15.05.2010

Wykład 3

BANKOWOŚĆ

1. MODEL JEDNOSZCZEBLOWY

2. MODEL W POLSCE

3) MODEL JEDNOSZCZEBLOWY O SKOMPLIKOWANEJ STRUKTURZE

REFORMA BANKOWOŚCI W POLSCE:

1. Przed reformą:

- przeważają części pod. gosp. podlegała bezpieczeństwo Bankowi Centralnemu,

- Banki, które obsługiwały określone obszary gospodarki: PKO BP, NBP, PKO S.A. (obsługa dewizowa ludności), Bank Handlowy w Warszawie S.A., Bank BGŻ).

- większość przedsięwzięć była realizowana dzięki kredytom,

- bank pełni również funkcję kontrolną,

2. Reforma:

- z NBP wyodrębniło się 9 banków komercyjnych (ich centrale w różnych miejscach Polski). Powstały w zasobach dawnego NBP.

- były to jednoosobowe spółki Skarbu Państwa,

- następne banki zaczęły zmieniać właścicieli,

- prywatyzacja następowała - nadwyżki między ceną rynkową, a nominalną akcji do SP.

- środki z prywatyzacji banków były źródłem zasileń Skarbu Państwa,

- proces reformowania banków trwa nadal.

- W 1989 roku w wyniku reformy powstało 9 banków operacyjnych na bazie NBP, ale powstał też szereg innych banków.

Reforma bankowości w Polsce:

- związana z reformą całej gospodarki,

- oddzielenie funkcji banku centralnego od bezpośredniej działalności kredytowej,

- utworzenie banków uniwersalnych,

- konkurencja między bankami i oparcie funkcjonowania banków na zasadach samodzielności i samofinansowania,

- wzrost aktywności banków,

- rola NBP jako Banku Centralnego koordynującego działalność innych banków i refinansujących je.

ROLE I FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO:

NARODOWY BANK POLSKI

Instrumenty oddziaływania Banku Centralnego:

- refinansowanie banków poprzez:

* kredyt refinansowy,

* kredyt redyskontowy (redyskonto weksli handlowych),

* kredyt lombardowy (pod zastaw papierów wartościowych)

- operacje otwartego rynku

* sprzedaż i zakup poprzez Bank Centralny (weksli skarbowych, bonów pieniężnych NBP i obligacji),

- rezerwy obowiązkowe

* stopy rezerw są nie uzależnione od rodzaju depozytu,

* rezerwy pozwalają uruchomić większy kontyngent kredytu redyskontowego czy lombardowego,

* Rada Polityki Pieniężnej ustala stopę rezerw obowiązkowych.

RPP - na czele prezes NBP; skład: przedstawiciele wskazani przez Prezydenta, Sejm i Senat; ustala podstawowe stopy procentowe.

STOPA REZERWY OBOWIĄZKOWEJ:
- od wkładów złotowych płatnych na każde żądanie	3%
- od terminowych wkładów złotowych	3%
- od wkładów w walutach obcych na każde żądanie	3%
- od wkładów terminowych w walutach obcych	3%
- od środków terminowych a tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (repo)	0%

Stopa lombardowa: 5%

KREDYT LOMBARDOWY - Stopa lombardowa (kredyt lombardowy) -określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć równowartości 80% papierów wartościowych obciążonych zastawem.

W Polsce stopę kredytu lombardowego określa Rada Polityki Pieniężnej (organ Narodowego Banku Polskiego).

KREDYTY REDYSKONTOWE - bank operacyjny może przyjmować do dyskonta weksla od klientów.

Redyskonto jest to przyjęcie przez bank centralny wierzytelności takich jak weksle od banków komercyjnych. Banki komercyjne zastawiając papiery wartościowe mogą zaciągać kredyty redyskontowe. Bank centralny odlicza odsetki od wartości minimalnej zdyskontowanych papierów wartościowych przez stopę ustaloną właśnie przez ten bank.

BANKI FUNKCJONUJĄCE W II SZCZEBLU BANKOWOŚCI:

B A N K I	KOMERCYJNE	UNIWERSALNE
				WYSPECJALIZOWANE
		SPÓŁDZIELCZE
		KOMUNALNE
		KASY OSZCZĘDNOŚCIOWO - POŻYCZKOWE	UNIWERSALNE
				WYSPECJALIZOWANE

Nadzór nad bankami sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

Art. 5.  Czynnościami bankowymi są:

  1)   przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

  2)   prowadzenie innych rachunków bankowych,

  3)   udzielanie kredytów,

  4)   udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw,

  5)   emitowanie bankowych papierów wartościowych,

  6)   przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

  6a)  wydawanie, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego,

  7)   wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

  8)   udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

I OPERACJE CZYNNE (AKTYWNE) - widoczne rezultaty - w aktywach banku, dotyczy zagospodarowania kapitału.

II OPERACJE PASYWNE - pozyskiwanie środków, depozytów.

Operacje usługowe - pośredniczenie w rozliczeniach między podmiotami i inne.

CZYNNOŚCI BANKOWE:

OPERACJE BANKOWE - pojęcie w szerokim znaczeniu obejmuje wszystkie rodzaje czynności bankowych. Należą do nich:

- operacje bierne,

- operacje czynne,

- operacje pośredniczące.

FUNKCJE BANKU KOMERCYJNEGO
UJĘCIE MIKROEKONOMICZNE	UJĘCIE MAKROEKONOMICZNE
- Udzielanie i zaciąganie kredytów - Świadczenie usług obrotu pieniężnego, kredytowego, kapitałowego - Oferowanie szeregu innych usług
FUNKCJA TRANSAKCYJNA	FUNKCJA TRANSFORMACYJNA
	- transformacja wielkości środków, - transformacja przestrzennej alokacji, - transformacja terminów, - transformacja ryzyka, - transformacja informacji.

