Rysunek jest prezentacją dotyczącą umieszczenia określonych obiektów na jakiejś przestrzeni za pomocą środków graficznych.
KONCEPCJA STEFANA SZUMANA
I OKRES BAZGRANIA - 1,6 - 7,0
Stadium bazgrot 1;6 - 3;6
Stadium schematu prostego 3;6 - 6;0
Stadium schematu wzbogaconego 6;0 - 7;0
II OKRES SCHEMATU do 11/12 r. ż.
III OKRES POSCHEMATYCZNY pow. 12 lat
Schemat - stała forma graficzna dla symbolizowania określonych zjawisk. Wg Szumana schemat jest czymś pośrednim między wyobrażeniem a pojęciem przedmiotu, nie naśladuje go bowiem, ale racjonalnie upraszcza.
OKRES IDEOPLASTYKI - do 12 r. z.
OKRES FIZJOPLASTYKI - pow. 12 r.ż.
KONCEPCJA LOWENFELD'A i BRITTAIN'A
Faza bazgrot - od 2 lat do 4 lat
Faza przedschematyczna - od 4 lat do 7 lat
Faza schematu - od 7 lat do 9 lat
Faza początkowego realizmu - od 9 lat do 11 lat
Faza pseudonaturalistyczna - od 11 lat do 13 lat
Faza kryzysu w okresie adolescencji - od 13 lat do 17 lat
Rysunek tematyczny
Analiza treściowa.
1.Temat rysunku.
( abstrakcyjny, bajkowy, fantastyczny, przygodowy, realistyczny,w tym:dotyczący pracy, zabawy, nauki, wojny ).
2.Liczba i rodzaj elementów.
5,0 - 6,0 lat - pojedyncze postacie ludzkie, zwierzęce, środki komunikacji, elementy i motywy przyrodnicze, elementy najbliższego otoczenia :domek, ulica.
6,0 - 7,0 lat - próby wiązania postaci ludzkich i zwierzęcych w sceny rodzajowe. Pojawienie się akcji o symbolicznym znaczeniu.
7,0 - 9,0 lat - tworzenie ilustracji tematycznych i kompozycji pejzażowych. Obrazowanie treści najbliższego otoczenia, baśni, własnych przeżyć.
10,0 - 11,0 lat - Różnicowanie się tematyki. Stopniowe wypieranie treści opartych na wyobraźni.
3.Prawdziwość kolorów.
5,0 - 7,0 lat - koloryt przypadkowy, pstrokaty, nieregularny, tęczowy. Swoista zabawa barwą.
8,0 - 9,0 lat - tonowanie barw, stosowanie barw łamanych.
10,0 - 13,0 lat - koloryt realistyczny, właściwy. Kolor włosów zmienny.
pow. 13,0 lat - koloryt perspektywistyczny, światłocień. Cieniowanie bryły (kolor raz jaśniejszy, raz ciemniejszy ).Oddzielanie kolorem poszczególnych planów krajobrazu. Pierwszy plan najintensywniejszy. Kolor lokalny realistyczny, bez wyraźnych znaczeń symbolicznych opartych na ekspresji emocjonalnej. Stopniowe dojście do koloru lokalnego.Zjawienie się koloru abstrakcyjnego.
Analiza formy.
1.Oddanie kształtu.
do 5 r.ż. - bazgroty figuralne ( kontur z nazwą )
5,0 - 6,0 lat - schemat konturowy, ograniczenie (zamykanie płaszczyzny) konturem bez jej wypełnienia. B. uproszczony, zgeometryzowany.
6,0 - 7,0 lat - schemat wzbogacony, operowanie plamą rysunkową i malarską.
7,0 - 11,0(12,0) lat - wzbogacanie schematu formy o charakterystyczne detale(7,0 - 8,0 )
- dopracowanie się typu charakterystycznego (8,0 - 9,0 )
- typ charakterystyczny, ale ujęty w naiwnym realiźmie (9,0 - 11,0 )
pow.12,0 lat - kształty zgodne z naturalnym odbiorem bezpośrednim opartym na obrazach wizualnych (z natury bądź wzoru). Kształt całkowicie realistyczny. Próby deformacji świadomej.
2.Proporcje.
do 7,0 r.ż. - brak proporcji
7,0 - 8,0 lat - doskonalenie proporcji.
8,0 - 9,0 lat - właściwe ujmowanie głównych proporcji pojedynczych przedmiotów.
