Prawo europejskie 2 - P. Policastro 18/11/2005 Gorzów Wlkp.
Traktat wspólnotowy wymienia następujące instytucje:
Art.7, mówi że zadania powierzone wspólnocie wykonują Parlament Europejski, Rada, Komisja, Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy. Działają one w granicach uprawnień przyznanych im niniejszym traktatem. Radę i Komisję wspierają Komitet Ekonomiczno Społeczny i Komitet Regionów pełniące funkcję doradczą.
Art.8, mówi że ustanawia się europejski system banków centralnych oraz Europejski Bank Centralny o uprawnieniach przyznanych w traktacie.
Art.9, mówi o ustanowieniu Europejskiego Banku Inwestycyjnego o uprawnieniach przyznanych w tym traktacie i dołączonym do niego statutem.
Klauzule uprawnień działania w granicach traktatu należy rozumieć jako formę legalności, które są zapisane także w konstytucjach krajowych.
Traktat o Unii Europejskiej:
Art.3, Unia dysponuje jednolitymi ramami instytucjonalnymi które zapewniają spójność i ciągłość działań podejmowanych do osiągnięcia jej celów. Unia w szczególności czuwa nad spójnością całości swoich działań zewnętrznych, podejmowanych w ramach polityk w dziedzinach stosunków zagranicznych, bezpieczeństwa, gospodarki i rozwoju. Rada i Komisja są odpowiedzialne za zapewnienie takiej spójności i współpracują w tym celu. Gwarantują realizację tych celów w ramach swoich kompetencji.
Rada Europejska nadaje unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa w tej mierze ogólne kierunki polityczne. W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów państw członkowskich oraz przewodniczący komisji. Towarzyszą im ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich i członek komisji. Zbiera się co najmniej 2 razy w roku od przewodnictwem szefa państwa lub rządu państwa członkowskiego które przewodniczy Radzie (zmiana co 6 miesięcy). Rada Europejska składa Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie po każdym spotkaniu oraz roczne sprawozdanie pisemne w postępach dokonanych przez Unię.
Inne organy w takiej optyce maja charakter organów wykonujących impulsy polityczne określone przez państwa członkowskie. Prowadzi to do sytuacji że traktatami rządzą państwa, co jest nieco niezgodne z głównymi założeniami, które prowadziły do stworzenia współpracy europejskiej zgodnie z którymi należało stworzyć organizacje o charakterze ponad narodowym która zajęła by się ogólnym interesem całości obywateli w ramach kompetencji jej powierzonych.
Art.5, Parlament Europejski, Rada, Komisja, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy, realizują swoje uprawnienia w ramach traktatów,
Traktat Konstytucji Europy:
1. Zasady ogólne,
2. Karta Praw Podstawowych UE,
3. Polityki i charakter zakres działania Unii,
4. Przepisy końcowe
System wspólnych instytucji, które pracują w ścisłej koordynacji (jednolite ramy instytucjonalne) są wyjaśnione:
Art.1.18. Unia dysponuje jednolitymi ramami instytucjonalnymi których celem jest wspieranie jej wartości, realizacja jej celów, służenie interesom jej obywateli i państw członkowskich, zapewnienie spójności, skuteczności i ciągłości jej polityki i działań
Jednolite ramy instytucjonalne służą interesom unii w rozumieniu politycznej która realizuje na innym szczeblu niż państwa i jej celem jest doprowadzenie do realizacji celów konstytucyjnych państw członkowskich tak by nie tworzyły się natężenia miedzy państwami, a przede wszystkim by nie nastąpiła dyskryminacja miedzy obywatelami państw z tendencją do zapewnienia równości i uniknięcie konfliktów zostało rozszerzone poza granice unii.
