Leczenie zimnem polega na obniżeniu temp skóry i tk głębiej położonych, a w zabiegach ogólnych zaś oziębienie całego ustroju. Niskie temp wykorzystuje się także do zabiegów kriochirurgicznych. Stosuje się w dermatologii, chirurgii, okulistyce, laryngologii, ginekologii. Zaletą metody jest bezbolesność, prawie całkowite wyeliminowanie krwawienia i powstanie w ich następstwie blizny. Zabiegi nie są obciążające i mogą być wykonywane bez względu na wiek oraz ch współistniejące.
Oziębienie zachodzi drogą przewodzenia lub przenoszenia.
Wpływ zimna na org. człowieka:
W fazie krótkotrwałego działania zimna skóra jest blada, następuje skurcz naczyń krwionośnych skóry i tk podskórnej, zmniejsza się przepływ krwi, zmniejsza się przepływ krwi i ogranicza w ten sposób oddawanie ciepła otoczeniu. Skurcz naczyń skóry i tk podskórnej przemieszcza krew do głębiej położonych tk kończyn zwiększając przepływ krwi przez tętnice duże i żyły. W ten sposób ciepło nie dociera do naczyń powierzchownych co stanowi mechanizm obronny przed utratą ciepła. W pierwszej fazie następuje:
-zmniejszenie przemiany materii miejscowej i zwiększenie przemiany materii w części rdzeniowej
-dochodzi do zwiększenia cisn tętniczego i żylnego krwi
-zwiększenie napięcia m szkieletowych
-zmniejszenie przewodnictwa nerwowego
-zmniejszenie uwalniania mediatorów bólu i zapalenia
W drugiej fazie mech regulacyjne powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych. Skóra przybiera barwę różową z powodu jej zwiększonego ukrwienia. Następuje zmniejszenie napięcia mięśniowego oraz spadek cisn tętniczego i żylnego krwi.
W mech regulacji cieplnej ważną rolę odgrywają tzw. fale Lewisa. Zjawisko to polega na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń krwionośnych.
Kriokomora składa się z 2 pomieszczeń:
-przedsionka - temp -60oC
-komory właściwej - temp od -110oC do -160oC
Czynnikiem powodującym schłodzenie jest ciekły azot.
W przedsionku pacjent przebywa kilkanaście sekund a nast. przechodzi do komory. Pacjenci wchodzą do komory w stroju kąpielowym, w drewniakach, skarpetkach, czapkach, rękawiczkach i w maseczkach na usta i nos. Zabieg w kriokomorze trwa do 3 minut i powoduje spadek temp na tułowiu o ok. 3oC a na kończynach 12oC. Temp wnętrza ciała nie zmienia się.
W wyniku zadziałania niskich temp w org. zachodzą następujące reakcje:
-spadek napięcia mięśniowego
-zwolnienie przewodnictwa nerwowego
-wzrost stężenia adrenaliny i noradrenaliny oraz testosteronu u mężczyzn, endorfin i ACTH
-skurcz naczyn krwionośnych a następnie rozkurcz i silne przekrwienie
-działanie przeciwbólowe
-poprawa drenażu żylnego i limfatycznego.
Wskazania:
RZS, ZZSK, łuszczynowe zapalenie stawu, dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów, stany pourazowe, zmiany wynikłe z przeciążeń narządu ruchu, odnowa biologiczna.
P/wskazania:
Klaustrofobia, nadwrażliwość na zimno, niewydolność ukł krążeniowego i oddechowego, gorączka, stany zakrzepowe, zatorowe i zapalne w ukł naczyniowym, zmiany miażdżycowe tętnic, otwarte rany i owrzodzenia.
Pr podczerwone (IR) jest promieniowaniem niewidzialnym umiejscowionym w widmie pr elektromagnetycznego. Jest ono emitowane przez rozgrzane ciała. W lecznictwie wykorzystuje się pr podczerwone o dł fali od 770-15tys nanometrów.
W zależności od dł fali IR dzieli się nast.:
1.Pr krótkofalowe - tzw bliskie, o dł fali od 770 do 1500nm.
2.Pr średniofioletowe o dł fali od 1500 do 4000nm
3.Pr długofalowe - tzw dalekie - dł od 4000 - 15000nm.
Dł fali promieniowania zależy od temp ciała ogrzanego np. ogrzanie ciała do temp 400oC emituje promieniowanie o dł fali ok. 4000nm.
Działanie biologiczne IR
Zgodnie z prawem Grothsa-Drapera skutki biologiczne może wywołać w tk tylko energia pochłoniętego przez nie promieniowania.
Tk ludzkie zawierają dużą ilość wody, dobrze pochłaniają IR ulegając ogrzaniu w stopniu zależnym od ich pojemności cieplnej. Powstałe w nich ciepło zostaje z prądem krwi przeniesione w głąb ustroju. Padające na skórę IR zostaje od niej odbite w 30%, reszta zaś przenika w głąb skóry. Pr. krótkotrwałe wnika ok30mm w głąb tkanek. Pr długotrwałe - 0,5-3mm.
