49. Zjawisko i proces polityczny.

zjawisko polityczne - jest to podmiot (jednostka, grupa, organizacja),jego zachowania oraz zobiektywizowane wytwory tych zachowań wyodrębnione z rzeczywistości politycznej i poddane badaniom empirycznym. Współtworzą strefę polityki, dynamizują ją, a same podlegają modyfikacją bądź zmianą. Współwyznaczają treść, przebieg i rezultaty działania podmiotów realizujących potrzeby i interesy związane pośrednio lub bezpośrednio ze sprawowaniem władzy i wpływaniem na nią. Są zjawiska polityczne będąc elementami współtworzącymi (we wzajemnym oddziaływaniu oraz w różnych konfiguracjach ilościowych i przestrzennych) procesy polityczne, mogą być również ich rezultatami. Można powiedzieć, że tworzy je całość złożona z elementów życia politycznego:

• Płaszczyzna instytucjonalno - normatywna: podmioty, instytucje, normy i reguły polityczne.

• Płaszczyzna świadomościowa - postawy różnych podmiotów

• Płaszczyzna behawioralna - publiczne zachowania i działania poszczególnych podmiotów, które wpływają na działania innych podmiotów i wywołują zmiany w otoczeniu. Zachowania te przejawiają cele, emocje i wartość działających podmiotów.

proces polityczny - jest to ciąg powiązanych ze sobą obiektywnie zdarzeń, których efektem jest zmiana lub utrwalenie interakcji zachodzących w systemie społecznym oraz pomiedzy otoczeniem tego systemu, a nim samym. Pozwala on uchwycić regres, stagnację badz rozwoj polityczny( wg Ryszki. System się rozwija, degeneruje lub powiela - uważa on ,ze systemy się tworzą od nowa, lub adaptują się do istniejących w danym czasie warunkow). System może również upaść na skutek nie rozstrzygania konfliktów społecznych.
Ramy procesu politycznego wyznaczają zasady określające cele działań lub kierunek zdarzeń. Odkrycie tej zasady jest najważniejszym efektem badania , którego przedmiotem sa procesy społeczne.
Analiza procesów politycznych ma na celu ustalenie : w jaki sposób i w jakim zakresie system polityczny ulega zmianom w określonym czasie. Chodzi tutaj o dostrzegalne przekształcenia norm regulujących powtarzalne zachowania polityczne, jak i samych działań.
Proces polityczny(model): opisanie stanu początkowego, końcowego raz stanów pośrednich, sposobów przechodzenia z jednego w drugi, opis charakteru, kierunku i głębokości zmian, ustalenie zasad ,wg których zmiany się dokonały. Model taki może pełnić funkcje analityczną(wyjaśniającą wewnętrzną strukturę procesu), prognostyczną i operacyjną ( ocenia efektywność działań zamierzonych na spowodowanie zmian).

50. Kategoria postępu i zmiany politycznej.

postęp (progres) - ogół zmian prowadzących do poprawy życia lub stanu rzeczy. Jest przeciwieństwem regresu. Gwałtowny postęp określa się mianem rewolucji

nie ma nigdzie takiej kategorii jak postęp polityczny…

zmiana polityczna- jest to trwałe i często nieodwracalne przeobrażenie jakości wzorców działania politycznego, samych działań, bądź sposobu wymiany energii ze środowiskiem otaczającym system. Wyraża się ona w przekształceniu struktury sytemu politycznego, jego funkcji oraz interakcji z otoczeniem. Jako efekt procesu politycznego pozwala uchwycić regres, stagnację lub rozwój polityczny, stabilizację lub rozpad wspólnot politycznych (jednostek i grup uczestniczących w politycznym udziale podziału pracy poprzez wspólny ład aksjologiczny).

Zmiana jest najczęściej nieodwracalnym procesem. Natomiast sam proces polityczny może być utożsamiany z pojęciem zmiany jeśli przyjmiemy, że jest on sekwencją zdarzeń prowadzącą do przekształcenia systemu lub jego powiązań z otoczeniem nawet jeśli skutki tego działania są nietrwałe.