W ramach Unii istnienie pewnego dobra wspólnego jest określone na podstawie celów i zadań powierzonych Unii. Interesy obywateli rozumiemy jako jednostki reprezentowane przez instytucje unijne. Można dojść do wniosku że Unia reprezentuje interesy obywateli w miarę gdy godzą się one z interesami państw. Różnica jest jednak taka że władze wybierane są przez obywateli zasadą większościową, co często prowadzi do sytuacji że wybrane zostały niewielką większością, i prowadzona jest polityka i cele większości rządzącej w danym momencie, co nie zawsze prowadzi do reprezentowania wszystkich grup społecznych. Może to spowodować do wyparcia poglądów mniejszości.
Ramy instytucjonalne obejmują Parlament Europejski, Radę Europejską, Radę, Komisję, Trybunał Sprawiedliwości. Instytucje te stosują między sobą zasadę lojalnej współpracy.
Art.1.19, Parlament Europejski wspólnie z Radą pełni funkcję ustawodawczą i budżetową oraz kontroli politycznej Komisji.
Art.1.20, Rada Europejska nadaje UE impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki polityczne i priorytety. Nie pełni funkcji ustawodawczej.
Można powiedzieć że Rada Europejska rozwija się głównie pod impulsem indywidualnych państw.
Traktat Konstytucji dla Europy jest rodzajem kodyfikacji i uproszczenia modelów dotychczas działających i pewnymi zmianami aby UE działała w rozszerzonym składzie. Posiedzenia jej zwoływane są co kwartał przez jej przewodniczącego, podczas których decydują w jakim kierunku maja iść organy unii. Przewodniczący wybierany jest większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku. Jego mandat może zostać jednokrotnie odnowiony.
Rada ministrów wspólnie z Parlamentem Europejskim pełni funkcję ustawodawcza i budżetową. W skład Rady wchodzi przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego państwa członkowskiego, który jest uprawniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu państwa członkowskiego które reprezentuje oraz do głosowania. Jeżeli konstytucja nie stanowi inaczej Rada stanowi większość kwalifikowaną.
Art.1.23, Rada do spraw ogólnych zapewnia spójność prac różnych składów Rady, przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej i zapewnia ich kontynuacje w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej. Rada do spraw zagranicznych opracowuje działania zewnętrzne. Rada Europejska może wydawać decyzję ustanawiające listę innych składów Rady.
Art.1.25, Organem wspierającym ogólne interesy Unii jest Komisja, która podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy.
W celu lepszego określenia zadań organów europejskich wracamy do traktatu ustanawiającego wspólnotę europejska
Parlament Europejski wykonuje uprawnienia przyznawane mu niniejszym traktatem. Ma on opracować projekt mający na celu umożliwienie przeprowadzenia powszechnych, bezpośrednich wyborów zgodnie z jednolita procedura we wszystkich państwach członkowskich. Parlament ma niższa pozycje w stosunku do Rady i Rady Europejskiej.
Art.191, mówi że partie polityczne na poziomie europejskim są ważnym czynnikiem integracji w ramach unii przyczyniają się do kształtowania świadomości europejskiej i wyrażają wolę polityczna obywateli unii.
Jednakże partie polityczne nie są wpływowym elementem w życiu Unii
Rada Europejska i Rada to organy które dzisiaj maja władzę na poziomie Unii. Wpływy polityczne do życia Unii będą odbywały się za pośrednictwem większości rządzącej w każdym kraju.
Art.192, w zakresie traktatu Parlament Europejski uczestniczy w procesie prowadzącym do przyjęcia aktów wspólnotowych.
Art.193, Parlament może ustanowić komisje śledcze do badania zarzutów naruszenia lub niewłaściwego stosowania prawa wspólnotowego.
W Parlamencie Europejskim działają miedzy sobą siły polityczne przekonane o konieczności integracji europejskiej, ale nie koniecznie odzwierciedla to debaty widocznej na szczeblu krajowym, ponieważ polityka prowadzona w ramach UE jest nieco oderwana od obywateli.