Wpływ biologiczny IR na ustrój polega na działanie ciepła, które powoduje:
-rozszerzenie naczyń włosowatych skóry, a w związku z tym zwiększony przepływ przez tk krwi tętniczej;
-reakcje ze str. naczyń głębiej położonych zgodnie z prawem Dastre-Morata
-zmniejszone napięcie mięśni
-podwyższenie progu odczuwania bólu
-wzmożenie przemiany materii
Odczyn miejscowy - wyst w skórze w miejscu jej napromieniowania obejmując swym zasięgiem sąsiadujące tkanki.
Polega na rozszerzeniu naczyń krwionośnych skóry powodującym jej zaczerwienienie, stąd odczyn ten nazywa się rumieniem cieplnym.
Nerki: są narządem parzystym; są położone poza otrzewną; leżą na poziomie XII Th - IL; nerka prawa leży nieco niżej niż lewa; są barwy ciemnoczerwonej; są obficie ukrwione; otoczone są torebką tłuszczową - spełnia rolę ochronną; w nerce wyróżniamy 2 pow: pow przednią, pow tylnią; wyróżniamy: koniec górny nerki, koniec dolny nerki; oraz 2 brzegi: przyśrodkowy - wklęsły, boczny wypukły.
Na przyśrodkowym brzegu nerki znajduje się wnęka nerki. Jest to takie miejsce, przez które do nerki wchodzą i wychodzą różne twory. Wchodzą: tętnica, naczynia chłonne, naczynia żylne, moczowód.
Budowa wewnętrzna nerki
Składa się z: części zewnętrznej (kora nerki), części wewnętrznej (rdzeń nerki). Rdzeń nerki: tworzy piramidy nerkowe, piramid jest ok. 20. Kora nerki: tworzy struktury zwane słupami nerkowymi, słupy nerkowe wnikają pomiędzy piramidy.
Wew nerki występują miedniczki nerkowe (jedna dzieli się na 2 - 3 mniejsze miedniczki). Rozgałęzienia mniejszych miedniczek nazywamy kielichami nerkowymi.
Budowa nefronu
Każdy nefron składa się z: ciała nerkowego, ukł kanalików
Ciałko nerkowe: zbudowane jest z kłębuszka nerkowego (sieć naczyń włosowatych); otoczone jest torebka Bowmana (filtracja niektórych filtracji)
Ukł kanalików tworzą: kanalik kręty proksymalny » przechodzi w pętlę nefrony zwaną pętlą Henrego; kanalik kręty dystalny, który dochodzi do przewodów zbiorczych (miedniczki nerkowej) rozpoczynają się drogi odprowadzające mocz.
Moczowody:
-są parzystym narządem
-przewody o dł.ok. 30 cm, które łączą miedniczkę nerkową z dnem pęcherza moczowego
-moczowody przebijają ściany pęcherza moczowego tworząc tam ujście zakończone fałdem błony śluzowej
-w moczowodach występuje perystaltyka (od 1 do 5 na minutę), skurcze zawsze są w jednym kierunku
-moczowody są bardzo dobrze ukrwione, unerwione
-moczowody wykazują 3 zwężenia.
Pęcherz moczowy:
-jest zbiornikiem moczu
-leży w miednicy małej za spojeniem łonowym
-pojemność pęcherza wynosi ok. 700ml, pojemność w różnych sytuacjach może wzrosnąć nawet do ok. 3 l, a to dzięki błonie mięśniowej.
Błona mięśniowa składa się z 3 warstw o różnym przebiegu włókien mięśniowych. Błona ta tworzy m.zwieracz pęcherz moczowego- wypieracz moczu.
W pęcherzu moczowym wyróżniamy:
-dno p.m
-trzon p.m
-szyjka p.m.
Parcie na mocz odczuwamy gdy w pęcherzu znajduje się ok 150 ml moczu.
Cewka moczowa zbudowana jest inaczej u mężczyzn i u kobiet.
Skład moczu ostatecznego:
-barwa lekko żółtawa
-odczyn moczu jest kwaśny
-ilość na dobę- 1000-1500 ml
-badając mocz określamy czy nie ma glukozy, białka, ciał ketonowych, bada się też mocz na obecność bakterii w nabłonku moczu
-skład: kwas moczowy, kreatynina, mocznik
-ilość moczu regulowana jest: od ilości krwi przepływającej przez nerki (1 l na minutę); od ciśnienia krwi.
Regulacja wydzielania:
*ciśnienie krwi
*hormony
-wazopresyna- powoduje zatrzymanie wody w organizmie, mocz jest zagęszczony
-aldosteron- zatrzymuje sód, co powoduje zatrzymanie wody i zmniejszenie wydzielania moczu.
Inne funkcje nerki- czynność wewnątrzwydzielnicza:
-wytwarza erytropeninę- stymuluje szpik kostny do produkcji krwinek czerwonych
-produkcja reniny- podnosi ciśnienie tętnicze krwi
-regulują równowagę kwasowo-zasadową.