Wg Talcotta Parsona zmiany mogą być:

• Cykliczne np. zdolność systemu politycznego do zapewnienia sobie poparcia przez stabilizację wspólnoty

• Wzrostowe np. zmiana w potencjale władzy, która wynika z umiejętności mobilizowania poparcia dla systemu

• Strukturalne, kiedy zachodzi legitymowana transformacja struktur i ról politycznych spowodowana rosnącym zróżnicowaniem systemu i koniecznością specjalizacji

51. Rozwój ,a zmiana polityczna.

rozwój polityczny - jest procesem kierunkowym, prowadzącym do rezultatów uznanych za korzystne przez pewne grupy społeczne. Może być traktowany jako szczególna postać procesu politycznego lub jego efekt. Rozwój polityczny kojarzy się najczęściej ze zdolnością przybliżenia się do standardów rozwiniętych demokracji, może być to np. pozytywne przekształcenie w obszarach partycypacji politycznej pluralizmu politycznego, liberalizacji władzy , integracji społecznej, autonomii zewnętrznej. Rozwój polityczny oznacza postęp specjalizacji struktur politycznych; może dokonywać się wraz z innymi procesami rozwojowymi

Pojęcie zmiany politycznej powyżej.

52. Relacja pomiędzy pojęciami sprzeczność i konflikt.

sprzeczność - obiektywne przeciwstawienie interesów, które nie jest uświadomione.

konflikt - obiektywne i uświadomione przeciwstawienie interesów. Powstaje po uświadomieniu sobie przez podmioty przyczyn ograniczających je w realizacji własnych interesów. Podejmują wtedy działania mające na likwidacje tych przeszkód.
Wg J. H. Turner'a : forma jawnej interakcji, która można określić jako wysiłki do udaremnienia partnerowi dostępu do rzadko spotykanych zasobów oraz interakcja prowadząca do wytworzenia się wzajemnej świadomości i nawiązania styczności pomiedzy stronami konfliktu.

Sama sprzeczność interesów czy potrzeb nie musi prowadzić do konfliktów. Faktyczne stany rzeczy będące przeciwstawne mogą istnieć. Konflikt natomiast to układ działania dwóch podmiotów chcących się wzajemnie wykluczyć w działaniu. Sprzeczne działania jednego podmiotu powodują niemożliwość realizacji interesu przez inny podmiot (konflikt to uświadomiona sprzeczność).

53. Różnice pomiędzy konfliktem politycznym a społecznym

Konflikt społeczny wg L.A.Cosera jest to walka ludzi wyznających odmienne wartości lub walka o dostęp do statusu, władzy, bądź ograniczonych dóbr, w której to walce celem będących w konflikcie stron jest osiągnięcie pożądanych wartości, a także zneutralizowanie, ograniczenie lub wyeliminowanie przeciwników.

-nurt funkcjonalny- marginalna rola konfliktu(Comte ,Spencer, Durkheim, Parson) : życie społeczne oparte jest na mechanizmach konsensusu, równowagi, i integracji, które stanowią istote ewolucyjnego rozwoju społecznego is zarazem głównymi kategoriami ogólnej teorii społeczeństwa. Każde społeczeństwo jest względnie stabilną i trwałą konstrukcjią. Występują w niej antagonizmy, pojawiają się wrogowie, ale jest to znikoma część społeczeństwa. Każda istniejąca struktura opiera się na akceptacji ustalonych przez jej członków wartośći, dzięki czemu nie dochodzi do rozłamu struktur społecznych.

-nurt konfliktowy-konflikt podstawowym mechanizmem rozwoju społeczeństwa(Dahrendor, Dahl, Fromm) sprzeczności i konflikty są ujmowane jako uniwersalne , stałe, powtarzalne oraz główne mechanizmy dynamiki i rozwoju społecznego. Istotna jest tutaj sprawa pojęcia zmiany, bo zmiana czegokolwiek zmusza do ponownego samookreślenia , co prowadzi do konfliktów.

