Zgodnie ustawą, doradztwo w zakresie obrotu instrumentami finansowymi polega na odpłatnym i nieodpłatnym udzielaniu klientom pisemnych lub ustnych rekomendacji nabycia lub zbycia oznaczonych instrumentów albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczących tych instrumentów.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 roku rekomendacje określono jako: raporty, analizy lub innego rodzaju informacje, zalecające lub sugerujące, bezpośrednio lub pośrednio, określone zachowania inwestycyjne co do jednego lub kilku instrumentów finansowych lub emitenta instrumentów finansowych, w tym opinie odnoszące się do bieżącej lub przyszłej wartości lub ceny instrumentów finansowych, przeznaczone do dystrybucji za pośrednictwem kanałów dystrybucji rekomendacji lub przekazywane do publicznej wiadomości.

Analizy i będące ich wynikiem rekomendacje przygotowywane są głównie przez analityków zatrudnionych w domach maklerskich, bankach a także przez instytucje zarządzające funduszami. Na rynku działa także grupa niezależnych analityków. Jednak to przedstawiciele instytucji finansowych klasyfikowani są na pierwszych pozycjach w różnych rankingach. Powoli pewne nazwiska lub zespoły analityków rozpoznawane są przez uczestników rynku, darzone zaufaniem i cenione za trafność zaleceń. Mając na względzie doświadczenia płynące z dojrzałych rynków, dla instytucji finansowych korzystniejsze jest budowanie pozycji rynkowej w oparciu o sukcesy zespołu, a nie pojedynczych analityków. Odejście do konkurencji osób wykreowanych jako podstawa, źródło sukcesu mogłoby przyczynić się do gwałtownego obniżenia zainteresowania oferowanymi usługami.

Analizy i rekomendacje oferowane są również klientom indywidualnym. W trakcie badania ustalono, że prawie wszystkie podmioty prowadzące działalność maklerską w Polsce mają w swojej ofercie takie usługi.

W okresie dwóch lat, licząc od początku 2004 roku, najbardziej aktywnymi instytucjami na omawianym rynku były: Dom Maklerski BZ WBK, DM BOŚ oraz DI BRE Banku. Ilość wydanych rekomendacji dla spółek giełdowych wynosiła odpowiednio: ponad 80, oraz po około 70.

W ramach pionu analiz i rekomendacji świadczone są różne usługi. Przykładowo BDM oferuje:

• raporty dzienne zawierające komentarze i oceny sytuacji na krajowym i światowych rynkach kapitałowych oraz informacje ze spółek,

• raporty kwartalne zawierające prognozy wyników finansowych wybranych spółek notowanych na giełdzie warszawskiej, dostępne w terminie do trzech tygodni od zakończenia kwartału,

• raporty analityczne zawierające rekomendacje inwestycyjne, dostępne bezpłatnie e-mailem lub w Punktach Obsługi Klientów oraz serwisie www po upływie 2 dni od daty wydania.

CDM Pekao z kolei udostępnia raporty analityczne drogą elektroniczną oraz drogą pocztową wybranym klientom biura, tzw. klientom profesjonalnym. Są to klienci spełniający odpowiednie kryteria obrotu - obecnie wymaga to realizacji obrotu wynoszącego, co najmniej 50 tys. zł średnio miesięcznie w ostatnim kwartale. Warunek odpowiedniego obrotu na rachunku stosuje także Millennium DM. W obu instytucjach wszystkim inwestorom oferowana jest skrócona wersja analizy (ograniczona do pierwszej strony), publikowana po 7 dniach od jej wydania.

Większość raportów przygotowywana jest w języku polskim. Wyjątkowo biuro Banku Inwestycyjnego CA IB sporządza analizy w języku angielskim. Wynika to z międzynarodowego charakteru instytucji. Analitycy sektorowi tworzący zespół, zwykle znajdują się w różnych krajach. Wpływ na wybór tej formy przekazu mają też klienci, do których adresowane są raporty. Zdziwienie budzi fakt, że analizy CDM Pekao także sporządzane są w języku angielskim. Same rekomendacje wydawane są jednak po polsku.

Klienci korzystający z rekomendacji muszą poznać ich znaczenie, jaka treść, zalecenie kryje się pod określonymi zwrotami. Każdy z domów maklerskich, może bowiem przy tym samym zaleceniu przewidywać inny rozwój wydarzeń rynkowych.

