WSKAZANIA METODYCZNE DO ORGANIZACJI ZAJEĆ DYDAKTYCZNYCH

1. Jedną z metod kształcenia jest wykład. O jego skuteczności decydują:

• Utrzymanie uwagi słuchacza, koncentracja jej na treści wykładu

• Czynności trenera (nauczyciela) powinny iść w kierunku skracania okresu wypoczynku lub wydłużenia uwagi skierowanej na wykład

„treści wypoczynkowe” może projektować trener we własnym zakresie

2. wprowadzenie logicznego porządku w treści wykładu

• struktura wykładu

• zachowanie związków logicznych pomiędzy treściami (można przyjąć np. formę: reguła-przykład-reguła)

selekcja tego, co podstawowe i pochodne

atrakcyjne ujęcie treści

informacyjny, konwersacyjny lub problemowy tok wykłady

środki dydaktyczne

zaangażowanie emocjonalne trenera (nauczyciela) - wykład ożywi odrobina „aktorstwa”, operowanie natężeniem głosu

urozmaicenie roli słuchaczy - nie tylko słuchać i notować ale np. uczestniczyć w zaplanowanym treningu

notowanie wykładu - słuchacze lepiej zapamiętują notując wykład

Doświadczenia edukacyjne wskazują jednak na centralną pozycję, jaką zajmuje we współczesnej dydaktyce dyskusja. Stanowi ona swoisty model nauczania - uczenia się, szczególnie dorosłych. W niniejszej prezentacji pragnę wskazać niektóre procedury posługiwania się tym modelem. Dyskusja rozumiana jest najczęściej jako uporządkowana interakcja werbalna oraz wyrażenie myśli na jakiś temat.

Richard I. Arends sprowadza najważniejsze efekty dyskusji do 3 obszarów.

Analizując te obszary można uznać, że trenerzy/nauczyciele posługują się dyskusją, żeby:

• doskonalić myślenie słuchaczy, wzmocnić ich struktury poznawcze i kształtować ich umiejętności umysłowe

• zachęcić słuchaczy do aktywnego uczestniczenia w procesie dydaktycznym

• doskonalić ich umiejętności komunikacyjne

• We współczesnych działaniach edukacyjnych dyskusja powinna być podstawowym sposobem pracy trenerów/nauczycieli dążących do ograniczenia własnych wypowiedzi na rzecz usprawnienia procesów poznawczych beneficjentów i rozwiązywania przez nich różnego typu problemów ekonomicznych, społecznych.

• Dyskusja może występować w rozmaitych odmianach, ale głównie jej fazy mają następujący wyraz:

Fazy	Postępowanie nauczyciela
1. uświadomienie celów i wywołanie pozytywnego nastawienia	Trener/nauczyciel prezentuje cel dyskusji i wywołuje u słuchaczy gotowość do uczestniczenia w niej
2. ukierunkowanie dyskusji	Trener/nauczyciel interpretuje podstawowe reguły dyskusji, prezentuje sytuację problemową albo charakteryzuje kwestię stanowiącą przedmiot dyskusji
3. prowadzenie dyskusji	Trener/nauczyciel umożliwia interakcje pomiędzy słuchaczami, czuwa nad przestrzeganiem reguł, rejestruje postęp dyskusji, stawia pytania, wypowiada własne sądy
4. zakończenie dyskusji	Trener/nauczyciel uczestniczy w podsumowaniu dyskusji, przedstawia na nią swój własny pogląd

WSKAZANIA METODYCZNE WYBRANYCH METOD AKTYWIZUJĄCYCH

• Metoda okrągłego stołu - jedną z najstarszych metod aktywizujących słuchaczy jest metoda okrągłego stołu. Działania edukacyjne w ramach tej metody sprowadzane są do trzech faz:

• Faza I - Wyjaśnienie „reguł gry” podczas prowadzenia dyskusji, postawienie (sformułowanie) problemów mających stanowić przedmiot dyskusji i hipotetycznych granic kompromisu, który powinien być zawarty

• Faza II - określenie wszystkich możliwych wariantów rozwiązania problemu (problemów), przyjęcie wspólnego rozwiązania stanowiącego kompromis stanowisk, postaw wobec sposobów rozwiązania problemu (problemów)

• Faza III - opracowanie harmonogramu realizacji przyjętego rozwiązania, podsumowanie dyskusji z podkreśleniem charakterystycznych stanowisk i postaw zaprezentowanych podczas dyskusji.

• Dyskusja panelowa

• W słowniku wyrazów obcych panel oznacza grupę specjalistów z różnych dziedzin prowadząca dyskusję publiczną (zwykle w radiu lub telewizji) na pewien określony temat, w celu przedstawienia różnych punktów widzenia i wzbudzenia zainteresowania

• Dyskusja panelowa stosowana jest wówczas, gdy liczba uczestników jest duża, lub gdy uczestnicy SA przypadkowi i nie rokują o sprawnym jej przeprowadzeniu. W dyskusji panelowej dyskutuje wyznaczona przez prowadzącego zajęcia grupa osób, a reszta uczestników obserwuje tę dyskusję

• Uczestnicy dyskusji musza być uprzednio przygotowani do niej przez prowadzącego zajęcia trenera. Każdy z nich w początkowej fazie dyskusji przedstawia swoje stanowisko związane z wysuniętym problemem. Pozostali uczestnicy dyskusji w fazie początkowej tylko dyskusję obserwują i jej się przysłuchują

• W miarę upływu czasu mogą włączyć się do dyskusji

• Zadanie prowadzącego polega na kierowaniu dyskusja i w jej końcowej fazie podsumowaniu jej oraz określenie poziomu osiągnięcia założonych celów

• Dyskusja frontalna

• Zalety:

• Wzbudzanie aktywności słuchacza

• Wady:

• W dyskusji uczestniczy tylko część osób tych najbardziej aktywnych

• Nauczyciel stosując tę metodę często uznaje część jako całość

• Dyskusja wielostronna

Ideogram dyskusji wielostronnej

• celem tej odmiany dyskusji jest przede wszystkim zwiększenie poziomu aktywności zespołu, kształtowanie umiejętności umysłowych poszczególnych członków zespołu, kształtowanie umiejętności formułowania myśli i ich wypowiadania. Ponadto uczy kultury wypowiedzi, oceny zdania innych ludzi i krytycznego spojrzenia na własne poglądy, powoduje często weryfikację tych poglądów

• Do przeprowadzenia tej dyskusji dzielimy zespół na grupy, w których uczestnicy rozwiązują ten sam problem. Zadania grup, ich liczbę oraz czas pracy określa prowadzący biorąc pod uwagę cele zajęć, poziom percepcyjny uczestników dyskusji oraz warunki organizacyjne.

4

---