Konflikt społeczny może być rozumiany jako :

-ujęcie strukturalne- niezgodność w strukturze społecznej ,powodowana ograniczonym dostępem do powszechnie porządanych dóbr;
- ujęcie behawioralne- „działania czy stosunki społeczne typu walki i współzawodnictwa”
-ujęcie psychologiczne- „stan wrogości między grupami ,czy osobami

Konflikt polityczny wg L.Sobkowiaka jest to walka dwóch lub więcej podmiotów polityki mających wzajemnie sprzeczne interesy i zmierzających do osiągnięcia pozytywnie wartościowanych dóbr materialnych i niematerialnych przez zdobycie, utrzymanie i sprawowanie władzy - przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości działania, zneutralizowaniu, bądź zniszczeniu przeciwnika. Konflikt ten ma bezpośredni lub pośredni związek z systemem politycznym, jego istotę stanowi władza polityczna, rozumiana jako sfera, a zarazem zdolność regulowania potrzeb, interesów, świadomości i interakcji społecznych w makro-, mezo- i mikroskali.

Konflikt polityczny mozę być wywołany poprzez:
-zróżnicowanie w dostępie w sprawowaniu władzy politycznej i wpływu politycznego
-zróżnicowanie w udziale produkcji i podziału dóbr materialnych

-zróżnicowanie społecznego statusu poszczególnych podmiotów
-zróżnicowanie poziomu realizacji zbiorowych i indywidualnych systemów ideowych ,politycznych, etycznych, religijnych, etc.

54. Podmiotowy podział konfliktów.

Podział podmiotowy	Podmioty
Duże grupy społeczne	Systemowe i pozasystemowe
Organizacje społeczne	Władcze i niewładcze ; państwowe i niepaństwowe(chcą rozstrzygnąć konflikt z podmiotami władczymi , ograniczyć je ,albo usunąć. Ich oddziaływania mogą przybrać formę obywatelskiego nieposłuszeństwa, referendum, wyborów)
Organizacjie polityczne(zwłaszcza partie polityczne)	Sformalizowane i niesformalizowane
Ośrodki kierownicze organizacji politycznych	Legalne i nielegalne
Jednostki	Zbiorowe i indywidualne

Kolumny nie uzupełniają się wzajemnie. Są to dwa różne kryteria.

55. Przedmiotowy podział konfliktów.

• Dostęp do władzy- jej sprawowanie bądź współsprawowoania; możliwość spowodowania przez mechanizmy wpływu podjęcia decyzji zgodnych w pewnym stopniu z oczekiwaniami podmiotów niewładczch.

Konflikty innych systemów (jeśli nie są on rozwiązywane mogą przerodzić się w konflikt polityczny.)

• :-ekonomiczne
  -kulturowe
  -społeczne
  -ideologiczne
  -religijne;

56. Funkcja konfliktów politycznych.

Konflikt polityczny dynamizuje system polityczny i jego otoczenie. Może doprowadzać do ich modernizacji, regresu, utrwalenia, „statusu quo”, zmiany ewolucyjnej i rewolucyjnej.

J. Sztumski , J. Wódz :

• Rozróżnicująca i identyfikacyjna

• Integracyjna i dezintegracyjna

• Demaskatorska i maskująca

• Progresywna i regresywna

• Pozytywna i negatywna

R. Dahrendorf:

• Zmiana rewolucyjna polegająca na całkowitej lub niecałkowitej wymianie osób zajmujących pozycję dominacji;

• Zmiana ewolucyjna obejmuje częściową zmianę tych osób;

• Zmiana czysto ewolucyjna ,zachodzi w sposób powolny i nie powoduje żadnych zmian personalnych.

