Proces Kształcenia - składa się ze zbiorów czynności nauczania. System ciągły długotrwały, zamierzony, zinstytucjonalizowany. Zmierza do osiągnięcia wcześniej zaplanowanych zamiarów, uczenie się ściśle sprzężone z nauczaniem. Kształcenie może być jednorazowe - od czasu do czasu.

W. Okoń - Koncepcja Ogniw - Momentów Nauczania

1) dla wszystkich przedmiotów można wyróżnić wspólne ogniwa

2) ogniwo jest to zespół jakościowopodobnych czynności nauczyciela

3) momentom procesu nauczyciela odpowiadają momenty procesu uczenia się

4) kolejność ogniw nie jest stała

5) dwa lub więcej ogniwa mogą przebiegać jednocześnie

Ogniwa

Czynności Nauczyciela

1. Uświadomienie celów i zadań lekcji

2. Zaznajamianie się z nowym materiałem

3. Kierowanie procesem nauczania pojęć

4. Kierowanie procesem poznawania praw i prawidłowości nauczania

5. Kierowanie procesem przechodzenia od teorii do praktyki

6. Organizowanie zajęć praktyczno - wychowawczych

7. Kontrola i ocena osiąganych przez uczniów kompetencji

Czynności Uczniów

1. Akceptuje cele, akceptacja powoduje wytworzenie pozytywnej motywacji

2. Przyswajanie, poznawanie nowego materiału

3. Nabywanie pojęć przez procesy uogólniania służące wytwarzaniu pojęć

4. Poznaje prawa i prawidłowości naukowe

5. Nabywanie umiejętności i nawyków

6. Działania praktyczne służące wytwarzaniu przedmiotów i zmian w otoczeniu

7. Samokontrola - dowiaduje się, czego nie wie

Koncepcja ta została wyparta przez koncepcje 2 toków nauczania

Tok Podający - Etapy

1. Plan pracy - przygotowanie do pracy

2. Podanie nowego materiału

(podanie tematu, calu, planu lekcji)

3. Synteza materiału

(wyszczególnienie najważniejszych treści - utrwalenie ich)

4. Kontrola

(wykrycie braków i uzupełnienie ich, ocena trwałości i opanowania wiedzy)

Zalety:

- pozytywna motywacja

- kontrola - uzupełnienie braków

- utrwalenie nowego materiału

- wydajność

- ekonomiczność

- systematyczność

- łatwa ocena

- jasność wymagań

- łatwe przeprowadzenie lekcji

- uniwersalność

Wady:

- brak aktywności

- brak samodzielności, twórczości

- monotonia

- powierzchowność

- krótkotrwała wiedza

- brak współpracy w grupie

Rywalizacja

- ograniczeni horyzontów

- nie wpływa na zainteresowania

- brak motywacji wewnętrznej

Tok Poszukujący - Etapy

1. Uświadomienie sobie trudności

2. Słowne określenie napotkanej trudności

3. Formułowanie hipotez i uzasadnienie każdej z nich na podstawie dotychczasowej wiedzy

4. Weryfikacja empiryczna wybranej hipotezy

5. Włączenie nowych wiadomości do systemu posiadanej wiedzy, utrwalenie i zastosowanie w dziedzinach teorii i praktyki

Wszystko sprawdzane - jak u naukowców, uczniowie odkrywają wiedzę nową tylko dla nich, nauczyciel czuwa nad uczniami

Zalety:

- indywidualne podejście do ucznia

- rozwijanie samodzielności, twórczości i kreatywnego myślenia

- większa aktywność, lepsze efekty, ciekawsze zajęcia

- uczy współpracy w grupie

- mniejsza rywalizacja

- samodzielność

- wpływ na zajęcia

- b. trwała i operatywna wiedza

- najważniejszy uczeń

-swoboda

- indywidualne tempo i zdolności

- połączeni teorii z praktyką

Wady:

- czasochłonność

- małe grupy

- nieekonomiczne

- brak systematyczności

- trudniejsza kontrola i ocena

- niejasność wymagań

- większy wysiłek ucznia

---