Instytucje upoważnione do prowadzenia lobbingu w stosunku do Parlamentu Europejskiego, wywierają większy wpływ na Parlament niż partie polityczne działające w krajach europejskich.
Elementy pryncypialne maja bardzo duże znaczenie w ramach Parlamentu Europejskiego. Niedotlenienie zapotrzebowań politycznych ożywiających dyskusje polityczna na szczeblu krajowym poprzez osłabienie politycznej wpływowości Parlamentu Europejskiego oznacza niemożności przedyskutowania na szczeblu europejskim najważniejszych spraw dotyczących obywateli w danym momencie ( np. bezrobocie, bezpieczeństwo, pokój, prawa człowieka ).
Rada jest organem o charakterze ministerialnym, zapewnia koordynacje ogólnych polityk gospodarczych państw członkowskich. Ma prawo podejmowania decyzji, w aktach przez siebie podejmowanych przyznaje Komisji uprawnienia do wykonywania norm ustanowionych przez Radę. Ma decydujące znaczenie w procesie tworzenia ogólnych norm prawnych w prawie UE. Może także zastrzec sobie prawo do wykonywania aktów przez nią podjętych. Rada uwłaszczyła Komisji w prerogatywie zajmowania się wykonaniem prawa ustawowego przez Radę i Parlament.
W Radzie wszystkie państwa mają różne możliwości głosowania, w zależności od liczby mieszkańców, każde państwo ma określoną liczbę głosów.
W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania i rozwoju wspólnego rynku, Komisja czuwa nad stosowaniem postanowień niniejszego traktatu, jak również środków przyjętych przez instytucje na jego podstawie. Formułuje zalecenia i wydaje opinie w sprawach będących przedmiotem niniejszego traktatu, ma własne uprawnienia decyzyjne, oraz uczestniczy w formułowaniu aktów Rady i Parlamentu Europejskiego na warunkach przewidzianych przez traktat.
Główna rola Komisji polega na sprawowaniu inicjatywy ustawodawczej. Przygotowuje projekty, które są głosowane w procedurze prawnej z udziałem Parlamentu Europejskiego i Rady. Akty prawne powszechnie obowiązujące państwa i obywateli są uchwalone z udziałem Komisji, która przygotowuje ich projekty, a następnie z udziałem Parlamentu i Rady je uchwalają. Członkowie Komisji są w pełni niezależni w wykonywaniu swoich obowiązków, nie zwracają się ani nie przyjmują instrukcji od żadnego rządu i jakiegokolwiek organu.
Art.220, Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji, czuwają nad poszanowaniem prawa i wykładni w stosowaniu niniejszego traktatu.
Art.,.221, w skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego.
Art.222, wspomagany jest przez ośmiu rzeczników generalnych, liczbę tę może zwiększyć.
Zadaniem rzecznika jest przedstawienie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, wniosków w sprawach które wymagają jego zaangażowania.
Art.227, każde państwo członkowskie może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości jeżeli uzna że inne państwo członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań które na nim ciąży na mocy niniejszego traktatu.
Trybunał może wydać wyrok obowiązujący państwo do podjęcia odpowiednich środków które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału. Po niezastosowaniu się państwa do wyroku może zarządzić karę pieniężną albo ryczałt.
Art.230, Trybunał Sprawiedliwości kontroluje legalność aktów uchwalonych wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, Komisję i Europejski Bank Centralny, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.
Jeżeli państwa przekroczą uprawnienia powierzone im na mocy traktatów jest możliwość zwrócenia się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o unieważnienie ich decyzji. Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez państwa członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy
Również każda osoba fizyczna lub prawna która jest adresatem decyzji podjętych w ramach prawa europejskiego w sytuacjach nadużycia władzy lub poważnych uszczerbków proceduralnych może wnieść skargę, po której Trybunał może zasądzić o nieważności szkodliwego aktu.
