Blok H.
Pytanie nr 7 - Rozpad imperium kolonialnych państw europejskich w Azji po drugiej wojnie światowej
W Azji Południowo - Wschodniej mieliśmy do czynienia z trzema głównymi państwami kolonijnymi - Wielką Brytanią, Francją oraz Holandią. Wielka Brytania posiadała jako kolonie - Indie, Birmę oraz Malaje. Francja swoje wpływy posiadła na terenie Indochiny - obejmowało to tereny Wietnamu, Laosu oraz Kambodży. Holandia miała w posiadaniu Indonezję.
Posiadłości brytyjskie
Indie - II wojna katalizuje proces wycofywania się kolonistów z terytorium Indii.
Kongres Narodowy - partia indyjska, która powstała w 1885 - działalność na rzecz dekolonizacji. Działa także od 1940 Liga Muzułmańska (Jinnah). Partia ta prowadziła walkę o wydzielenie z Indii nowego państwa - Pakistanu.
Indie przystąpiły do wojny po deklaracji brytyjskiego wicekróla, pokaz zależności Indii, obraza społeczności hinduskiej. Nastąpiły wystąpienia antywojenne. Satygraha - Gandhi - siła prawdy, bierny opór. W 1942 do Indii przybył Stafford Cripps, propozycja statusu dominium dla Indusów oraz wydzielenie odrębnych dominiów dla muzułmanów. Gandhi - Opuścić Indie. Czerwiec 1945 - koncepcja lorda Wavella przekazania wszystkich miejsc w Radzie Wykonawczej kolonii Indusom - wicekról i głównodowodzący Brytyjczykami.
1946 - misja trzech ministrów ( Lawrence, Cripps, Alexander). Wybory do Zgromadzenia Centralnego - idea Pakistanu uznana za nierealną, mimo iż Liga zdobyła wszystkie mandaty im przewidzianie. Koncepcja Unii Indyjskiej - federacja posiadłości brytyjskich i wolnych księstw indyjskich. Rząd centralny miałby tylko zajmować się sprawami zagranicznymi, obroną, łącznością i komunikacją. Kraj podzielony na trzy prowincje ( większości hinduskie, muzułmańskie, Bengal i Assam).
14 VIII 1947 - niepodległy Pakistan, 15 VIII - niepodległe Indie - premier Neru. Problemem tych państw pozostał Kaszmir (sprawa władców, którzy mieli wypowiadać się czy chcą włączenia do Indii czy do Pakistanu, tutaj Indie mimo zdecydowanej przewagi Pakistańczyków) o którego toczyła się wojna w latach 1947 - 1949.
Gdy Indie oraz Pakistan ogłaszają się republikami i zostają przyjęte do Commonwealthu ta nie jest już zbiorem państw monarchicznych
Birma - Brytyjczycy łączyli wyjście z Birmy wraz z koncepcjami oddania wolności Indiom, początkowo chcieli oni aresztować członków Ligi Antyfaszystowskiej, jednak pozowlili im ostatecznie formować zalążki nowego rządu. Na czele miał stanąć Aug San, zamordowany, następcą został Thakin Nu. 4 I 1948 Birma odzyskała niepodległość, jednak polityka nowego rządu nie podobała się opozycji i mniejszościom. Wojna domowa - aż po dziś.
Malaje - 1946 został proklamowany Związek Malajski - nie podobał się sułtanom, ludności nie podobał się równoprawny układ rasowy. 1948 - przekształcono Związek w Federację Malajów. Singapur oddzielony od reszty kraju. Brytyjczycy zaczęli faworyzować Malajów co stało się normalnością. Komunistyczna Partia Malajów - zbrojne wystąpienie, przeciwwaga UMNO - nacjonaliści malajscy. 1948 - wprowadzenie przez kolonistów stanu wyjątkowego. Malajska Armia Wyzwolenia. W trakcie wojny zabito Wysokiego Komisarza Malajów - Henry'ego Gunrey'a. W 1957 - Federacja Malajska została niepodległym państwem w ramach Commonwealthu. Poza strukturą Singapur i Borneo (kolonie Korony). Singapur stał się autonomicznym państwem w 1958. W 1963 Singapur, Sarawak i Sabah dołączyły do Federacji tworząc Malezję.
Posiadłości Francji
Indochiny - rywalizacja wracających francuskich kolonistów w z komunistami, którzy chcieli przejąć te terytoria po Japonii. 1945 - Kongres w Tan Tao - Viet Minh wyłania Komitet Wyzwolenia Narodowego Wietnamu - program w sprawie utworzenia Demokratycznej Republiki Wietnamu, stworzył także Tymczasowy Rząd Rewolucyjny. Cesarz Bao Dai abdykował. 2 IX 1945 - Ho Chi Minh ogłosił deklarację niepodległości w Hanoi.
We wrześniu w Sajgonie lądują siły brytyjskie. Nowy Komisarz Kochininy nie uznał DRW. Do 1946 Francuzi zdołali przejąć południe Wietnamu. Północ dla komunistów - protektorat Chin. Konflikt z Francji był nie do zażegnania - Francja chce stworzyć z Wietnamu część Federacji Indochińskiej w ramach Unii Francuskiej. O zjednoczeniu DRW miało decydować referendum. Francja chciała tylko bogate południe, te same południe chcieli też komuniści. 1946 - Autonomiczna Republika Kochininy. Fointeblau - tymczasowe porozumienie między Francją i DRW na 5 miesięcy. Pod koniec 1946 wybuchła wojna, Francuzi myśleli, że pójdzie łatwo. Wyparcie komunistów w góry. XII 1949 - Państwo Wietnamskie. 1950 pierwsza ofensywa wzmocnionych komunistów. Wyparcie Francuzów za linię Lattre'a. Krwawa wojna przechylała się na stronę komunistów z północy, 7 VI 1954 skapitulował Dien Bien Phu. Francuzi ponaglani przez USA uznają suwerenność Państwa Wietnamskiego 4 VI 1954 (wcześniej także Laos i Kambodża), 21 VII 1954 - rezygnacja Francuzów z Indochin. Wietnam.
Kolonie holenderskie
Indonezja - niepodległość 17 VIII 1945. 15 XI 1946 - Holandia uznawała rząd Sjahirra i republikę i jego władzę nad Sumatrą, Jawą i Madurą. Wraz z Borneo i Wielkim Wschodem tworzyła Stany Zjednoczone Indonezji - konflikt o archipelag - pierwsza akcja policyjna i opanowanie przez Holendrów większości republiki. Włączyło się ONZ, zaprzestanie akcji policyjnej, Komisja Dobrych Usług i ugoda Renville - 1948. Po zerwaniu pertraktacji dochodzi do drugiej akcji policyjnej. Znów interweniuje ONZ. Ostateczne przekazanie władzy 27 XII 1949. W 1963 federacja otrzymała Irian Zachodni.