diagnostyka laboratoryjna

Diagnostyka laboratoryjna

zespołów złego wchłaniania

zespołów złego wchłaniania



Badanie makroskopowe stolców



Mikroskopowe badanie kału



Testy obciążeniowe i
prowokacyjne



Badania morfologiczne krwi
(niedokrwistość) i zaburzenia
elektrolitowe

7.06.21

15

Diagnostyka chorób żołądka i jelit u

Diagnostyka chorób żołądka i jelit u

zwierząt towarzyszących opiera się na

zwierząt towarzyszących opiera się na



Badaniu radiologicznym,
ultrasonograficznym i badaniach
gastroskopowych

7.06.21

16

Badanie płynnej treści

Badanie płynnej treści

żwacza

żwacza



Do badań diagnostycznych należy
pobrać 250-500 ml płynnej treści
żwacza zgłębnikiem przełykowo-
żołądkowym o długości 2-2,5 m,
średnicy 10-12 mm



Pierwszą partię płynu odrzucić-
może zawierać ślinę

7.06.21

17

Zgłębnik Sorensena i Schambye

do pobierania płynnej treści

żwacza

7.06.21

18

Ocena barwy treści

Ocena barwy treści

żwacza

żwacza



Jasnozielona- po sianie i kiszonce



Szara-po wysłodkach, otrębach,
wywarze, słomie



Mlecznoszara- po śrucie, otrębach,
mące



Zielonkawoszara- zaleganie treści



Zielonkawoczarna- procesy gnilne

7.06.21

19

Ocena zapachu

Ocena zapachu



Aromatyczny- prawidłowo



Kwaśny, cuchnący- węglowodany

lekkostrawne (buraki pastewne, ziarno

zbóż, melasa, jabłka) z których

powstaje dużo kwasu mlekowego



Amoniakalny- pasze bogatobiałkowe

(mocznik i inne azotowe)



Gnilny- zapalenie ścian przedżołądków

7.06.21

20

Ocena konsystencji

Ocena konsystencji



Lekko ciągliwa świadczy o właściwej
aktywności drobnoustrojów żwacza



Lepka powstaje od domieszki śliny-
powtórzyć badanie



Wodnista jest chorobowa- głodówka,
niedobory paszowe, mała aktywność
drobnoustrojów



Pienista świadczy o wzmożonej fermentacji
i jest typowa dla wzdęcia żwacza

7.06.21

21

Sedymentacja i flotacja treści

Sedymentacja i flotacja treści

żwacza met Nicholsa i Penne

żwacza met Nicholsa i Penne



Krowy zdrowe: w okresie między
podawaniem karmy- 5-10 min,
bezpośrednio po nakarmieniu-2,5-3 min



Szybkie opadanie i brak wypływania
jest następstwem niestrawności lub
głodzenia



Wolne opadanie i szybkie wypływanie
świadczy o wzdęciu żwacza

7.06.21

22

Sedymentacja i flotacja treści

Sedymentacja i flotacja treści

żwacza met Nicholsa i Penne

żwacza met Nicholsa i Penne

7.06.21

23

pH

pH



Fizjologiczne pH=5-8 ( 6,2-7,2)



pH =8-10 -gnicie paszy
bogatobiałkowej



pH= 4-6 –pasza węglowodanowa

7.06.21

24

Ocena żywotności

Ocena żywotności

wymoczków

wymoczków



Wymoczki przekształcają białko

roślinne w łatwostrawne białko

własne, zużywają skrobię, fruktozę,

celobiozę do budowy glikogenu i

syntetyzują wit. B



Krowy zdrowe w 1 ml płynnej treści

żwacza mają:

300-700 tys. wymoczków i
100-200 mld bakterii

7.06.21

25

Mikroskopowe badanie

Mikroskopowe badanie

żywotności wymoczków

żywotności wymoczków

7.06.21

26

Skala oceny żywotności

Skala oceny żywotności

wymoczków pod mikroskopem

wymoczków pod mikroskopem

10x10

10x10



I- żywe-poruszają się energicznie



II- liczne żywe- poruszają się powoli,

pojedyncze martwe



III- średnia liczba – liczne martwe, a żywe

poruszają się powoli



IV- mała liczba wymoczków- słabo

ruchliwe, więcej martwych niż żywych



V- pojedyncze martwe, brak żywych

Przy ocenie należy pamiętać, że najpierw

giną wymoczki duże, potem średnie, a

wreszcie małe

7.06.21

27

Próba na trawienie celulozy i

Próba na trawienie celulozy i

próba fermentacyjnego rozkładu

próba fermentacyjnego rozkładu

glukozy

glukozy

Próba trawienia celulozy
(nitka nie uległa jeszcze
strawieniu)

Próba fermentacyjnego
rozkładu
glukozy ( spr.ilości
wytworzonego gazu po 1
godzinie)

7.06.21

28

Badanie soku żołądkowego

Badanie soku żołądkowego

koni

koni



Sok pobierać na czczo po 12-24
godz. głodówce



Treść pokarmową żołądka- parę
godzin po nakarmieniu



Sonda 2,5-3 m dł i 20-30 mm
średnicy

7.06.21

29

Sok żołądkowy- barwa

Sok żołądkowy- barwa



Fizjologicznie- zielonkawy, szary,
żółtawy, przejrzysty, opalizujący



Czerwony- domieszka krwi



Zielonkawożółty- domieszka
barwników żółciowych



Brunatnoszary- fusy kawy- wrzody
żołądka, rak żołądka

7.06.21

30

Zapach- lekko kwaśny

Zapach- lekko kwaśny



Stęchły- wzmożona fermentacja
lub zaleganie



Gnilny- przypomina ropę- wrzody
żołądka



Amoniakalny- mocznica



Stęchły- gnilny- bezsoczność
(achylia)

7.06.21

31

Konsystencja- wodnista do

Konsystencja- wodnista do

lekko śluzowatej

lekko śluzowatej



Ciągliwa, śluzowata- przewlekły
niżyt

7.06.21

32

Kwasy w treści żołądka

Kwasy w treści żołądka



pH kwaśne nadają kwas solny,
kwas mlekowy, masłowy, octowy,
jednozasadowe fosforany

7.06.21

33

Kwasy organiczne (mlekowy,

Kwasy organiczne (mlekowy,

masłowy, octowy)

masłowy, octowy)



Świadczą o nieżycie żółądka przy
braku kwasu solnego

7.06.21

34

Krew utajona- próba

Krew utajona- próba

benzydynowa

benzydynowa



5 ml soku żołądkowego podgrzać
do wrzenia



Dodać 2 ml benzydyny



Dodać 1 ml 3% wody utlenionej

Zielone- niebieskie zabarwienie

świadczy o obecności krwi

7.06.21

35

Badanie osadu soku

Badanie osadu soku

żołądkowego- zabarwić

żołądkowego- zabarwić

błękitem metylenowym,

błękitem metylenowym,

płynem Lugola

płynem Lugola



Fizjologicznie- 100-300 w 1 ml
komórek nabłonka i leukocytów



Nieżyt- 10x więcej



Komórki nowotworowe



Jaja pasożytów