W rekomendacjach wydawanych przez Wydział Analiz DM AmerBrokers, zastosowano metodę opisową. Poniżej zaprezentowano przykłady oznaczeń:

KUPUJ - uważa się, że dana spółka jest niedowartościowana i jej akcje powinny zyskiwać na wartości. Podana cena docelowa oznacza wartość spółki (wynikającą z wyceny fundamentalnej), do której powinien dotrzeć jej kurs. SPRZEDAJ - sądzi się, że dana spółka jest zbyt wysoko wyceniana, biorąc pod uwagę jej sytuację fundamentalną lub rynkową. Oznacza to, że akcje spółki powinny tracić na wartości, w związku z czym zalecane jest pozbywanie się ich.

TRZYMAJ - uważa się, że akcje spółki, dla której wydano taką rekomendację są niedowartościowane, ale w znacznie mniejszym stopniu niż przy rekomendacji KUPUJ. Nie warto pozbywać się akcji, gdyż powinny one zyskiwać na wartości, szczególnie przy sprzyjających warunkach rynkowych.

NEUTRALNIE - oznacza powstrzymanie się od wyraźnego zalecenia inwestycyjnego.

W przypadku CDM Pekao, rekomendacje wydawane są względem indeksu giełdowego WIG20. Zdaniem analityków taka konstrukcja pozwala na szybko zmieniającym się rynku, na utrzymanie wydanej rekomendacji przez dłuższy okres.

Tabela 1. Skale rekomendacji stosowane przez CDM Pekao

Nowa skala	Stara skala*	Znaczenie
Kupuj	Kupuj	Uważamy, że dana spółka da zwrot lepszy o co najmniej 15% niż WIG20 w okresie najbliższych 6 miesięcy.
Ponad rynek	Akumuluj	Uważamy, że dana spółka da zwrot lepszy o 5-15% niż WIG20 w okresie najbliższych 6 miesięcy.
Spekulacyjnie kupuj		Uważamy, że z zastrzeżeniem spekulacyjnego charakteru rekomendacji dana spółka da zwrot lepszy niż WIG20 o co najmniej 5% do czasu następnej zmiany rekomendacji przy uwzględnieniu wysokiego ryzyka inwestycji.
Neutralnie	Trzymaj	Uważamy, że spółka da zwrot w granicach -5% do +5% do WIG20 w okresie najbliższych 6 miesięcy.
Poniżej rynku	Redukuj	Uważamy, że dana spółka da zwrot gorszy o 5-15% Niż WIG20 w okresie najbliższych 6 miesięcy.
Sprzedaj	Sprzedaj	Uważamy, że dana spółka da zwrot gorszy o ponad 15% niż WIG20 w okresie najbliższych 6 miesięcy.

*system obowiązywał do końca 2005 roku.

Źródło: www.cdmpekao.com.pl z 27.02.2006r.

Jeszcze inne podejście prezentuje Millennium Dom Maklerski. Oznaczenia odnoszą się do oczekiwanych procentowych zmian cen akcji. Skala rekomendacji wygląda następująco:

KUPUJ - akcje spółki posiadają ponad 20% potencjał wzrostu,

AKUMULUJ - akcje spółki posiadają ponad 10% potencjał wzrostu,

NEUTRALNIE - cena akcji spółki pozostanie stabilna (+/-10%),

REDUKUJ - akcje spółki są przewartościowane o 10-20%,

SPRZEDAJ -akcje spółki są przewartościowane o ponad 20%.

Art. 76 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, Dz. U. z 2005, Nr 183,
poz. 1538.

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców, Dz. U. z 2005, Nr 206, poz. 1715. Rozporządzenie określa rodzaje informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców, sposób sporządzania i rozpowszechniania takich rekomendacji oraz szczegółowe warunki, jakim powinny odpowiadać rekomendacje (dane identyfikujące rekomendującego, zapewnienie rekomendującego o działaniu z należytą starannością, oraz rzetelnością przy sporządzaniu rekomendacji, konieczność zastosowania co najmniej dwóch metod wyceny instrumentów finansowych, wyodrębnienie faktów od interpretacji i ocen, poinformowanie o występowaniu konfliktu interesu).

A. Zaremba, Ile warte są zalecenia specjalistów?, „Parkiet” z 17 stycznia 2006, s. 11.

www.bdm.pl z 27.02.2006.

www.cdmpekao.com.pl z 27.02.2006.

www.dmbigbg.pl z 27.02.2006.

www.amerbrokers.pl z 27.02.2006.

---