9,0 - 11,0 (12,0 ) lat - właściwe ujmowanie proporcji pojedynczych przedmiotów, a także całych zestawów form.
3.Inne cechy schematu.
- rysowany z przodu czy z profilu (profil około 7,0- 9,0 r. ż.)
- kontur regularny, przejrzysty (około 9,0-10,0 r. ż.)
- schemat nieruchomy czy ożywiony (przez kończyny narysowane skośnie- 6,0- 7,0 r. ż., przez narysowanie ruchów, gestów - 7,0 - 11,0 r. ż., przez ożywienie całej postaci - 11,0 - 12,0 r. ż. i pow.).
4.Wymiarowość formy.
- do 9,0 r. ż. - płaskość formy.
- 9,0 - 10,0 r. ż. - próby światłocienowego traktowania bryły.
- 11,0 - 12,0 r. ż. i pow. - trójwymiarowość.
5.Wyrażanie przestrzeni.
do 7,0 r. ż. - brak wyrażania przestrzeni.
7,0 - 8,0 r. ż. - próby wyrażania przestrzeni przez układ pasowy.
8,0 - 9,0 r. ż. - układ topograficzny, jak z lotu ptaka.
9,0 - 10,0 r. ż. - układy kulisowe, płaskie ( plany w obrazie ).
11.0 - 12.0 r. ż. - perspektywa linearna (zmniejszanie ),powietrzna ( linią i barwnymi plamami)
RYSUNEK RODZINY
Polska adaptacja Anny Frydrychowicz
Ekspresja rysunkowa odzwierciedla percepcję w kategoriach własnych schematów poznawczych i motywów, i w takim rozumieniu jest projekcją. W wypowiedzi rysunkowej dziecko dostarcza informacji o więziach emocjonalnych z poszczególnymi członkami rodziny, o spostrzeganym znaczeniu każdej postaci, o swoim widzeniu konfliktu w rodzinie i wiążących się z nim lękach. Rysunek jest w większym lub mniejszym stopniu przekazem z poziomu nieświadomości. Rozmowa z dzieckiem na temat rysunku dostarcza natomiast informacji dotyczących jawnego, świadomego obrazu rodziny.
Cz. 1.
Arkusz papieru formaty: A-4. Ołówek lub kredki.
Instrukcja: Narysuj rodzinę, jaką chcesz.
Cz. 2
Rozmowa:
Opowiedz mi o rodzinie, którą narysowałeś. Co to za rodzina?
Pokaż, kogo narysowałeś na swoim rysunku. Jak oni się nazywają?
Kto w tej rodzinie jest najbardziej miły? Dlaczego?
Kto w tej rodzinie jest najmniej miły? Dlaczego?
Komu w tej rodzinie jest najlepiej, jest najbardziej szczęśliwy? Dlaczego?
Komu w tej rodzinie jest najgorzej, jest najmniej szczęśliwy? Dlaczego?
Czy chciałbyś coś zmienić w tej rodzinie?
Dlaczego nie narysowałeś……..?
ANALIZA. KRYTERIA
KOLEJNOŚĆ RYSOWANIA POSTACI
RELATYWNA WIELKOŚĆ RYSOWANYCH POSTACI (WYRAŹNE POWIĘKSZENIU LUB POMNIEJSZENIE)
ZDOBIENIE POSTACI
USYTUOWANIE POSTACI WZGLĘDEM SIEBIE
POMINIĘCIE POSTACI
POJAWIENIE SIĘ DUŻEGO DOMINUJĄCEGO NA RYSUNKU OBIEKTU, ROZDZIELAJĄCEGO RODZINĘ
POJAWIENIE SIĘ NA RYSUNKU MAŁEGO DZIECKA NIEOBECNEGO W RZECZYWISTEJ RODZINIE
Wskaźniki emocjonalne
Kolory: szarości, czerń - czerwień, jasne czyste barwy;
Sposób rysowania: siła linii;
Treść: przedmioty martwe, zwierzęta, agresja, podkreślanie różnic seksualnych;
Rysowanie postaci ludzkiej: wielkość, niekompletność, bezruch, wielkość,
Usytuowanie głównej postaci: centralne, górne, dolne;
Powtarzające się elementy: silnie zaznaczone podłoże, wiatr,
Czas rysowania;
Poprawianie rysunku.
1