Art.232, jeżeli Parlament Europejski, Rada lub Komisja zaniechają działania państwa członkowskie i inne instytucje mogą wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości, również osoby fizyczne i prawne mogą wnieść sprawę do Trybunału stawiając zarzut jednej z instytucji wspólnoty iż zaniechała wydanie aktu skierowanego do niej innego niż zalecenia i opinie. Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Europejski Bank Centralny
Art.233, instytucje które zaniechały swoich działań są zobowiązane podjęcia środków które zapewnią wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości.
Art. 234, podczas danego procesu toczącego się w sądzie krajowym, a gdzie sąd zobowiązany jest stosować prawo europejskie, a nie ma jasności co do wykładni niniejszego traktatu lub innych aktów wydanych przez instytucje europejskie, albo wykładni statutów uchwalonych aktem Rady, sąd ten może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania. Sąd widząc niejasności w interpretowaniu prawa europejskiego musi się zwrócić d Trybunału Sprawiedliwości. Jest to tzw. sposób wnoszenia pytań w trybie predycypialnym.
Art.235, Trybunał sprawiedliwości ma jeszcze kompetencje w sprawie odpowiedzialności umownej wspólnoty, zwłaszcza za wyrządzenie szkód. Organ wspólnoty łamiąc prawo wyrządza szkodę osobom prawnym lub fizycznym to musi naprawić tę szkodę.
W historii wspólnoty można wyrządzić takie osobistości jak Altiero Spineli, Robert Schuman, Jean Monet który byli zdania że należy stworzyć państwo międzynarodowe. Patrzyli oni na współpracę europejską jako formę tworzenia wspólnot ponadnarodowych. Chcieli przekazać suwerenność państw w określonych dziedzinach w celu utworzenia prawa wiążącego, choć szanującego wszystkie państwa. Wspólnota nie powinna tworzyć warunków dyskryminujących wewnątrz wspólnoty, ale także w innych krajach.
Europejska Wspólnota Obrony (utworzona w 1952r.) miała za cel łączyć politykę zagraniczną i politykę bezpieczeństwa i nawet ona określiła w art.38 że zgromadzenia tej wspólnoty miał przygotować projekt polityczny o federacji europejskiej. Był to pierwszy cel do osiągnięcia jedności gospodarczej i stworzenia federacji państw.
Europejska Wspólnota Węgla i Stali w art.1, mówi o ustanowieniu europejskiej wspólnoty węgla i stali mającej wspólny rynek, wspólne cele i wspólne instytucje. Założyciele zamierzali tworzyć nowe formy wspólnoty których interesy miały wspólne cele. Były to cele o charakterze konstytucyjnym. Traktat założył pewne instytucje, wśród których mieliśmy Wysoką Władzę(art.7 i dalej). Członkowie Wysokiej Władzy musieli sprawować swoje funkcje w całkowitej niezależności dla ogólnego interesu wspólnoty. Pierwszy raz pojawiła się świadomość że istnieje ogólny interes wspólnoty. Unia Europejska opiera się na tworzeniu nowego wymiaru suwerenności działalności państw, który zostaje sprawowany wspólnie przez państwa członkowskie. Członkowie wysokiej władzy w spełnianiu własnych obowiązków nie mogli prosić ani akceptować instrukcji od własnych rządów, co odnajdujemy w zapisach o funkcjonowaniu komisji. Muszą wstrzymywać się od wszelkiego zachowania nie dającego się pogodzić z ponadnarodowym charakterem własnych funkcji. Każde państwo członkowskie wyraziło zgodę w szanowaniu tego charakteru i wstrzymania się od wywierania wpływu w stosunku do członków wysokiej władzy.
W następnych traktatach słowo „ ponadnarodowe” zostało skreślone, co nie oznacza że nie przestano tworzyć wspólnej suwerenności, np. suwerenność monetarna. Wprowadzenie euro spowodowało oddanie suwerenności państw w dziedzinie monetarnej.