57. R. Dahrendorf: integracyjna i koercyjna koncepcja społeczeństwa.

Są dwa odmienne sposoby widzenia społeczeństwa, które przewijają się od zawsze w filozofii społecznej. Można widzieć je w kategoriach integracji albo w kategoriach przymusu i siły. We współczesnej socjologii należy więc wyróżnić dwie meta-teorie:

-Integracyjna teoria społeczeństwa ujmuje strukturę społeczna jako funkcjonalnie zintegrowany system utrzymywany w równowadze przez pewne ustalone i powtarzające się procesy

założenia:

1. każde społeczeństwo jest względnie trwałą, stabilną strukturą elementów

2. każde społeczeństwo jest dobrze zintegrowaną strukturą elementów

3. każdy element społeczeństwa jest funkcjonalny, tzn. przyczynia się do utrzymania społeczeństwa jako systemu

4. każda istniejąca struktura społeczna opiera się na zgodnym podzielaniu przez jej członków wartości

• koercyjna teoria społeczeństwa postrzega strukturę społeczna jako formę organizacji utrzymywanej przez siłę i przymus i ciągle wybiegającej poza siebie w tym sensie, że kształtowane przez nią siły utrzymują ja w niekończącym się procesie zmiany.

założenia:

1. każde społeczeństwo w każdym momencie podlega procesom zmiany - zmiana jest wszechobecna

2. w każdym społeczeństwie w każdym momencie występuje niezgoda i konflikt - konflikt społeczny jest wszechobecny

3. każdy element w społeczeństwie przyczynia się do jego dezintegracji i zmiany

4. każdy element opiera się na przymusie stosowanym przez jednych członków w stosunku do innych

Te teorie się wykluczają , ale w socjologii jest tak, że niektóre problemy można wyjaśnić w oparciu tylko o jedną teorię, inne w oparciu o drugą , występują też zagadnienia, w stosunku do których obie teorie wydają się odpowiednie.

Według Dahrendorfa w kontekście socjologicznym żaden z tych modeli nie może być przyjęty jako jedynie słuszny lub jedynie stosowalny. Stanowią one raczej uzupełniające się niż alternatywne aspekty zarówno struktury społeczeństw globalnych, jak i każdego elementu tej struktury. Oba modele są słuszne i użyteczne dla analizy socjologicznej .Ale Dahrendorf w swojej teorii konfliktu wykorzystuje oczywiście kategorie pojawiające się w teorii koercyjnej.

58. Warunki determinujące rozstrzygania konfliktów.

Podczas rozstrzygania konfliktów często należy rozważyć wiele opcji składających się na ten konflikt, a także elementy wywierające presje na otoczenie konfliktu. Należy ustalić przyczynę konfliktu i jego skalę. Należy określić jego charakter i obszar występowania (gospodarcze , informacyjne, wojskowe, medialne, etniczne, rasowe, religijne, etc.). Należy uwzględnić charakter , ustalić strony konfliktu i ich zaangażowanie /wkład w dany konflikt. Ważnym elementem jest także zwrócenie uwagi na system polityczny , w którym ten konflikt przebiega, a także autorytet władzy i jej legitymację społeczną( w przypadku konfliktu politycznego). Istotne jest sprawne zarządzanie konfliktami (poprzez posiadania kompetentnych ludzi i potrzebnych środków; podejmowanie trafnych i przemyślanych decyzji). Często w sytuacji konfliktowej wychodzi na jaw stopień funkcjonalności władzy.

W zależności od tego w jakiej sytuacji znajduje się już konflikt należy rozważyć powyższe elementy, gdyż wszystko to bardzo pomaga ustalić spektrum i okoliczności rozstrzygnięcia konfliktu.

59. Sposoby rozstrzygania konfliktów.

Rozstrzyganie konfliktów może przybrać kilka postaci:

• rozstrzygnięcie ostateczne - usunięcie przyczyn konfliktu; ustają przeciwstawne działania

• rozstrzygnięcie częściowe - likwidacja jedynie skutków konfliktu

• rozstrzygnięcie pozorne - przeniesienie przedmiotu konfliktu na inną płaszczyznę (zastępczą)

R.Dahrendorf uważa ,że strony mogą posługiwać się następującymi metodami:

• rozwiązanie konfliktu przez próbę wyeliminowania jego przyczyn;

• tłumienie konfliktu przez blokowanie działań przeciwstawnej strony;

