Zakażenia u noworodka

1. Zakażenia wewnątrzmaciczne

• przełożyskowo

• drogą wstępującą

• rzadko z jamy otrzewnej

• ze środowiska zewn. w trakcie inwazyjnych procedur diagnostycznych i terapeutycznych (amniocenteza, kordocenteza)

2. Zakażenia okołoporodowe (w okresie porodu)

3. Zakażenia szpitalne (matka/środowisko/personel medyczny)

• zdrowe noworodki najczęściej infekcje skóry, spojówek, okolicy okołopępkowej (G+)

• noworodki z patologii/ IT: MRSA, pałeczki G-, gronkowce koagulazoujemne -> sepsa!

4. Postacie zakażenia

• bardzo wczesne (do 12h)

• wczesne (pierwsze 48h) -> organizm matki/przed, w trakcie porodu

• późne (od 3db życia) -> flora kolonizująca po urodzeniu

5. SEPSA

• zakażenie uogólnione, ogólnoustrojowa reakcja zapalna organizmu -> działanie toksyn bakteryjnych i produktów rozpadu bakterii

• Objawy (wstępne rozpoznanie - min. 3 objawy)

• niechęć do ssania i zaleganie treści pokarmowej

• wzdęcie brzucha

• zaburzenie napięcia mm.

• przeczulica

• wiotkość

• hiper/hipo termia

• zaburzenia perfuzji obwodowej (przepływu krwi)

• tachy/bradykardia

• tachypnoe/bezdechy

• hiperbilirubinemia

• postacie

• bez zaburzeń perfuzji

• z zaburzeniami perfuzji: skóra, tkanka podskórna, nerki, wątroba, mózg i inne ważne narządy -> powstanie zespołu uszkodzenia wielonarządowego; uszkodzenia OUN, niewydolność mm. sercowego

• wstrząs septyczny (nagłe pogorszenie się stanu dziecka wskutek najczęściej infekcji G- : bezdechy, bladość powłok, oligo/anuria, szybko narastająca kwasica metaboliczna, niedotlenienie, spadek średniego ciśnienia tętniczego krwi)

• leczenie

• antybiotykoterapia

• płyny

• steroidy

• szczególnie u wcześniaków - w ciężkich stanach żywienie parenteralne

6. ZAPALENIE BAKTERYJNE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH

• zwykle jako powikłanie w przebiegu sepsy bakteryjnej

• czasem inwazja przez uszkodzoną i zakażoną skórę

• głównie E. coli, paciorkowce z grupy B, pałeczki G + (Listeria monocytogenes)

• stany ostre

• zapalenie pajęczynówki

• zapalenie wyściółki komór bocznych mózgu

• zapalenie naczyniówki

• dalej zakrzepy, zatory, następowe niedokrwienie mózgu, zawały tkanki mózgowej

• zaburzenia krążenia w nn. mózgowych = obrzęk mózgu

• ropnie mózgu

• rozpoznanie

• USG mózgu, ocena biochemiczna i bakteriologiczna płynu mózgowo-rdzeniowego (pobranie przez punkcję lędźwiową), pomiar ciśnienia płynu

• wykrywanie powikłań pozapalnych - CT

7. ZAPALENIE PŁUC

• wrodzone zapalenie

• bakteryjne (E. coli, Klebsiella, Streptococcus agalactiae, Ureaplasma urealyticum z dróg rodnych kobiet, 50% nosicielek!)

• wirusowe (herpes simplex) - transmisja przez łożysko/aspiracja płynu owodniowego lub wydzieliny

• grzybicze - bardzo rzadko

• zapalenie płuc nabyte w trakcie hospitalizacji

• Mycoplasma, Ureaplasma, Chlamydia (wentylacja mechaniczna)

• wdychanie, przez krew, translokacja z przewodu pokarmowego

• Objawy

• bezdechy

• tachypnoe

• duszność

• wzrost zapotrzebowania na tlen

• kaszel

• zmiany osłuchowe nad polami płucnymi w postaci trzeszczeń, rzężeń

• leczenie - antybiotykoterapia, tlenoterapia, wentylacja mechaniczna

8. ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO

• czynniki predysponujące

• wady UM

• pęcherz neurogenny

• obecność cewnika w pęcherzu

• wcześniactwo

• płeć męska

• uogólnione zakażenie u noworodka

• Czynniki etiologiczne

• E. coli

• G- (Proteus, Pseudomonas, Klebsiella)

9. ZAPALENIE SPOJÓWEK

• chemiczne - odczyn zapalny na 1% roztwór azotanu srebra stosowany w profilaktyce - ustępuje samoistnie w ciągu 48h (zabieg Credego)