Pozyskiwanie środków (kapitału) przez bank:

- emisja akcji - źródło kapitałów własnych,

- depozyty bankowe - bieżące i terminowe, kapitał obcy,

- emisja papierów wartościowych dłużnych - bony i obligacje skarbowe, certyfikaty depozytów, kapitał obcy.

Struktura zobowiązań banków:

Pasywa banku komercyjnego:

KREDYT - zawierzenie, przedmiot zawierzenia może być różny, mogą być to środki pieniężne.

KREDYT BANKOWY - różni się od pożyczki pieniężnej.

Podstawowe źródło emisji pieniądza bankowego, bezgotówkowego.

POŻYCZKA - nie powoduje zmiany ilości pieniądza na rynku.

RÓŻNICE POMIĘDZY KREDYTEM BANKOWYM A POŻYCZKĄNIENIĄDZA:

KREDYT BANKOWY	POŻYCZKA PIENIĄDZA
- regulacja prawna „Prawo Bankowe” - postawienie do dyspozycji określonej kwoty środków pieniężnych w postaci bezgotówkowego pieniądza bankowego, - finansowanie konkretnego celu określonego w umowie, - odpłatności, - forma pisemna umowy, - wykorzystania na warunkach i zasadach określonych w umowie.	- regulacja prawna „Kodeks Cywilny” - przeniesienie własności środków pieniężnych, - nie ma wymogów określenia celu pożyczki, - brak wymogu określenia w umowie warunków wykorzystania środków pieniężnych, - może, ale nie musi być odpłatna, - brak wymogu pisemnej formy w przypadku, gdy kwota < 500 zł.

NAJWAŻNIEJSZE TYPY KREDYTÓW:

K R E D Y T Y	KREDYTY GOSPODARCZE (przedsiębiorstw)	Kredyty w rachunku bieżącym
				Kredyty obrotowe
				Kredyty inwestycyjne
			KREDYTY KONSUMPCYJNE (ludności)	Kredyty w rachunku bieżącym dla ludności
				Kredyty ratalne (w tym samochodowe)
				Kredyty gotówkowe
				Kredyty lombardowe
			KREDYTY BUDOWLANO -MIESZKANIOWE	Kredyty budowlane
				Kredyty mieszkaniowe

Wpływy banku z tytułu udzielanych kredytów:

- PROWIZJA KREDYTOWA - opłata za usługi bankowe pobierana w momencie udzielania kredytu,

- ODSETKI OD KREDYTÓW - podstawowe źródło wpływów z kredytów, ustalane od kwoty zadłużenia w kredycie, kwota, wielkość odsetek zależy od:

* STOPY PROCENTOWEJ,

* KWOTY, WIELKOŚCI KREDYTU,

* CZASU, NA JAKI ZACIĄGNĘLIŚMY KREDYT.

Co wpływa na stopę oprocentowania kredytu bankowego:

- inflacja - stopa kredytu wyższa niż stopa inflacji) - stopa realnie dodatnia,

- czas, na jaki ma być udzielony kredyt, okres kredytowania,

- jakość zabezpieczenia kredytu,

- wielkość kredytu,

- popyt na kredyt,

- polityka kredytowa w zakresie kształtowania portfelu kredytowego,

- sytuacja finansowa konkretnego kredytobiorcy, zdolność kredytowa.

ETAPY PROCEDURY KREDYTOWEJ:

1 Przyjęcie wniosku od ewentualnego kredytobiorcy, wymagane są przy tym wszystkie dokumenty.
2. Wstępna ocena wniosku dokonywana przez bank, sprawdzenie czy dokumenty są aktualne, kompletne, wiarygodne.
3. Analiza i określenie zdolności kredytowej.
4. Podjęcie decyzji.
5. Negocjowanie warunków kredytowania.
6. Zawarcie umowy kredytowej.
7. Monitoring kredytobiorcy.

Rodzaje zabezpieczeń prawnych kredytu:

- OSOBISTE - zabezpieczenia, przy których dłużnik lub osoba trzecia ponosi osobistą odpowiedzialność za spłatę długu, odpowiadając za to całym swoim majątkiem, np. Poręczenie, gwarancja bankowa.

- RZECZOWE - zabezpieczenia, przy których przedmiotem jest określona rzecz ruchoma lub nieruchomość.

WNIOSEK KREDYTOWY ZAWIERA:

- kwotę kredytu,

- cel kredytu,

- termin spłaty kredytu,

- informacje o innych kredytach,

- poprawne formy zabezpieczenia.

ZŁOTA REGUŁA BANKOWA:

- bank może wykorzystać pozyskane pieniądze na okresy nie dłuższe niż te, na jakie je pozyskuje.

Rezultaty jej zastosowania:

- mniejszy ryzyko,

- brak korzyści z transformacji pieniądza w czasie.

REGUŁA OSADU WE WKŁADACH:

- bank ma w sposób ciągły do swojej dyspozycji znaczną część lokat bieżących, które może wykorzystać na dłuższe okresy,

Przyczyny tzw. „osadu”:

- utrzymywanie przez deponentów stałego zapasu pieniężnego na rachunku bieżącym,

- „zazębianie się” wpłat i wypłat dotyczących klientów.

SUMA UDZIELONYCH KREDYTÓW:

Sk - suma udzielonych kredytów,

Nd. 1 - pierwsza nadwyżka depozytów,

r - stopa rezerw obowiązkowych.

Instytucje systemu bankowego w Polsce (ksero)

---