• niemożliwość wyeliminowania konfliktu , który jest stałym elementem życia społecznego , w związku z tym pozostają jedynie próby kontroli przejawów konfliktu

Fishre i Ury uważają ,że konflikt można rozwiązać poprzez:

• Strategie dominacji-osiąganie celów bez zwracania uwagi na przeciwnika; zakłada i dopuszcza użycie siły, przemocy, groźby czy perswazji;

• Strategia wycofania się- rezygnacja ze zwycięstwa i uznanie zwycięstwa przeciwnika;

• Strategia bierności- bez wkłau własnych działań, czekanie z nadzieją ,że konflikt wygaśnie;

• Strategia rozwiązania konfliktu- jednoczesne realizowanie niektórych interesów stron konfliktu.

Przy rozstrzyganiu konfliktów mogą być zastosowane różne metody działania. Może to być użycie przemocy w celu narzucenia pewnego rozwiązania, zawarcie kompromisu, wycofanie się jednej bądź dwóch stron z konfliktu.

Do podstawowych metod rozwiązywania konfliktów zaliczamy:

• zastosowanie przemocy realnej wraz z narzuceniem własnej woli

• arbitralne rozstrzygnięcie konfliktu pod groźbą użycia przemocy

• kompromis negocjacyjny

• mediacja bądź arbitraż

• przeniesienie konfliktu na pole zastępcze

• zignorowanie konfliktu

• wycofanie się z konfliktu

• majoryzowanie konfliktu-zmuszenie drugiej strony do przyznania swojej porażki-> jej upokorzenie

• mediacje wahadłowe

• koncyliacja

• moderacja- wprowadzenie czynnika zewnętrznego przejmującego negatywne emocje wywodzące się z konfliktu.

60. Rola konfliktów w systemie politycznym wg T. Parsona.

Uważa on, że konflikt jest elementem marginalnym w społeczeństwie, który przejawia patologię, dewiację i choroby społeczne gdyż wg ogólnej teorii społeczeństwa istotą ewolucyjnego rozwoju społecznego są mechanizmy konsensusu, równowagi i integracji.

61. Obiektywne i subiektywne przyczyny konfliktów

obiektywne przyczyny konfliktu- strukturalne i funkcjonalne: niezależne od świadomości człowieka, nie muszą prowadzić do konfliktu,np. nierównomierny podział władzy w społeczeństwie(Dahrendorf), kwestionowanie prawomocności systemu w podziale rzadkich zasobów(Coser), uświadomienie przez podmiotu interesy;

subiektywne przyczyny konfliktu- racjonalne i nieracjonalne : zależą od woli i świadomości człowieka, np. deprywacja społeczna ( rozbieżność pomiędzy aktualnym dostępem do dóbr, a uważanie ,że dostęp ten jest niesłusznie ograniczony(Białyszewski)); proces afektywnej polaryzacji( pobudzenie emocjonalne ludzi; pozaracjonalne elementy świadomości i osobowości, stereotypy)

schemat J. C. Daviesa:

rozwój społeczny-> oczekiwania -> frustracja -> agresja( oczekiwania rosną szybciej niż możliwość ich zaspokojenia)

J. H. Tuner : wszystkie systemy społeczne wykazują nierówności w podziale dóbr. Jest to przyczyną wybuchu konfliktu, który warunkuje nieuniknioną reorganizacje systemu społecznego. Reorganizacja wyzwala natomiast w innym czasie kolejny proces konfliktotwórczy.

Konflikt wybucha, gdy uświadomione są interesy danych podmiotów. Uświadomienie to może nastąpić w sposób obiektywny ( wiedza i doświadczenie podmiotu prowadzą do rozpoznania jego położenia w społeczeństwie , sformułowania treści interesów, warunków w jakich możliwe jest osiągniecie celu, i wybrania odpowiednich metod realizacji swoich postulatów) , lub fałszywy( kiedy podmiot przy niewystarczającym poziomie wiedzy i doświadczenia ,źle ocenia położenie w rzeczywistości społecznej). Może to doprowadzić do wybuchu konfliktu przy jego obiektywnych uwarunkowaniach, bądź też braku podjęcia działań. Podobnie jest w przypadku fałszywego uświadomienia interesów podmiotu.

