Uwarunkowania stanu zdrowia.

Hipokrates jako pierwszy pisze "o powietrzu, wodach i klimatach" - zwraca uwagę na wpływ środowiska (klimat, jakość wody) na życie i zdrowie ludzi.

XIX w. - rozwój medycyny

XX w. - stosunek zachorowań ostrych do przewlekłych 9:1

XXI w. - j/w, ale 1:9

Przewlekłe: choroba wieńcowa, cukrzyca, nadciśnienie, przewlekłe zapalenia nerek, przewlekłe zapalenia oskrzeli, zwyrodnieniowe choroby stawów, choroby kości, kolagenozy, łuszczyca.

______________

Zgony w Polsce w 2000:

choroby układu krążenia - 48% (obecnie mniej - lepsze diagnozowanie, nowoczesne metody lecznicze)

nowotwory złośliwe - 23% (liczba obecnie rośnie - brak zdolności leczenia, wzrost liczby czynników rakotwórczych, np. w żywności)

pozostałe - 22%

przyczyny zewnętrzne - 7%

Czynniki ryzyka (podatność na choroby):

- brak aktywności ruchowej

- nieumiejętność radzenia sobie ze stresem

- nieracjonalne odżywianie

- używki (aldehyd octowy zawarty w alkoholu jest rakotwórczy)

- fizyczne i chemiczne czynniki środowiska

____________

Mandala zdrowia Hancocka i Perkinsa

- holistyczne (z każdego aspektu) podejście do zdrowia -> kultura, środowisko społeczne, fizyczne

- model dynamiczny, w którym człowiek ma wpływ na poszczególne czynniki wpływające na jego stan zdrowia:

a) czynniki biologiczne

b) zachowania indywidualne

c) środowisko fizyczne

d) środowisko psycho-socjo-ekonomiczne

e) styl życia

f) system opieki zdrowotnej

g) środowisko zmienione przez człowieka - cywilizacja

h) kultura

i) biosfera

Zdrowie zależy od:

- zamożności

- wykształcenia

­­­­­­­­­­­­­­­____________________

"Pola zdrowia" Lalonda

- styl życia (53%)

- środowisko fizyczne (21%)

- organizacja opieki zdrowotnej (10%)

- dziedziczność (16%)

Styl życia:

- aktywność ruchowa

- zwyczaje żywieniowe

- sposób spędzania wolnego czasu

- używki

- zachowania seksualne

Czynniki środowiskowe:

biotyczne: wirusy, priony, bakterie, pasożyty

abiotyczne:

- chemiczne - dwutlenek siarki, pył, tlenki azotu, nawozy azotowe, azbest, pestycydy

- fizyczne - drgania mechaniczne, promieniowanie, warunki klimatyczne

Czynniki biologiczne:

1. Uwarunkowania genetyczne

- predyspozycje

- mutacje genów

- wady rozwojowe

2. Wiek

- sprawność psychofizyczna i metaboliczna

- starzenie się organizmu

- zmiany zwyrodnieniowe

- zmiany aktywności hormonalnej

3. Płeć (Polki częściej niż Polacy realizują wzór zachowań prozdrowotnych)

Czynniki psycho-społeczne:

- umiejętność radzenia sobie ze stresem

- wykształcenie

- stosunki społeczne

- satysfakcja zawodowa

- warunki mieszkaniowe

- dochody, status materialny (żywność, ubiór. higiena, kultura, rozrywka)

- poczucie bezpieczeństwa

Opieka zdrowotna:

- organizacja

- dostępność

- akceptacja pracowników, metod i urządzeń

- skuteczność

- koszty

---