• stosowana też 0,5% maść z erytromycyną lub 1% z tetracykliną

• przemywanie oczu wodą destylowaną

• Neisseria gonorrhoeae - rzeżączkowe zapalenie

• Chlamydia trachomatis

• Herpes simplex - wirusowe

• zakażenie najczęściej w trakcie porodu

• Objawy

• obrzęk

• zaczerwienienie spojówek, powiek

• ropny wysięk z oka

10. CYTOMEGALIA

• najczęstsze zakażenie wewnątrzmaciczne

• przy przechodzeniu przez kanał rodny

• w czasie karmienia piersią

• bezpośrednio od chorej osoby

• transfuzje krwi - wtedy rozwój śródmiąższowego zapalenia płuc

• Herpes

• na ogół bezobjawowe, ale może spowodować poważne uszkodzenia

• 10% noworodków z wrodzoną CM ma objawy chorobowe

• żółaczka

• wybroczyny

• mikroftalmia

• hepatosplenomegalia

• zwapnienia w mózgu

• powiększenie komór bocznych

• zaburzenia słuchu

11. RÓŻYCZKA

• 90% zakaża się w pierwszym trymestrze - wady rozwojowe (zespół Gregga: zaćma, jaskra, głuchota, wada serca)

• 23-30 hbd - 30%

• po 37 hbd - 100%

• po 16 tyg. już bez malformacji wrodzonych

12. ZAKAŻENIE WIRUSEM OPRYSZCZKI

• HSV-1 -> opryszczka wargowa

• HSV-2 -> zmiany chorobowe na narządach płciowych (60-70%)

• Postacie

• skórna - zajęcie skóry, błon śluzowych oczu i jamy ustnej, na skórze liczne pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą, zmieniające się w owrzodzenia, często infekcja OUN i w 15% przypadków zgon dziecka

• Uogólnione - 57% zgonów

• zakażenie najczęściej w trakcie porodu, rzadko przez łożysko

13. HIV

• zakażenia

• w czasie ciąży - tuż przez porodem

• okołoporodowo

• po urodzeniu (karmienie piersią - wysoka zawartość wirusa w siarze!)

• brak specyficznych objawów klinicznych, rzadko hepatosplenomegalia i limfadenopatia

14. ZAKAŻENIA PARWOWIRUSEM B19

• uszkadza komórki erytroidalne i powoduje zahamowanie erytropoezy u płodu -> wywołanie nieimmunologicznego obrzęku uogólnionego

• objawy wrodzonego zakażenia:

• niedokrwistość

• czasem zapalenie mm. sercowego, wątroby, opon mózgowo-rdzeniowych

15. ZAKAŻENIE WIRUSEM OSPY WIETRZNEJ

• embriopatia

• zakażenie w I połowie ciąży

• blizny na skórze, niedorozwój kończyn, atrofia mm, mikrocefalia, małoocze

• ospa wietrzna pełnoobjawowa

• jeśli matka zakażona wirusem w ciągu 3tygodni przed porodem

• czasem bezpośrednio od chorej osoby

• intensywna wysypka, zmiany zapalne wielonarządowe, wysoka gorączka

16. ZAKAŻENIA GRZYBICZE

• najcześciej kandydoza - Candida albicans

• wrodzona dotyczy

• skóry,

• płuc,

• przewodu pokarmowego,

• OUN (drgawki, wodogłowie, zaburzenia psychomotoryczne),

• rzadko serca (zapalenie wsierdzia)

• uogólniona - objawy jak sepsy bakteryjnej

• infekcja nabyta

• najczęściej w drogach moczowych - zwykle bezobjawowo

• może wystąpić ostra niewydolność nerek z obecnością ropni, wodonercze, martwica brodawek nerkowych

• źródła

• wydzielina w drogach rodnych,

• częste intubacje dziecka,

• przez krew płynącą z innych zakażonych narządów

17. GRUŹLICA

• zakażenie wrodzone pod koniec ciąży - 7-9ms

• z krwią przez żyłę pępowinową,

• przez połknięte wody płodowe

• nabycie

• drogą kropelkową,

• rzadko - mleko matki

• najpierw zakażenie wątroby, potem do reszty narządów

• Objawy kliniczne po 4-8 tygodniach

• gorączka

• tachypnoe

• hepatomegalia

• krwiste stolce (jeśli infekcja w układzie pokarmowym)

18. KIŁA

• wrodzona w pierwszych tygodniach ciąży i podczas porodu

• postacie

• wczesna

• objawy występują do 2r.ż.

• wysypka plamisto-grudkowa, hepatosplenomegalia, sapka kiłowa, obrzęk uogólniony, zmiany oczne, zajęcie OUN

• późna

• zniekształcenie zębów, miąższowe zapalenie rogówki, głuchota (triada Hutchinsona)

19. WZW B, C

• zarażenie podczas porodu, przez wydzielinę dróg rodnych - B

• głównie przezłożyskowo - C

• więcej przedwcześnie urodzonych dzieci

---