62. Funkcje walki politycznej

wg Białoszewskiego:

• tworzenie podziałów w społeczeństwie (różne postawy, poglądy)

• polaryzacja społeczeństwa

• dynamika rozwoju społecznego

• przekształcenie instytucjonalnej i nieformalnej sfery życia politycznego

• tracenie i nabywanie podmiotowości politycznej

• tracenie bądź nabywanie (przywracanie) systemu społecznego i politycznego

63. Prakseologiczne ujęcie walki

Ujęcie prakseologiczne walki:

• zdobywanie i sprawowanie władzy politycznej,

• zapewnienie sobie wpływów politycznych,

• osłabienie władzy politycznej,

• zniszczenie podmiotu władzy politycznej

• ucieczka spod zasięgu władzy politycznej

64. Politologiczne ujęcie walki politycznej

walka polityczna ( ujęcie politologiczne) -sekwencja następujących po sobie działań grup lub jednostek , jednostek których zachodzi pomniejszenie stanu posiadania , neutralizacja bądź zniszczenie przeciwnika. Walka jest sposobem osiągnięcia celu, jest elementem konfliktu.

65. Przymus i przemoc jako środki wali politycznej

Przymus jest obok autorytetu podstawowym elementem i cechą polityki, władzy politycznej ,czy państwowej. Jest istotą i konsekwencją stosunku władczego, opierającego się na akceptacji przez strony takiego podziału ról i/lub będącego efektem lęku i strachu przed negatywnymi sankcjami podmiotu nadrzędnego. Przymus stanowi szczególny środek działań politycznych , jest jednym z regulatorów życia społecznego, zapewniając pewien poziom integracji , lad i porządek publiczny , niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania poszczególnych grup oraz społeczeństwa jako całości. W ujęciu szerokim przymusem są wszelkie fizyczne i pozafizyczne środki nakłaniające ludzi do posłuszeństwa. W ujęciu węższym przymus nie obejmuje przemocy i stosowania sily.

Formy przymusu:

• p. fizyczny(przemoc)-stosowany legalnie przez państwo i nielegalnie przez inne podmioty polityki; adresaci oddziaływań poddawani są represją w różnej skali ,aż do pozbawienia życia włącznie;

• terror fizyczny-intencjonalne wzbudzenie i podtrzymanie wysokiego poziomu lęku i strachu wśród rządzonych bądź przeciwników politycznych, w celu nakłonienia ich do określonych zachowań;

• p. ekonomiczny

• p. opinii publicznej- bardziej lub mniej skonkretyzowana presja skierowana na podjęcie lub powstrzymanie się od pewnych działań, które są odpowiednio wartościowane przez dane środowisko polityczne , dysponujące zwykle nieformalnymi sankcjami

• p. wewnętrzny-rezultat głębokiego zinternalizowania przez ludzi w procesie socjalizacji i edukacji politycznej wiedzy, wartości, ocen i wzorów zachowań uznawanych i respektowanych przez daną grupę , organizacje , państwo(następuje bezrefleksyjne podporządkowanie się i uznanie niesprzeczności własnych interesów i celów z oczekiwaniami , bodźcami i działaniami danego ośrodka władzy)

• p. organizacyjny-wynika z przynależności ludzi do różnych organizacji ; ośrodki władzy organizacjach w różnym zakresie , jawnie bądź niejawnie określają , reglamentują i kontrolują zachowania członków, posiłkując się różnorakimi normami, zawierającymi nakazy i zakazy ,sankcje pozytywne i negatywne.

