04.11.2009.rok
Psychologia zdrowia, wykład V.
Cele dotyczące czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia:
Cel operacyjny 1: zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu
Uzasadnienie: jeden z najważniejszych, poddających się redukcji, czynników ryzyka chorób sercowo- naczyniowych, nowotworów.
Cel operacyjny 2: zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem.
Cel operacyjny 3: zwiększenie aktywności fizycznej ludności.
Cele operacyjne dotyczące wybranych populacji:
Cel operacyjny 1: poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem
Uzasadnienie: najczęstszą przyczyną zgonów niemowląt w Polsce w dalszym ciągu są stany chorobowe powstające w okresie okołoporodowym, czyli w trakcie trwania ciąży matki. /około 10% dzieci jest wcześniakami/.
Cel operacyjny 2: tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych.
NIE BĘDZIE PYTAŃ NA EGZAMINIE Z TEGO DOKUMENTU =D !!!
ZACHOWANIA ZDROWOTNE. STYL ŻYCIA.
Zachowania zdrowotne=> termin wprowadzony przez Koosa w 1954 roku.
Inne terminy: zachowania medyczne, zachowania w chorobie, działania zdrowotne
Definicje:
Działania zdrowotne=> to wszelkie formy aktywności celowej, ukierunkowane na ochronę lub osiągnięcie poprawy własnego stanu zdrowia (Heszen- Klemens, 1983).
Zachowania zdrowotne=> to wszelkie zachowania, których częstotliwość i intensywność nie są obojętne dla zdrowia (Łuszczyńska, 2007). Autorka nie określa, że będą to tylko zachowania pozytywne, ale również negatywne. Pokazała dwa ważne wymiary tych zachowań częstotliwość i intensywność.
Styl życia=> to zespół codziennych zachowań, swoistych dla danej zbiorowości lub jednostki, charakterystyczny sposób bycia odróżniający daną zbiorowość lub jednostkę od innych lub inaczej, bardziej lub mniej świadomie przyjmowana strategia życiowa (Siciński, 1988).
Styl życia=> to zespół jawnych, manifestowanych zachowań typowych reakcji i pewnych elementów osobowości (Wrześniewski, 1993).
Klasyfikacje:
Taylor 1999: Sprzyjające zdrowiu; szkodliwe dla zdrowia
Maddux 1995: promujące zdrowie; prewencyjne- wykrycie choroby
Heszen- Niedojek 1995: prozdrowotne; antyzdrowotne; azdrowotne (wtedy, kiedy człowiek nic nie robi; nie podejmuje badań profilaktycznych; w chorobie postawa kapitulacji).
Kolbe 1988:
a) zachowania osób uważających się za zdrowe:
Wellness behawiour- każda aktywność mająca na celu polepszenie swego stanu zdrowia, a przynajmniej utrzymanie tego stanu zdrowia, który jest.
Preventive health behaviour- aktywności podejmowane w celu zapobiegania chorobie lub wykrycia jej w stadium bezobjawowym /zachowania związane z podejmowaniem badań profilaktycznych.
AT- risk behaviour-dotyczą osób znajdujących się w grupach podwyższonego ryzyka, osoby te podejmują działania w celu zapobiegania ich skutkom lub wczesnego rozpoznania ich wpływu.
b) zachowania osób dostrzegających u siebie chorobę:
illness behaviour- zachowania te służą określeniu swojego stanu zdrowia i uzyskaniu odpowiednich środków zaradczych. Illness odnosi się tutaj do subiektywnego odczucia choroby.
self- care behaviour- aktywność podejmowana dla poprawy swojego stanu, wymaga zaangażowania odpowiedniego terapeuty i powoduje niewielkie uzależnienie od otoczenia, łączy się jednocześnie z ograniczeniem ról społecznych człowieka
Sick role behaviour- ta aktywność jest podejmowana dla poprawy swojego zdrowia, wymaga jednak intensywnego leczenia, prowadzi do wyraźnych ograniczeń życiowych.
c) zachowania nie odnoszące się do własnego zdrowia:
Reproductive behaviour- każda aktywność jednostki mająca na celu zajście w ciąże lub normalny jej przebieg.
Parenting health behaviour- jest to aktywność służąca zabezpieczeniu, utrzymywaniu lub poprawie zdrowia płodu lub dziecka, za które dana jednostka jest odpowiedzialna.
Health- related social action- każda aktywność podejmowana przez jednostkę samodzielnie lub z innymi za pomocą środków instytucjonalnych, prawnych czy ekonomicznych, mająca na celu maksymalizację zdrowia populacji