ELEMENTY PRAWA PRACY

WYKŁAD 3

Zatrudnienie. Stosunek pracy. Umowa o prace.

W polskim prawie nie istnieje legalna definicja pojęcia zatrudnienie występująca w ustanie lub innym akcie normatywnym. Doktryna prawa określa zatrudnienie jako „zawodowe wykonywanie prac, działań czy usług na rzecz podmiotów za wynagrodzeniem”.

Doktryna prawa dzieli zatrudnienie na dwie główne kategorie pracownicze i niepracownicze w zależności od tego czy odbywa się ono na podstawie stosunku o pracę czy tez innego stosunku prawnego.

ZATRUDNIENIE
PRACOWNICZE			NIEPRACOWNICZE
STOSUNEK PRACY			INNE STOSUNKI PRAWNE NIŻ STOSUNEK PRACY
UMOWNE		NIEUMOWNE
- TERMINOWE (umowy na czas określony, zastępstwo, na okres próbny) - BEZTERMINOWE (umowy na czas nieokreślony)		- POWOŁANIE - WYBÓR - MIANOWANE	PENALNO-PRAWNE		USTROJO-PRAWNE
			ADMINISTRACYJNO - PRAWNE		CYWILNO - PRAWNE (umowa o dzieło, umowa zlecenie, umowa o nakład)

Zatrudnienie oparte na ustrojo-prawnym dotyczy osób wykonujących pracę organów administracji państwowej, np. posłowie, senatorowie, prezydent, w ich przypadku kwestie zatrudnienia regulują przepisy prawa konstytucyjnego .

W przypadku zatrudnienia niepracowniczego administracyjno-prawnego dotyczę one przedstawicieli „formacji mundurowych” powstaje tu bowiem stosunek służby ,są to przede wszystkim funkcjonariusze policji, PSP, SW, SG, SC, straży więziennej, ABW, SKW.

Zatrudnienie niepracownicze penalno-prawne dotyczy osób skazanych, którzy mogą wykonywać pracę wyłącznie za zgodą dyrekcji zakładu karnego (odpłatna lub nieodpłatną)

Zatrudnienie niepracownicze cywilno-prawne obejmuje umowy o dzieło, umowę zlecenie, prace nakładczą, kontrakty menadżerskie.

Stosunek pracy to stosunek prawny konsensualny dwustronnie zobowiązujący, w którym jedna ze stron (pracownik) zobowiązuje się do świadczenia pracy a druga strona (pracodawca) zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

CECHY STOSUNKU PRACY:

KONSENSUALNOŚĆ - co oznacza, ze do jego nawiązania bądź modyfikacji wymagana jest zgoda obydwu stron.

DWUSTRONNOŚĆ ZOBOWIĄZAŃ - po obu stronach powstają i prawa i obowiązki skorelowane, sprzężone z prawami i obowiązkami drugiej strony.

ODPŁATNOŚĆ ZA WYKONANĄ PRACĘ - co oznacza, że pracownik nie może się zrzec wynagrodzenia, a pracodawca ma obowiązek je wypłacić.

OSOBISTE ŚWIADCZENIE PRACY - co oznacza, że pracownik musi wykonać pracę osobiście.

KIEROWNICTWO PRACODAWCY - co oznacza, że pracownik zgadza się z dobrowolnym podporządkowanie się przez pracownika poleceniom pracodawcy.

PRZERZUCENIE RYZYKA NA PRACODAWCĘ - chodzi tu o ryzyko ekonomiczne (pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie nawet jeśli praca przyniosła straty) osobowe (jeśli przydatność pracownika okaże się inna niż zakładana wcześniej)socjalne (które oznacza obowiązek wypłaty świadczeń socjalnych pracownikowi - np. zasiłek chorobowy, bądź udzielenia świadczeń niematerialnych - urlop macierzyński)

KONKRETYZACJA MIEJSCA WYKONANIA PRACY - co oznacza, ze w umowie wskazuje się wyraźnie to miejsce a jego zmiana jest modyfikacja stosunku pracy (zgoda obu stron).

UCZASOWIENIE - co oznacza , ze praca jest świadczona zawsze w określonych ramach czasowych.

SKOOPEROWANIE PRACY - co oznacza wykonywanie pracy przez pracownika w kooperacji z innymi osobami.

Mianowanie, powołanie wybór.

POWOŁANIE - art. 28 Kodeksu Pracy, oznacza jednostronną czynność prawną stanowiącą podstawę stosunku pracy na określonym stanowisku z osoba, która wyraziła na to zgodę, np. dyrektorzy, zastępcy dyrektora, księgowi w przedsiębiorstwach państwowych, dyrektor generalny lasów państwowych, etatowi pracownicy SKO, kontrolerzy NIK, dyrektorzy Parków Narodowych, Główny Inspektor Pracy, Okręgowi Inspektorzy Pracy, skarbnicy (gminy, powiatu, województwa).

WYBÓR - art. 73 Kodeksu Pracy, jest to forma powierzania funkcji kierowniczych w organizacjach społecznych, związkowych i politycznych oraz w instytucjach samorządowych na mocy decyzji podjętej przez właściwy organ kolektywny albo procedury wyborczej przewidującej udział ogółu uprawnionych, np. w urzędzie gminy - wójt, w starostwie - zarząd powiatu, w urzędzie marszałkowskim - członkowie zarządu.

MIANOWANIE - art. 76 Kodeksu Pracy, jest to nawiązanie stosunku pracy w drodze rozstrzygnięcia organu nadrzędnego wymienionego w ustawie, do tej grupy zalicza się: nauczycieli mianowanych, urzędników korpusu służby cywilnej, sędziów, aplikantów sędziowskich, asesorów, prokuratorów, profesorów Polskiej Akademii Nauk

STRONY STOSUNKU PRACY:

1

---