Przemoc stanowi konstytuowaną cechę władzy politycznej; odwoływanie się do przemocy wynika także z zasady legitymowanego normatywnie panowania. Sięganie do przemocy przez władze polityczne, może mieć charakter zewnętrzny i wewnętrzny. O ile prawomocność obrony nie podlega dyskusji , o tyle agresja zewnętrzna może zawierać elementy prawomocności lub być ich pozbawiona. Reżimy polityczne ,które zdobyły władze w drodze przemocy, a nie wprowadziły mechanizmów demokratycznych , zawsze będą odwoływały się do bezpośrednich środków przymusu w walce politycznej. W tych systemach przemoc jest istotnym mechanizmem rozstrzygania konfliktów, a także regulacji stosunków politycznych. W systemach demokratycznych natomiast użycie przemocy uznaje się za zło samo w sobie i przyznanie się do nieumiejętności rozwiązania konfliktu w inny sposób. Może to być w konsekwencji równoznaczne z „przegraną” na scenie politycznej względem innych jej podmiotów oraz w oczach elektoratu.

66. Psychologiczne uwarunkowania walki politycznej

wiara w słuszność sprawy-> tendencje do autogloryfikacji-> wrogość wobec przeciwnika-> subiektywna interpretacja norm moralnych -> dehumanizacja przeciwnika -> gotowość do poświęceń

agresja- takie zachowania jednostki, bądź grupy które godzi w cudze interesy.

Stres może być spowodowany trudnością w realizacji celu i przeświadczeniem, że z kolej przeciwnik cel ten osiąga przeszkadzając nam. Rodzi się frustracja , która coraz bardziej się pogłębia ,znajdując w końcu ujście w zachowaniu agresywnym. Agresja godzi w interesy przeciwnika, wywołując jego reakcję obronną. Dochodzi więc do walki.

67. Formy i metody walki społecznej

formy walki politycznej

• walka zbroja - partyzancka, narodowo-wyzwoleńcza, terroryzm, powstanie, pucze, wojskowo-policyjne

• walka niezbrojna - parlamentarna, werbalna, wyborcza, demonstracje, strajki (wykluczone użycie przemocy)

metody walki politycznej - dyplomacja, komunikacja polityczna (propaganda), kampanie wyborcze i same wybory, bojkot części świata kultury, szykany, agresja słowna i fizyczna, perswazja, manipulacja, szantaż, presja, krytyka, izolacja, osłabienie, przymus prawny, ekonomiczny, psychiczny

68. Cele walki politycznej

• ochrona bądź negocjacja systemu politycznego, ogólnospołecznego (rewolucja może spowodować, że jedna ze stron walczących chce przywrócić dawny system ogólnospołeczny i to jest celem jej walki)

• ochrona lub negacja reżimu politycznego (konstrukcja i zasady funkcjonowania systemu politycznego; mogą być naruszone)

• elity polityczne (ich zmiana bądź selekcja) występujące w systemie politycznym - mogą wystąpić całkowite lub cząstkowe wymiany elit

• treści świadomości politycznej (ochrona lub ich zwalczanie);nowi ludzie mają inne wzory osobiste, stąd zmiany w indoktrynacji

• zmiana lub ochrona norm politycznych i norm prawnych
  - normy polityczne - zmiana elit, zniknięcie zasady jedności władzy politycznej (w to miejsce wchodzi zasada trójpodziału władzy), zaprzestanie łączenia stanowisk
  - normy prawne - zmiany ustaw, kształtowanie konstytucji

• zakres i zasięg władzy

69. Pojęcie decyzji politycznej

decyzja polityczna-jest to świadomi u ukierunkowany akt nielosowego, nieprzypadkowego wyboru jednego działania ze zbioru działań politycznych lub powstrzymania się do działania. Decyzje polityczne określają cele metody i środki realizacji interesów podmiotów polityki. Podejmowane są w związku z procesami kooperacji pozytywnej i kooperacji negatywnej , w których podmioty te dążą do korzystnej dystrybucji cenionych dóbr oraz regulacji dostępu do władzy politycznej.

70. Sytuacje decyzyjne

sytuacja decyzyjna - w ujęciu obiektywnym to stan rzeczywistości politycznej ,a w ujęciu subiektywnym problem, który winien być rozwiązany przez ośrodek decyzyjny.

Sytuacja decyzyjna w literaturze określana jest jako zachowanie równowagi pomiędzy organizacją, a jej otoczeniem bądź istniejącym układem stosunków wewnątrz niej . Składa się ona z wielu wzajemnie powiązanych problemów; decyzja ma przyczynić się do przywrócenia zachwianej równowagi wiązanej z istniejącą rzeczywistością i przyszłością. Po dokładnym rozpoznaniu sytuacji ustalony zostaje dopiero problem decyzyjny. Sytuacja decyzyjna określa okoliczności i uwarunkowania, w jakich powstaje problem i potrzeba konkretnej decyzji. Różne sytuacje decyzyjne można analizować i konfrontować, poszukując nowych rozwiązań i ułatwiając proces podejmowania decyzji.

71. Style decyzyjne

Model stylów decyzyjnych

Analityczne (charakter optymalny) Styl rozważny analizuje dużo informacji przewiduje skutki	Koncepcyjne (charakter optymalny) wykorzystywany podczas realizacji koncepcji długookresowych przewiduje skutki
Dyrektywne (konkretne decyzyjnie) nastawione na szybkie decyzje, konkretne nie przewiduje konsekwencji	Behavioralne (konkretne decyzyjnie) dobra współpraca z innymi wgląd w ich opinie unikanie konfliktów

72. Etapy procesu decyzyjnego

proces decyzyjny - zespół powiązań przyczynowo-skutkowych, występujących wewnątrz ośrodka decyzyjnego w związku ze stanem wejścia, strukturą ośrodka i celami decydentów.

Postępowanie jednostki lub grupy, mające doprowadzić do dokonania wyboru celu działania lub środków jego realizacji. Proces decyzyjny może być sformalizowany (fazy decydowania przywierają postać norm prawnych - proces ustawodawczy lub sądowy) bądź niesformalizowany (jedyną regułą jest wskazanie podmiotu podejmującego decyzje - przede wszystkim badany przez psychologie).

Etapy procesu decyzyjnego:

• zaistnienie problemu decyzyjnego, czyli konkretnej kwestii, którą można rozwiązać na co najmniej dwa sposoby

• faza rozpoznawczo-projektowa - sformułowanie problemu do rozwiązania, wyznaczenie celów, określenie interesów, które mają być zaspokojone i ich hierarchii, sformułowanie dostępnych wariantów postępowania; w przypadku decyzjo charakterze politycznym przeprowadza się prace studialne, mające na celu diagnozę problemu i analizę przewidywalnych następstw decyzji

• dokonanie wyboru wariantu postępowania i jego uzasadnienie; w wyniku tego następuje określenie głównego celu politycznego - w przypadku sformalizowanego procesu decyzyjnego jest on obwarowany licznymi wymogami proceduralnymi, przewidującymi tryb podjęcia decyzji, określającymi kompetencje uczestników procesu decyzyjnego oraz prawne możliwości zakwestionowania decyzji już podjętej

• wykonanie decyzji - działania podjęte w celu realizacji decyzji oraz ich kontrola przez podmiot podejmujący decyzje lub specjalnie w tym celu powołany organ kontrolny

wg Młyńca:

• określenie problemu - czego dotyczy decyzja

• powołanie, określenie prawomocnego i kompetentnego ośrodka do pojęcia decyzji

• kryteria decyzji

• analiza kryteriów pod względem jednoznaczności (czy dla innych będą też czytelne)

• ustalenie wariantów decyzyjnych - uwzględnienie wielu sytuacji prowadzących do osiągnięcia celu

• kontrola decyzji i jej weryfikacja - proces decyzyjny trzeba umieć kontrolować

• wcielenie decyzji w życie

ważne jest realizowanie decyzji a nie sama decyzja jako taka. Pewną domeną optymalizacji decyzji jest uzyskanie maksymalnego zysku przy minimum kosztów. Lamentowicz wyróżnia następujące kryteria optymalizacji:

• zoptymalizowane całościowo

• zoptymalizowane częściowo

• zadowalające, ale nie zoptymalizowane

• niezadowalające (da się je znieść, są akceptowane)

• błędy polityczne - nie są akceptowane

Tolerancja decyzyjna

---